Bài thơ “Vịnh ông tiến sĩ giấy” của Nguyễn Khuyến không chỉ là lời phê phán nhẹ nhàng dành cho những giá trị hão huyền trong xã hội, mà còn là một bài học sâu sắc về đạo làm người và cách đối diện với danh vọng. Bằng lối thơ dí dỏm nhưng ẩn chứa triết lý nhân sinh, Tam Nguyên Yên Đổ đã gửi gắm nỗi lòng của một bậc trí giả trước thời cuộc đầy biến động.
Say đi em, bài thơ của Vũ Hoàng Chương, như một khúc ca dữ dội hòa quyện giữa men rượu và nỗi sầu. Trong từng câu thơ là những chuyển động cuồng loạn của xác thịt và tâm hồn, những tiếng gọi dấn thân vào đam mê để trốn chạy hiện thực. Nhưng cuối cùng, như chính nhà thơ thừa nhận, mọi cơn say cũng không thể xóa nhòa những thành trì sầu muộn đã ăn sâu trong lòng người.
Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm không chỉ là một nhà thơ vĩ đại mà còn là một bậc hiền triết, với những tư tưởng sâu sắc về cuộc sống và đạo lý làm người. Bài thơ “Mở đầu” trong tập “Bạch Vân gia huấn” là một bản tổng kết tinh túy những triết lý nhân sinh mà ông đã đúc kết qua cả cuộc đời. Những lời dạy trong bài thơ này, dù ngắn gọn nhưng chứa đựng một sức mạnh vô cùng lớn, không chỉ giúp ta nhận thức rõ ràng về giá trị đạo đức mà còn về cách ứng xử trong cuộc sống, từ đó hướng tới một cuộc sống hòa bình, an lạc.
Bài thơ “Mẹ” của Trần Quốc Minh là một bức chân dung đẹp đẽ và xúc động về người mẹ – hình ảnh thân thương, giản dị nhưng vô cùng cao cả. Với những vần thơ ngắn gọn, dung dị, tác giả đã vẽ nên một bức tranh gia đình ấm áp và gửi gắm tình yêu thương sâu sắc dành cho mẹ, người luôn hy sinh và dõi theo từng bước con đi.
Bài thơ “Chí làm trai” của Nguyễn Công Trứ là một tuyên ngôn mạnh mẽ về lý tưởng sống và khát vọng của một đấng nam nhi. Từng câu chữ trong bài thơ như lời thề của người trượng phu, vừa khẳng định trách nhiệm của bản thân đối với cuộc đời, vừa bộc lộ khát khao mãnh liệt được cống hiến, vượt lên tất cả để khẳng định giá trị của mình giữa trời đất.
Nguyễn Khuyến, với tài năng và tầm nhìn của mình, đã không chỉ dừng lại ở những bài thơ trữ tình hay phong cảnh quê hương. Ông còn là một bậc thầy trong việc sử dụng ngòi bút trào phúng để khắc họa và phê phán những góc khuất của xã hội. “Đĩ Cầu Nôm”, một bài thơ đậm chất trào phúng, chính là lời cảnh tỉnh sâu sắc về sự xuống cấp của đạo đức và những giá trị xã hội thời bấy giờ.
“Trở về” của Vũ Hoàng Chương là một bài thơ sâu lắng, đong đầy cảm xúc về quá trình hồi sinh, sự trở lại với cội nguồn và chính bản thể của con người sau những năm tháng xa cách, chông chênh, lạc lối. Với lối viết giản dị nhưng đầy ẩn dụ, nhà thơ đã tạo ra một hành trình nội tâm sâu sắc, từ sự giải thoát khỏi những rào cản, những ảo ảnh bên ngoài đến sự quay về với sự tĩnh lặng, trong trẻo của chính mình.
Bài thơ “Mẹ vắng nhà ngày bão” của Đặng Hiển là một khúc nhạc trầm lắng nhưng sâu sắc về tình cảm gia đình, đặc biệt là tình yêu thương và vai trò không thể thay thế của người mẹ. Những vần thơ nhẹ nhàng nhưng chứa chan cảm xúc đã khắc họa một bức tranh quen thuộc mà cảm động: gia đình nhỏ giữa cơn bão, thiếu vắng bàn tay mẹ, nhưng vẫn cố gắng vượt qua khó khăn bằng sự sẻ chia và gắn bó.
Bài thơ “Trò đời” của Nguyễn Công Trứ, qua những vần thơ mộc mạc nhưng sâu cay, là một lời tự sự thấm đẫm triết lý nhân sinh. Tác giả, với tầm nhìn của một người từng trải, đã dựng lên bức tranh đầy đủ những mâu thuẫn, những chua cay và những nghịch lý trong cuộc sống đời thường.
Trong những biến động của xã hội thời kỳ đất nước lâm vào cảnh nước mất nhà tan, thơ Nguyễn Khuyến không chỉ là tiếng lòng của một bậc hiền triết bất đắc chí, mà còn là tấm gương phản chiếu sinh động đời sống và con người. “Lấy Tây” – một bài thơ ngắn nhưng sắc sảo – vừa hài hước, châm biếm, vừa mang nặng nỗi ngậm ngùi về những giá trị đổi thay trong cơn biến loạn.
Bài thơ Yêu mà chẳng biết của Vũ Hoàng Chương là một bản tình ca dịu dàng và sâu lắng về những rung động tinh tế nhất của tình yêu. Đọc từng câu chữ, người ta như lạc vào một thế giới của cảm xúc âm thầm, nơi mà yêu thương chẳng cần nói thành lời, chỉ đủ để trái tim mãi xôn xao.
Bài thơ “Khế” của nhà thơ Phạm Hổ là một tác phẩm đầy tinh tế, gợi lên tình yêu thiên nhiên và những giá trị bình dị trong đời sống làng quê Việt Nam. Qua hình ảnh cây khế với những bông hoa tím nhỏ bé, những trái khế vàng lấp lánh và hương vị đặc trưng trong bữa cơm gia đình, bài thơ gửi gắm thông điệp sâu sắc về sự hòa quyện giữa con người và thiên nhiên, về vẻ đẹp giản dị nhưng quý giá của cuộc sống thường nhật.
Nguyễn Công Trứ, với tâm thế của một người mang chí lớn, đã gửi gắm khát vọng và lý tưởng sống của mình qua bài thơ “Đi thi tự vịnh”. Đây không chỉ là lời tự sự của riêng ông mà còn là tuyên ngôn sống của một bậc trượng phu với ý chí kiên định, cống hiến hết mình cho đất nước.
Bài thơ “Nửa đêm nỗi nhớ…” của Lưu Quang Vũ là một bản nhạc nhẹ nhàng, đầy khắc khoải và sâu sắc về tình yêu, sự xa cách và nỗi nhớ. Với ngôn từ giản dị nhưng thấm đẫm cảm xúc, tác giả đã tạo ra một không gian tình cảm mênh mang, nơi mà yêu thương và nỗi buồn đan xen, hòa quyện vào nhau như những đêm dài thức trắng, những giấc mơ chưa thành hiện thực.
Trong bài thơ “Cuốc kêu cảm hứng”, Nguyễn Khuyến đã thể hiện sự tinh tế trong việc sử dụng hình ảnh và âm thanh để khắc họa một tâm hồn thổn thức, đầy nỗi niềm trăn trở. Mặc dù chỉ là tiếng cuốc kêu trong đêm khuya, nhưng qua đó, tác giả đã thể hiện một bức tranh tâm lý đầy ám ảnh, như một lời gọi thức tỉnh những cảm xúc sâu lắng, chất chứa trong lòng.
Gấm Hoa của Vũ Hoàng Chương là một bài thơ lấp lánh như những mảnh gấm, nhuộm sắc hoa, đầy xúc cảm và khắc khoải. Bài thơ không chỉ là lời thì thầm của tình yêu, mà còn là một bản trường ca về sự vĩnh cửu của những cảm xúc chân thành, dù thời gian có trôi qua, dù con người có phải đối mặt với muôn vàn biến cố. Chắc chắn rằng, qua từng câu chữ, nhà thơ đã muốn truyền tải một thông điệp sâu sắc: tình yêu đích thực không chỉ là cảm giác, mà là sự khắc khoải trong mỗi trái tim, là sự ghi nhớ những khoảnh khắc tưởng chừng như vĩnh viễn nhưng rồi lại vỡ vụn theo thời gian.
Bài thơ “Vịnh Khoa thi hương” của Tú Xương là một tác phẩm trào phúng sắc bén, thể hiện nỗi lòng của tác giả trước hiện thực xã hội đầy suy đồi dưới chế độ thực dân phong kiến. Từng câu thơ là một lời châm biếm sâu cay, lột tả sự giả dối, lố lăng trong nền học thuật và thi cử đương thời, đồng thời gửi gắm tâm tư đau đáu về vận mệnh đất nước.
“Đàn kiến nó đi” của Định Hải là một bài thơ ngắn gọn, mộc mạc nhưng giàu ý nghĩa, mang lại cho người đọc, đặc biệt là các em nhỏ, một bài học nhẹ nhàng về tính kỷ luật và trật tự trong cuộc sống. Qua hình ảnh đàn kiến nhỏ rối rít, bài thơ không chỉ gợi lên sự thích thú mà còn gửi gắm thông điệp giáo dục sâu sắc một cách tự nhiên, dễ hiểu.
Nguyễn Công Trứ, một con người xuất chúng, không chỉ để lại dấu ấn trong lịch sử mà còn chạm đến chiều sâu tâm hồn bằng những vần thơ đậm chất triết lý. Trong bài thơ “Đời người thấm thoắt”, ông khéo léo vẽ nên bức tranh cuộc đời với sự ngắn ngủi, vô thường nhưng đồng thời cũng là lời nhắc nhở đầy lạc quan về cách sống, cách tận hưởng từng khoảnh khắc hiện tại.
Lưu Quang Vũ, với phong cách viết tinh tế và đầy cảm xúc, đã khắc họa một bức tranh sống động về cuộc sống hối hả và nhộn nhịp trong bài thơ Bài ca trên vỉa hè. Dù bối cảnh chỉ là một vỉa hè đơn giản, nhưng qua cái nhìn và cảm nhận của tác giả, nó trở thành một không gian rộng lớn, nơi từng mảnh đời, từng câu chuyện, từng giấc mơ đang cùng nhau hòa nhịp. Đây không chỉ là một bài thơ, mà là bản giao hưởng cuộc sống, là tiếng thở dài của những con người trong dòng chảy thời gian.
Bài thơ “Ăn Mày” của Tam Nguyên Yên Đổ – Nguyễn Khuyến là một tác phẩm ngắn nhưng đầy sức nặng, khắc họa sự nghèo khổ cùng những bất công xã hội một cách rõ nét. Qua những vần thơ đơn giản nhưng giàu ý nghĩa, tác giả không chỉ chỉ trích cuộc sống khó khăn mà còn nhấn mạnh sự tha hóa, bế tắc của những người nghèo trong xã hội phong kiến.
