Câu nói của Khổng Tử trong sách Luận Ngữ: “Tuế hàn, nhiên hậu tri tùng bách chi hậu điêu dã” (Năm giá lạnh mới biết tùng bách là loài tàn úa sau cùng) mang đến một triết lý nhân sinh sâu sắc. Hình ảnh cây tùng, cây bách đứng vững qua mùa đông giá rét tượng trưng cho phẩm chất kiên định và sức mạnh nội tại của con người trong nghịch cảnh. Đây không chỉ là lời ca ngợi sức sống bền bỉ của thiên nhiên mà còn là lời nhắc nhở con người về giá trị của ý chí và sự kiên cường.
“Sơn xuyên dị vực, phong nguyệt đồng thiên,
Ký chư Phật tử, cộng kết lai duyên”
(Sông núi cách trở, trăng gió chung trời,
Gửi đến các Phật tử, nguyện kết mối duyên lành).
Câu nói nổi tiếng của Khổng Tử trong sách Luận Ngữ: “Tam quân khả đoạt sư dã, thất phu bất khả đoạt chí dã” không chỉ là một bài học đạo đức mà còn chứa đựng một triết lý sâu sắc về sức mạnh tinh thần của con người. Tạm dịch, ba quân có thể mất chủ soái, nhưng một người thường cũng không thể mất ý chí. Lời dạy này nhấn mạnh ý chí là yếu tố cốt lõi, định hình giá trị và sức mạnh nội tại của mỗi con người, bất kể họ là ai, ở vị trí nào.
Câu nói “Bác học nhi đốc chí, thiết vấn nhị cận tư; nhân tại kỳ trung hỹ” của Khổng Tử, được trích từ Luận Ngữ, là một lời khuyên sâu sắc về con đường dẫn đến nhân đức. Theo lời dạy này, học rộng, quyết chí, đặt câu hỏi, và suy nghĩ cẩn trọng là những yếu tố cốt lõi để đạt được nhân đức – giá trị cao quý mà mỗi con người hướng tới.
Khổng Tử từng nói: “Bất tại kỳ vị, bất mưu kỳ chính,” nghĩa là không ở vị trí đó thì không bàn về việc của vị trí đó. Lời dạy này không chỉ là một nguyên tắc ứng xử trong hệ thống chức vị và trách nhiệm mà còn là một bài học sâu sắc về thái độ sống, cách nhìn nhận trách nhiệm, và tinh thần tự ý thức của mỗi con người trong cuộc đời.
Khổng Tử từng nói: “Sỹ bất khả dĩ bất hoằng nghị, nhậm trọng nhi đạo viễn,” nghĩa là kẻ sỹ không thể không chí lớn, kiên nghị, vì phải gánh vác trọng trách và đi một con đường dài. Lời dạy này là một lời nhắc nhở sâu sắc về tinh thần trách nhiệm, ý chí và sự kiên định của những người có học vấn và trí thức trong việc xây dựng bản thân và phụng sự xã hội.
Khổng Tử từng nói: “Quân tử thản đãng đãng, tiểu nhân trường thích thích,” nghĩa là người quân tử thì bình thản rộng mở, kẻ tiểu nhân thì lo lắng ưu sầu. Lời dạy này không chỉ phân định rõ nét sự khác biệt giữa người quân tử và kẻ tiểu nhân, mà còn là bài học sâu sắc về cách sống, cách đối nhân xử thế, và thái độ đối diện với cuộc đời.
Khổng Tử từng nói: “Tam nhân hành, tất hữu ngã sư yên; trạch kỳ thiện giả nhi tòng chi, kỳ bất thiện giả nhi cải chi” nghĩa là trong ba người cùng đi, ắt có người là thầy của mình; chọn điều tốt của người mà học theo, thấy điều chưa tốt của người mà tự sửa mình. Lời dạy này là kim chỉ nam cho sự học hỏi không ngừng, sự khiêm tốn trong tư duy, và cách hoàn thiện bản thân qua việc quan sát và học tập từ người khác.
Khổng Tử từng dạy: “Bất nghĩa nhi phú thả quý, ư ngã như phù vân” nghĩa là giàu sang không có đạo nghĩa, đối với ta chỉ như áng mây trôi. Câu nói này phản ánh một quan điểm sống sâu sắc, đặt đạo đức và nghĩa khí lên trên vật chất, đồng thời nhắc nhở con người về giá trị thực sự của cuộc đời.
Khổng Tử, người thầy vĩ đại của Nho giáo, đã để lại lời dạy: “Mặc nhi thức chi, học nhi bất yếm, hối nhân bất quyện, hà hữu ư ngã tai,” nghĩa là cứ lặng lẽ mà biết, học mà không chán, dạy người không mệt mỏi – những điều này, ta có được bao nhiêu? Lời dạy này vừa là một bài học sâu sắc về tinh thần học tập, vừa là sự tự vấn chân thành của Khổng Tử về con đường truy cầu tri thức và đạo đức.
Khổng Tử từng dạy: “Xảo ngôn lệnh sắc tiễn hỹ nhân,” nghĩa là người có lời nói khéo léo và sắc mặt cười lấy lòng thường hiếm khi có nhân đức. Lời dạy này không chỉ đề cập đến cách đánh giá con người mà còn là bài học sâu sắc về giá trị thật sự của sự chân thành và đạo đức.
Khổng Tử từng nói: “Tri chi giả bất như hiếu chi giả, hiếu chi giả bất như lạc chi giả,” nghĩa là người biết không bằng người thích, người thích không bằng người vui. Đây không chỉ là lời khuyên về phương pháp học tập mà còn là một triết lý sống, gợi mở về tầm quan trọng của niềm vui và đam mê trong hành trình khám phá tri thức.
Khổng Tử, nhà tư tưởng vĩ đại của Nho giáo, đã để lại lời dạy: “Chất thắng văn tắc dã, văn thắng chất tắc sử. Văn chất bân bân, nhiên hậu quân tử” nghĩa là nếu sự chất phác nhiều hơn văn vẻ thì thô lậu, văn vẻ nhiều hơn chất phác thì giả dối. Chỉ khi văn vẻ và chất phác hòa hợp hoàn mỹ, con người mới trở thành quân tử.
Khổng Tử từng dạy: “Tam tư nhi hậu hành” nghĩa là suy nghĩ ba lần rồi mới hành động. Lời dạy này không chỉ phản ánh sự thận trọng cần thiết trong mỗi quyết định mà còn truyền tải một triết lý sống đầy ý nghĩa: hành động có cân nhắc sẽ giảm thiểu sai lầm và mang lại kết quả tốt đẹp.
Khổng Tử, vị hiền triết với những lời dạy vượt thời gian, từng nói: “Mẫn nhi hiếu học, bất sỉ hạ vấn,” nghĩa là lanh lẹ mà hiếu học, không xấu hổ hỏi người thấp kém hơn. Lời dạy này không chỉ khuyến khích con người học hỏi mà còn đề cao tinh thần khiêm tốn, vượt qua tự ái để mở rộng tri thức.
Khổng Tử, vị thánh nhân của Nho giáo, từng nói: “Thính kỳ ngôn nhi quan kỳ hành,” tức là nghe lời họ nói và quan sát việc họ làm. Câu nói không chỉ dừng lại ở việc hướng dẫn cách nhìn nhận con người mà còn là bài học sâu sắc về giá trị của lời nói, hành động, và nhân cách.
Khổng Tử, vị hiền triết của Á Đông, từng nói: “Hủ mộc bất khả điêu dã, phấn thổ chi tường bất khả hủ dã” nghĩa là gỗ mục thì không thể điêu khắc, còn tường làm từ phân và đất thì không thể bền lâu. Lời dạy này không chỉ là một nhận định về sự vật trong tự nhiên mà còn ẩn chứa những bài học sâu sắc về cách nhìn nhận con người và xây dựng cuộc sống.
Khổng Tử, nhà triết học vĩ đại của Trung Quốc, đã để lại một kho tàng tư tưởng sâu sắc cho nhân loại, trong đó câu nói “Đức bất cô, tất hữu lân” là một lời dạy mang ý nghĩa nhân sinh sâu sắc. Dịch nghĩa, câu nói này có thể hiểu rằng người có đức sẽ không cô độc, vì luôn có người tốt xung quanh mình.
Câu nói của Khổng Tử: “Bần nhi vô oán nan, phú nhi vô kiêu dị” (Nghèo mà không oán trách thì khó, giàu mà không kiêu căng thì dễ) là một lời dạy sâu sắc về cách ứng xử trong hai trạng thái đối lập của cuộc sống: nghèo khó và giàu có. Khổng Tử không chỉ nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giữ gìn đạo đức trong mọi hoàn cảnh mà còn khéo léo chỉ ra thử thách lớn nhất mà mỗi người phải vượt qua để đạt được sự bình an và hạnh phúc thực sự.
Câu nói của Khổng Tử: “Kiến hiền tư tề yên, kiến bất hiền nhi nội tự tỉnh dã” (Thấy bậc hiền tài, suy nghĩ cách để mình cũng như họ; thấy người xấu kém thì tự hướng nội kiểm điểm mình) là một lời dạy sâu sắc về cách con người nên tự soi xét và rèn luyện bản thân. Đây không chỉ là kim chỉ nam để hoàn thiện cá nhân mà còn là bài học giúp xây dựng một xã hội ngày càng tốt đẹp hơn.
Câu nói của Khổng Tử: “Quân tử dụ ư nghĩa, tiểu nhân dụ ư lợi” (Quân tử hiểu về nghĩa, tiểu nhân hiểu về lợi) là một lời nhắc nhở đầy sâu sắc về sự khác biệt trong cách sống và hành xử giữa người quân tử và tiểu nhân. Đây không chỉ là một bài học về đạo đức mà còn là kim chỉ nam để con người sống một cuộc đời có ý nghĩa và giá trị.
