Dưới ánh sáng Phật pháp, bài viết không đơn thuần là tán thán một hành giả đang chọn đời sống “vô sở trụ”, mà còn như một lời kêu gọi: Hãy sống như đất, thứ vốn bị xem là thấp hèn, nhưng trong giáo lý đạo Phật lại ẩn tàng một trí tuệ bao la và một hạnh nguyện vô lượng.
Đừng cố gắng làm người thành công; hãy cố gắng làm người có ích! Ngày nay người ta thường coi người thành công là người thu được nhiều hơn những gì mình bỏ ra. Nhưng một người có ích sẽ cho đi nhiều hơn nhận lại.
Thế giới ngày nay ngày càng trở nên vội vã, phán xét dễ dàng và giận dữ mau chóng. Trong bối cảnh ấy, câu chuyện của nhà sư Furba Tamang, người từng bị vu oan, làm nhục công khai giữa phố đông, lại trở thành một biểu tượng lặng thầm của lòng kham nhẫn, sự điềm tĩnh và tha thứ.
“Người ngu nghĩ mình ngu, nhờ vậy thành có trí. Người ngu tưởng có trí, thật xứng gọi chí ngu.” Nghe qua tưởng đơn sơ, nhưng nếu ngồi lại, tĩnh tâm quán chiếu, sẽ thấy trong đó ẩn tàng pháp vị của cả một con đường tu học. Không chỉ người mới vào đạo, mà ngay cả bậc lâu năm cũng cần luôn tự nhắc mình bằng chính câu nói này.
Sau cùng, nếu có ai hỏi tôi vì sao chọn sống đời rau củ, tôi sẽ kể họ nghe truyện đêm trăng khuyết và chiếc chuông đồng. Nhưng có thể họ chẳng cần nghe dài. Chỉ cần đặt tay lên ngực, lắng nhịp tim mình, rồi nhìn thẳng vào đôi mắt bất cứ con vật nào. Trong khoảnh khắc giao thoa ấy, dẫu búa chưa buông, vách kính chưa dựng, một đóa sen từ bi đã đủ sức xô lệch con đường đẫm máu, mở ra con đường mới, con đường không còn bóng đêm.
Câu chuyện giữa Henry và Clara Ford không chỉ là khởi đầu của ngành công nghiệp ô tô Mỹ, mà còn là biểu tượng của lòng tin và tình yêu trong hôn nhân. Thành công không chỉ đến từ phát minh hay tài năng, mà còn từ sự kiên định và tình cảm thủy chung của người luôn ở phía sau – lặng thầm nhưng vững chãi.
Góc nhìn Phật pháp cho thấy: Nhân nào quả ấy, người gieo nhân thì tự chịu quả, không ai có thể thay được ai, kể cả là người thân máu mủ. Thậm chí, chính Đức Phật Thích Ca Mâu Ni cũng từng phải chứng kiến dòng họ Thích bị tru diệt, mà vẫn không thể can thiệp vào luật nhân quả của vũ trụ.
Với người hành trì Phật pháp, chiếc y cà-sa không chỉ là một y phục hình thức, mà còn là pháp khí tượng trưng cho giới đức và con đường tu tập. Vậy nên, bất cứ sự thay đổi nào về y phục, nhất là từ một vị hành giả khổ hạnh như ngài Minh Tuệ, người chọn lối sống đầu-đà, không chùa viện, không sở hữu, chỉ nương đất trời mà hành trì, đều mang những hàm nghĩa sâu xa.
Sáng ngày 3/7/2025, tại khuôn viên trú xứ của các thầy tại Bồ Đề Đạo Tràng, thánh địa linh thiêng gắn liền với sự kiện Đức Phật thành đạo, một sự kiện đầy ý nghĩa đã diễn ra: nam diễn viên nổi tiếng người Ấn Độ Gagan Malik đã đến đảnh lễ Thầy Minh Tuệ.
Xin nói giúp với sư, hãy chúc phúc cho tôi, để tôi có thêm năng lượng, để tôi có thêm sức khỏe, để tôi có thể phụng sự tốt đẹp hơn cho Phật Giáo. Tôi có một câu hỏi muốn hỏi sư: Chân lý tối thượng là gì? “Hãy quay vào bên trong, lắng nghe trái tim mình, sống theo Chánh Pháp và làm theo lời Phật dạy.”
Có lẽ không mấy lời cảm thán nào gói gọn nghịch lý đạo đức của nhân loại sắc sảo hơn câu nói: “Ngàn năm mới có một thánh nhân, một trăm năm mới có một vĩ nhân, một chục năm mới có một hiền nhân. Còn bọn bất nhân hễ cứ 10 phút lại lòi ra một thằng. Nhờ có thánh nhân mới lộ ra bọn bất nhân!” Ẩn dưới cách ví von hóm hỉnh ấy là ba lớp suy ngẫm triết lý sâu xa về bản chất thiện–ác, cấu trúc xã hội và cơ chế “phản chiếu” của đạo đức.
Trong mắt người quan sát, thân và não Thầy đã “tái cấu trúc” hoàn toàn, vận hành bằng “đạo lực” thay cho sinh lý học quen thuộc. Ở khía cạnh hiện tượng học, đây là trải nghiệm thường xuất hiện quanh những bậc tu hành khổ hạnh: thân xác bị thử thách đến cực hạn, nhưng dòng tâm từ bi vẫn tỏa sáng không gián đoạn.
Tôi đã theo Thầy Minh Tuệ nhiều tháng, trực tiếp quan sát từng bước đi, từng sinh hoạt, từng hành động, từng ánh nhìn của thầy rất kỹ. Và càng nhìn, tôi càng nhận ra: Thầy không còn vận hành như một con người bình thường. Không theo bản năng. Không theo sinh lý học. Mà theo một thứ rất sâu – đó là đạo lực, là trí tuệ, là sóng tâm thức.
Này bạn! nếu bạn muốn nhìn ra sự thật của sự tu hành thì bạn cũng nên một lần đặt mình vào vị trí và sống như họ trong một thời gian, dẫu ngắn hạn. Hãy làm thử đi một lần cho biết!
Qua sự xuất hiện của Ngài chúng ta mới thấy, để sống, để thở, để đi cả ngày… mà Ngài chỉ ăn có mỗi một bữa chay tịnh, uống vài ngụm nước… Như vậy, vật chất không quá quan trọng, tiền bạc không phải mục tiêu để hạnh phúc… tất cả chỉ là phương tiện, quan trọng là cách dùng…
Khoảng giữa năm 2024, khi hiện tượng sư Minh Tuệ nổi lên, cộng đồng đã nhắc đến nhiều về sự tỉnh thức. Điều đó hoàn toàn có lí. Nhưng theo thời gian, cần nhìn lại xem xã hội có thực sự tỉnh thức hay chưa? Hay nói cách khác số người tỉnh thức ấy có phải là đa số, đủ làm nên một sự thay đổi sâu rộng trong cộng đồng hay không?
Câu trả lời có lẽ là: cả hai. Donald Trump là người kết hợp giữa bản năng cá nhân cực đoan với một chiến lược chính trị lạ đời nhưng hiệu quả, ít nhất trong việc gây chú ý và huy động sự ủng hộ. Ông không điên, nhưng sẵn sàng giả điên để đạt mục tiêu. Và chính trong thế giới truyền thông quá tải thông tin và cảm xúc, khả năng thao túng hình ảnh “kẻ điên” đôi khi lại là một công cụ quyền lực, miễn là người sử dụng biết lúc nào nên dừng lại.
Việc hai người Mỹ cùng một lúc giữ hai vị trí quyền lực nhất trong thế giới chính trị và tôn giáo có thể là sự trùng hợp lịch sử, nhưng cũng có thể là dấu chỉ của một sự can thiệp thiêng liêng trong dòng chảy nhân loại. Dưới ánh sáng của triết học và thần học, chúng ta không nên vội vàng đưa ra kết luận, mà cần mở lòng để lắng nghe, lắng nghe thời đại, lắng nghe con người, và lắng nghe chính tiếng nói của Chúa trong những biến cố tưởng chừng ngẫu nhiên.
Phóng sinh không phải là một nghi thức biểu diễn để làm đẹp tâm linh. Đó là một pháp tu, nơi mà mỗi hành động cần được soi chiếu bởi trí tuệ, từ bi và chánh niệm. Làm thiện không đúng cách thì chưa chắc tạo phước, nhưng làm thiện sai cách chắc chắn tạo nghiệp. Hãy cứu vật khi tâm mình trong sáng, và hiểu rằng cứu được một sinh mạng mà không khởi tâm chấp thủ, ấy mới là hành động mang lại công đức thật sự.
Tu sĩ Minh Tuệ, với đời sống đầu-đà không nhà, không điện thoại, không phương tiện truyền thông, đang sống đúng tinh thần ấy. Và từ đời sống đó, Ngài chiết ra một câu ví dụ gọn ghẽ: “Múc nước biển cho vào trong thùng đậy lại thì làm sao có sóng.”
Ngài Minh Tuệ không giảng pháp, không thiết lập đạo tràng, không tranh luận đúng sai. Ngài sống như pháp, và sự hiện diện của ngài là một bài pháp không lời. Việc ngủ đứng là một bước tiến xa hơn trong hành trình tinh tấn của ngài, một lời nhắc nhở cho tất cả chúng ta rằng: giải thoát không nằm trong ngôn từ, mà trong từng tư thế của thân, nếu thân ấy là chánh niệm và tâm ấy là ly tham.
