Thời gian – kẻ lữ khách vô hình, lặng lẽ đi qua đời người, mang theo tuổi trẻ, giấc mơ và những nồng nhiệt của thanh xuân. Nhưng cũng có những khoảnh khắc, con người không cam lòng, họ níu kéo, họ khẩn cầu, họ muốn dừng lại để được sống trọn một giây phút đẹp đẽ. “Em, thời gian, ngừng tay!” của Lưu Trọng Lư chính là một tiếng gọi tha thiết như thế – một lời cầu xin đầy cảm xúc trước bước chân vô tình của thời gian.
Gió – hình ảnh quen thuộc nhưng chưa bao giờ cũ, bởi nó là biểu tượng của thời gian, của những đổi thay, của sự vận động không ngừng nghỉ. Trong bài thơ “Giữa mùa gió thổi” của Lưu Trọng Lư, gió không chỉ là hơi thở của đất trời, mà còn là nhịp điệu của đời người – từ những ngày thơ ấu đến lúc tuổi già. Bài thơ mang đến một thông điệp sâu sắc: dù trẻ hay già, dù là hành trình bắt đầu hay đã gần cuối chặng, con người vẫn tiến về phía trước, mang theo niềm tin và khát vọng không nguôi.
Lưu Trọng Lư – người thi sĩ của những vần thơ trữ tình đầy mộng mơ – đã để lại cho đời bao áng thơ thấm đượm nỗi niềm, trong đó Đôi mắt là một bài thơ đầy chất suy tưởng và trăn trở. Dưới ngòi bút của ông, đôi mắt không chỉ là cửa sổ tâm hồn, mà còn là nơi giao thoa của nhớ thương, của khát vọng và cả những u hoài không thể gọi tên.
Có những bài thơ khi đọc lên, ta không chỉ cảm nhận được cái đẹp của câu chữ, mà còn thấy lòng mình trở nên ấm áp lạ thường. “Đi giữa vườn nhân” của Lưu Trọng Lư chính là một bài thơ như thế một bản hòa ca về tình yêu thương giữa con người, về sự đồng cảm và niềm khát khao gắn kết với thế gian.
Có một nỗi băn khoăn không dễ gọi thành tên, có một câu hỏi lơ lửng giữa không gian và thời gian: “Có lẽ nào anh chết?”. Đó không chỉ là lời tự vấn, mà còn là tuyên ngôn của một tâm hồn bất diệt. Lưu Trọng Lư, qua những vần thơ của mình, đã khẳng định một cách sâu sắc rằng sự sống không chỉ nằm ở nhục thể, mà còn hiện hữu trong những gì ta để lại cho đời.
Có những bài thơ ngắn nhưng lại mang sức nặng ngàn cân, không chỉ đánh thức lương tri mà còn là lời cảnh tỉnh sâu sắc dành cho những ai đang nắm trong tay quyền lực. “Chiếc ghế” của Lưu Trọng Lư là một trong những bài thơ như thế một bài thơ không hoa mỹ, không uốn lượn, nhưng từng câu chữ đều sắc bén như một lời tuyên thệ trước lương tâm.
Có những con người bước ra từ lịch sử, mang trong mình hình hài của đất nước, tâm hồn của dân tộc. Họ không chỉ hiện diện trong những trang sử vẻ vang, mà còn sống động trong từng nhịp thở, từng bước chân của quê hương. “Chiều nay, ai đẹp hơn anh?” của Lưu Trọng Lư không đơn thuần là một bài thơ ca ngợi người lính, mà còn là một bức chân dung giàu cảm xúc về người chiến sĩ cách mạng – vừa kiên cường, mạnh mẽ, vừa tràn đầy yêu thương và nhân hậu.
Một buổi sáng cuối tháng 7-1991, cô y tá Bệnh viện Việt Xô Hà Nội nói với nhà thơ khi đang săn sóc thuốc men cho ông: “Lúc nào bác khoẻ, bác nhớ làm tặng chúng cháu một bài thơ nhé”. Ngay sau khi thở ôxy xong, trên người còn đầy những dây rợ, nhà thơ đột ngột vừa vung tay vừa ứng tác bài thơ này.
Có những khoảnh khắc trong đêm tối, khi không gian chìm vào tĩnh lặng, chỉ còn tiếng chuông điểm giờ vang vọng, ta bỗng giật mình đối diện với chính mình, đối diện với những trăn trở của cuộc đời. “Chuông điểm” của Lưu Trọng Lư không chỉ là một bài thơ về thời gian, mà còn là một lời cảnh tỉnh sâu sắc về sự tỉnh thức, về trách nhiệm của con người trước cuộc đời, trước xã hội.
Đêm Giao thừa – khoảnh khắc chuyển giao giữa cũ và mới, giữa những điều đã qua và những hy vọng đang đến. Đó không chỉ là thời gian của những lời chúc tụng hay những đốm pháo hoa bừng sáng trên bầu trời, mà còn là phút giây để con người chiêm nghiệm về chính mình, về tình yêu thương, về hành trình đã đi và con đường phía trước. “Bức thư đêm Giao thừa” của Lưu Trọng Lư không chỉ là một bài thơ, mà còn là một bản tự vấn nội tâm sâu sắc, một lời nhắc nhở về giá trị chân chính của con người trong dòng chảy vô tận của thời gian.
Lịch sử loài người từng chứng kiến những chương bi thương, nơi bóng tối của tội ác che lấp ánh sáng nhân tính. Bài thơ “Bé” của Lưu Trọng Lư là một tiếng vọng từ quá khứ đau thương ấy, khi một tâm hồn trong sáng, ngây thơ phải đối diện với sự hủy diệt tàn bạo của chiến tranh. Chỉ với vài khổ thơ ngắn, nhà thơ đã khắc họa bi kịch của một đứa trẻ trong trại tập trung phát xít – một bi kịch không chỉ thuộc về riêng em, mà còn là nỗi đau của cả nhân loại.
Có những giọt nước mắt không chỉ đơn thuần là sự đau thương, mà còn là minh chứng cho tình yêu, lòng hy sinh và cả một nỗi niềm chung của một dân tộc. “Chảy thành sông” của Lưu Trọng Lư không chỉ là một bài thơ, mà còn là tiếng khóc lặng lẽ nhưng vang vọng của những con người đã gánh chịu biết bao đau thương, mất mát vì đất nước, vì gia đình, vì những điều thân yêu nhất.
Có những điều tưởng chừng như nhỏ bé, nhưng lại mang trong mình một sức mạnh phi thường. Một bàn tay nâng niu, một ánh mắt dịu dàng, một cử chỉ chăm chút lặng lẽ cũng đủ để chở che, để nâng đỡ, để làm mới lại cả một đời người. “Chải lại đời anh” của Lưu Trọng Lư không chỉ là một bài thơ về tình yêu, mà còn là bản hòa ca về sự đồng hành, sự nâng đỡ và những điều giản dị nhưng thiêng liêng mà một người có thể mang đến cho người mình yêu thương.
Có những bài thơ không chỉ đơn thuần là ngôn từ mà còn là ngọn lửa thắp sáng ý chí con người. “Bài ca vĩnh cửu” của Lưu Trọng Lư chính là một bài thơ như vậy mạnh mẽ, kiên cường và tràn đầy niềm tin vào sự bất diệt của cuộc sống, của con người, của những giá trị không bao giờ bị mất đi.
Trong dòng chảy của thi ca, có những bài thơ nhỏ bé nhưng lại chất chứa những triết lý sâu xa về cuộc đời. “À ơi!” của Lưu Trọng Lư là một bài thơ như thế. Chỉ vỏn vẹn sáu câu, nhưng mỗi câu thơ lại mang sức nặng của thời gian, của thân phận con người, của những chuyển động không ngừng giữa hữu hạn và vô cùng.
