Nam hành

Mâm vàng đây, đĩa ngọc đây
Tiệc hoa sáng, rượu chung đầy
Trông ra mây nước muôn trùng biếc
Nước ái non tình bóng nguyệt đây
Tiếp ly cạn, cạn ly đầy
Năm con một vợ ngồi vòng xây
Nhạc chim thanh tước rót về đây
Đỗ vàng cành lá lục
Nâng chén tình ròng ca một khúc
Tiệc hoa hề, chén ngọc hề
Giang hồ vút cánh sau chung rượu
Năm vẻ rồng bay áng sắc mây
Tiền ròng bạc tốt trong tay trắng
Danh nghĩa cao sang tựa mặt trời
Tiếng xe rổn rảng sau bờ trúc
Bóng vợ bóng con lẫn bóng cây
Đông liễu tây đào ngồi khép nép
Nẻo xuân gùi gấm phủ hoa đầy.
Mình ơi! Rót chén này
Nụ cười Bao Tự điểm xuân ngây
Rạng màu yên tiệc ngọc lung lay
Xa xa đường thoảng tiếng chân reo
Dặm cỏ ven đồi huê lác đác
Ngựa ai rung lạc tiếng trong veo.

*

Nam Hành – Cuộc Viễn Du Trong Men Say và Mộng Tưởng

Trong thi ca Bích Khê, những bữa tiệc tràn ngập ánh sáng, rượu ngọc và hương sắc không chỉ đơn thuần là những khung cảnh xa hoa, mà còn chất chứa trong đó một tầng ý nghĩa sâu xa về nhân sinh, về những cuộc hành trình nơi cõi đời phù du. Nam Hành là một bản nhạc vừa huy hoàng, vừa phảng phất chút hoài niệm, vừa tráng lệ lại cũng đầy những nỗi niềm khắc khoải.

Bữa tiệc của ánh sáng và men say

Ngay từ những câu thơ đầu tiên, Bích Khê đã dựng lên một khung cảnh lộng lẫy, xa hoa:

“Mâm vàng đây, đĩa ngọc đây
Tiệc hoa sáng, rượu chung đầy.”

Tất cả đều được dát lên sắc vàng của quyền quý, của vinh hoa phú quý. Nhưng dưới vẻ đẹp lấp lánh ấy, có phải là sự hân hoan hay chỉ là lớp vỏ hào nhoáng che giấu những điều chưa nói?

Tình ái, gia đình và cái bóng của trần thế

Hình ảnh nước ái non tình, bóng nguyệt xuất hiện, gợi lên những xúc cảm lãng mạn nhưng cũng đầy sự mơ hồ. Rượu có thể cạn rồi lại đầy, nhưng lòng người liệu có thể vẹn nguyên như thuở ban đầu?

“Tiếp ly cạn, cạn ly đầy
Năm con một vợ ngồi vòng xây.”

Trong men say, thi nhân vẫn nhắc đến gia đình, đến những người thân yêu. Bữa tiệc không chỉ dành cho sự thăng hoa của cá nhân mà còn là nơi quây quần, nơi những yêu thương hiện hữu. Nhưng giữa những tiếng cười, có phải thi nhân đang nhận ra một điều gì đó mong manh, phù du?

Tự do và sự ràng buộc

Giữa men say, giữa gia đình, hình ảnh giang hồ vẫn xuất hiện:

“Giang hồ vút cánh sau chung rượu
Năm vẻ rồng bay áng sắc mây.”

Thi nhân như con chim muốn tung cánh bay vào trời rộng, nhưng những ràng buộc vẫn còn đó. Tiếng xe rổn rảng sau bờ trúc, bóng vợ bóng con lẫn bóng cây – tất cả gợi lên một cảm giác vừa ấm áp, vừa như sợi dây níu chân người lữ hành.

Nụ cười Bao Tự và giấc mộng phù hoa

“Mình ơi! Rót chén này
Nụ cười Bao Tự điểm xuân ngây.”

Bao Tự – nàng mỹ nhân khiến vua U Vương nhà Chu say mê đến mức đánh đổi cả giang sơn. Cái đẹp, tình yêu, quyền lực – tất cả hòa quyện trong một nụ cười. Nhưng phải chăng đằng sau đó là sự cảnh tỉnh? Liệu vinh hoa có phải là điều trường tồn, hay tất cả cũng chỉ là một giấc mộng thoáng qua?

Lời kết

Nam Hành không chỉ là một bài thơ về bữa tiệc xa hoa, mà còn là một khúc tráng ca về cuộc hành trình của con người trong cõi đời này. Giữa rượu ngon, tình đẹp, vinh hoa phú quý, vẫn có những khoảng trống vô hình, những suy tư sâu kín. Phải chăng, dù đi đến đâu, dù hưởng thụ bao nhiêu, con người vẫn luôn đối diện với câu hỏi: Ta thực sự đang tìm kiếm điều gì?

*

Bích Khê – Thi sĩ tài hoa của nền thơ hiện đại Việt Nam

Bích Khê (1916 – 1946), tên thật là Lê Quang Lương, là một nhà thơ tiêu biểu của phong trào Thơ Mới Việt Nam. Ông sinh ra trong một gia đình nho học yêu nước tại Quảng Ngãi. Từ nhỏ, ông đã bộc lộ năng khiếu thi ca với thơ Đường luật và ca trù. Tuy nhiên, bước ngoặt trong sáng tác của ông đến từ sự ảnh hưởng của Hàn Mặc Tử, khi ông chuyển sang thể thơ mới với phong cách tượng trưng và siêu thực.

Tác phẩm nổi bật nhất của Bích Khê là Tinh Huyết (1939), được xem như một hiện tượng trong nền thơ Việt Nam thời bấy giờ. Thơ ông giàu chất nhạc, hình tượng táo bạo, kết hợp giữa cảm xúc mãnh liệt và sự tìm tòi đổi mới. Hoài Thanh từng nhận xét rằng ông có những câu thơ hay nhất Việt Nam, còn Hàn Mặc Tử ca ngợi thơ ông như “đóa hoa thần dị”.

Mắc bệnh phổi từ sớm, cuộc đời Bích Khê đầy bi kịch nhưng cũng để lại dấu ấn sâu sắc. Ông qua đời năm 1946 khi mới 30 tuổi, để lại một di sản thơ ca độc đáo, góp phần làm phong phú nền thi ca Việt Nam.

Viên Ngọc Quý.