Ngũ Hành Sơn

Quái thay núi thấp nức danh đồn,
Tuyệt nhất năm hòn, ngọn Thuỷ Sơn.
Chẳng suối Phong Nha nghe róc rách,
Chẳng mây Hồng Lĩnh thấp chờn vờn.
Giữa trời bóng nguyệt lồng vô động,
Trên biển mù sương thổi lại non.
Tiền, hậu hai bài ngâm chửa tới,
Hồi chuông thiên cổ động bon bon.

*

Ngũ Hành Sơn – Dấu Ấn Thiêng Liêng Giữa Đất Trời

Ngũ Hành Sơn – quần thể núi đá vôi mang trong mình vẻ đẹp huyền bí và linh thiêng, từ lâu đã đi vào thơ ca như một biểu tượng của sự giao hòa giữa đất trời, con người và tâm linh. Trong bài thơ Ngũ Hành Sơn, Bích Khê không chỉ khắc họa vẻ đẹp kỳ vĩ của thiên nhiên mà còn lồng ghép những cảm xúc thâm trầm, lắng đọng, để từ đó khơi gợi những suy tư về thời gian, vạn vật và cõi nhân sinh.

Vẻ đẹp siêu thực của Ngũ Hành Sơn

“Quái thay núi thấp nức danh đồn,
Tuyệt nhất năm hòn, ngọn Thuỷ Sơn.”

Ngay từ câu mở đầu, Bích Khê đã bày tỏ sự ngạc nhiên đầy thán phục trước sự nổi tiếng của một dãy núi thấp nhưng lại vang danh khắp nơi. Giữa năm ngọn núi, Thuỷ Sơn là đỉnh nổi bật nhất, biểu tượng của sự vững chãi và huyền ảo. Ở đây, vẻ đẹp của thiên nhiên không đơn thuần là những ngọn núi hùng vĩ, mà còn là một thực thể sống, mang trong mình những câu chuyện, những truyền thuyết đã tồn tại qua bao đời.

Vẻ đẹp sánh ngang danh thắng đất trời

“Chẳng suối Phong Nha nghe róc rách,
Chẳng mây Hồng Lĩnh thấp chờn vờn.”

Ngũ Hành Sơn không có dòng suối róc rách như Phong Nha, cũng không có những tầng mây lãng đãng như Hồng Lĩnh, nhưng vẫn mang một vẻ đẹp riêng biệt, một nét quyến rũ không thể trộn lẫn. Bích Khê như muốn khẳng định rằng, mỗi danh thắng đều có linh hồn của riêng nó, và vẻ đẹp của Ngũ Hành Sơn nằm ở sự huyền bí, trầm mặc, không cần đến những yếu tố cầu kỳ của thiên nhiên.

Sự giao thoa giữa cõi thực và cõi mộng

“Giữa trời bóng nguyệt lồng vô động,
Trên biển mù sương thổi lại non.”

Hình ảnh mặt trăng lồng vào vô động – một hang động hư ảo, tĩnh lặng – gợi lên một thế giới vừa thực vừa mơ, nơi mà con người có thể bước vào để tìm kiếm sự an yên trong tâm hồn. Giữa biển trời bao la, sương mù bảng lảng, Ngũ Hành Sơn hiện lên như một cõi tiên, nơi mà ranh giới giữa thực tại và mộng tưởng trở nên mong manh.

Thời gian vọng về từ tiếng chuông thiên cổ

“Tiền, hậu hai bài ngâm chửa tới,
Hồi chuông thiên cổ động bon bon.”

Thời gian như dừng lại giữa không gian linh thiêng của Ngũ Hành Sơn. Hai bài thơ chưa kịp ngâm lên, tiếng chuông từ ngàn xưa đã vang vọng. Đó không chỉ là âm thanh thực, mà còn là tiếng vọng của lịch sử, của bao thế hệ đã từng đặt chân đến nơi này, đã từng dừng lại để chiêm nghiệm về cuộc đời, về những gì mất còn trong dòng chảy vô tận của thời gian.

Lời kết

Bài thơ Ngũ Hành Sơn không chỉ là một bức tranh thiên nhiên đầy thi vị, mà còn là một hành trình tâm linh, nơi con người đối diện với sự vô tận của thời gian, với những suy tư về cõi nhân gian. Bích Khê, bằng những vần thơ tài hoa, đã khiến Ngũ Hành Sơn không chỉ là một địa danh, mà trở thành một biểu tượng của sự huyền bí, của những khát khao vươn tới cõi vĩnh hằng.

*

Bích Khê – Thi sĩ tài hoa của nền thơ hiện đại Việt Nam

Bích Khê (1916 – 1946), tên thật là Lê Quang Lương, là một nhà thơ tiêu biểu của phong trào Thơ Mới Việt Nam. Ông sinh ra trong một gia đình nho học yêu nước tại Quảng Ngãi. Từ nhỏ, ông đã bộc lộ năng khiếu thi ca với thơ Đường luật và ca trù. Tuy nhiên, bước ngoặt trong sáng tác của ông đến từ sự ảnh hưởng của Hàn Mặc Tử, khi ông chuyển sang thể thơ mới với phong cách tượng trưng và siêu thực.

Tác phẩm nổi bật nhất của Bích Khê là Tinh Huyết (1939), được xem như một hiện tượng trong nền thơ Việt Nam thời bấy giờ. Thơ ông giàu chất nhạc, hình tượng táo bạo, kết hợp giữa cảm xúc mãnh liệt và sự tìm tòi đổi mới. Hoài Thanh từng nhận xét rằng ông có những câu thơ hay nhất Việt Nam, còn Hàn Mặc Tử ca ngợi thơ ông như “đóa hoa thần dị”.

Mắc bệnh phổi từ sớm, cuộc đời Bích Khê đầy bi kịch nhưng cũng để lại dấu ấn sâu sắc. Ông qua đời năm 1946 khi mới 30 tuổi, để lại một di sản thơ ca độc đáo, góp phần làm phong phú nền thi ca Việt Nam.

Viên Ngọc Quý.