Người say rượu

“Rót chén này rồi chén nữa đi,
“Có hương trong ấy, uống li bì…
“Cho thơm cả miệng – hàm răng khớp
“Có chảy trong lòng suối biệt ly!

“Ngô Cơ! Nàng hãy rót cho mau
“Rượu mới kề môi đã nổi màu:
“Ta thấy hình nàng thu gọn lại
“Có đôi mắt biếc của mùa thu!

“Nốc chén này còn chén nữa đây
“Mộng bay ngàn dặm với thơ bay…
“Xưa tê một chuyến lên cung Quảng
“Mê luyến cho ai bạc tháng ngày!”

Người say uống bao dòng tinh huyết,
Mà đêm nhung nhẹ lướt giải đồi mây
Người muốn cho bao lời ca bi thiết
Chiếm muôn hồn như một khúc say ngây.

Đây bóng lá ánh trăng nhồm sấp ngã
– Một cô hồn có lẽ thoáng đi qua
Sao lốm đốm trên cây nằm lả tả.
Một chuỗi cười rồ rộ ở trong hoa.

Tiếng cười vừa mới ngắt.
Sóng vàng nối lao xao:
Có người đương đuổi bắt
Ma men bên suối đào…

Rạng mai có kẻ đi về đấy:
Ôi! Người say rượu chết nằm queo!
Ngọc sương nức nở tan thành lệ!
Hơi rượu say nồng vẫn quyện theo!

*

Người Say Rượu – Cuộc Mộng Giữa Nhân Gian

Có những kẻ uống rượu để quên, có những kẻ uống rượu để nhớ, lại có những kẻ uống rượu không vì một lý do nào cả – họ say vì chính cơn say, vì sự mê đắm mà cõi đời không thể mang lại. Người say rượu của Bích Khê chính là một kẻ như vậy – một người phiêu lãng giữa men rượu và mộng tưởng, giữa thực tại và hư vô, giữa sự sống và cái chết.

Say để quên, hay say để nhớ?

“Rót chén này rồi chén nữa đi,
Có hương trong ấy, uống li bì…”

Chén rượu cứ thế đầy lên rồi vơi đi, nhưng người uống không bao giờ thấy đủ. Anh ta không uống rượu đơn thuần, mà uống cả hương thơm, cả niềm hoài niệm, cả dòng suối biệt ly chảy xiết trong lòng.

Phải chăng kẻ say đang muốn quên? Hay chính men rượu lại làm ký ức ùa về, rõ nét hơn bao giờ hết? Khi rượu thấm vào từng mạch máu, những gì sâu kín nhất trong tâm hồn cũng hiện ra.

Hình bóng mỹ nhân trong men say

“Ngô Cơ! Nàng hãy rót cho mau
Rượu mới kề môi đã nổi màu:
Ta thấy hình nàng thu gọn lại
Có đôi mắt biếc của mùa thu!”

Hình bóng người con gái mờ ảo trong làn rượu, tan chảy rồi lại hiện ra trong đôi mắt biếc của mùa thu. Người say tìm kiếm một ảo ảnh đẹp đẽ giữa cơn mê – một tình yêu hay một giấc mộng dang dở?

Nàng Ngô Cơ ấy là ai? Là mỹ nhân thực sự hay chỉ là ảo ảnh của nỗi lòng, một bóng dáng không bao giờ với tới?

Bay lên cung Quảng, rơi xuống vực đời

“Nốc chén này còn chén nữa đây
Mộng bay ngàn dặm với thơ bay…
Xưa tê một chuyến lên cung Quảng
Mê luyến cho ai bạc tháng ngày!”

Cơn say đẩy con người vào một chuyến hành trình phiêu lãng. Hắn ta đã từng bước chân lên cung Quảng – nơi huyền thoại, nơi thơ mộng, nhưng rốt cuộc chỉ còn lại sự bạc bẽo của thời gian.

Những chuyến du hành trong men say không có thực, nhưng chúng để lại những vết xước thật sự trong tâm hồn.

Cái chết của một kẻ si mê

Bích Khê không chỉ viết về một kẻ say, mà viết về một số phận, một kiểu người đi tìm cái đẹp trong cơn mê, để rồi kết thúc bi thảm như một định mệnh.

“Rạng mai có kẻ đi về đấy:
Ôi! Người say rượu chết nằm queo!
Ngọc sương nức nở tan thành lệ!
Hơi rượu say nồng vẫn quyện theo!”

Hắn chết không kèn không trống, không ai thương tiếc, chỉ có hơi rượu vẫn vương vấn quanh xác, như một dấu ấn cuối cùng của cuộc đời hắn.

Đó không chỉ là cái chết của một con người, mà còn là cái chết của một ảo vọng, một cuộc đời đã dành hết cho sự đam mê nhưng không bao giờ chạm được đến đích đến.

Lời kết – Một khúc bi ca giữa nhân gian

Người say rượu của Bích Khê không đơn thuần là một bài thơ về cơn say, mà còn là một khúc bi ca về những tâm hồn lạc lối giữa cuộc đời.

Kẻ say ấy có thể là một thi nhân, một kẻ si tình, hay một con người bị cuốn vào cơn mê bất tận của cuộc đời. Hắn chạy theo cái đẹp, theo giấc mộng, theo men rượu – nhưng rốt cuộc chỉ tìm thấy sự cô độc và cái chết.

Và có lẽ, ngay cả khi chết, hắn vẫn còn say…

*

Bích Khê – Thi sĩ tài hoa của nền thơ hiện đại Việt Nam

Bích Khê (1916 – 1946), tên thật là Lê Quang Lương, là một nhà thơ tiêu biểu của phong trào Thơ Mới Việt Nam. Ông sinh ra trong một gia đình nho học yêu nước tại Quảng Ngãi. Từ nhỏ, ông đã bộc lộ năng khiếu thi ca với thơ Đường luật và ca trù. Tuy nhiên, bước ngoặt trong sáng tác của ông đến từ sự ảnh hưởng của Hàn Mặc Tử, khi ông chuyển sang thể thơ mới với phong cách tượng trưng và siêu thực.

Tác phẩm nổi bật nhất của Bích Khê là Tinh Huyết (1939), được xem như một hiện tượng trong nền thơ Việt Nam thời bấy giờ. Thơ ông giàu chất nhạc, hình tượng táo bạo, kết hợp giữa cảm xúc mãnh liệt và sự tìm tòi đổi mới. Hoài Thanh từng nhận xét rằng ông có những câu thơ hay nhất Việt Nam, còn Hàn Mặc Tử ca ngợi thơ ông như “đóa hoa thần dị”.

Mắc bệnh phổi từ sớm, cuộc đời Bích Khê đầy bi kịch nhưng cũng để lại dấu ấn sâu sắc. Ông qua đời năm 1946 khi mới 30 tuổi, để lại một di sản thơ ca độc đáo, góp phần làm phong phú nền thi ca Việt Nam.

Viên Ngọc Quý