Thi vị
Lá vàng rơi
(Tôi khóc anh ơi!)
Đàn rung tiếng:
Người yêu đương ngồi…
Trăng vàng rơi
(Tôi khóc anh ơi!)
Đàn nghẹn tiếng:
Người yêu giận rồi
Hoa vàng rơi
(Tôi khóc anh ơi!)
Đàn rụng tiếng:
Người yêu đi rồi
Sao vàng rơi
(Tôi khóc anh ơi!)
Đàn câm tiếng
Người yêu xa rồi
Đêm vàng rơi
(Thôi hết anh ơi!)
Đàn bẻ phím!
Người yêu chết rồi!
*
Thi Vị – Khi Tình Yêu Tan Thành Tro Bụi
Bích Khê, bằng những vần thơ tựa như tiếng đàn vang lên giữa đêm khuya, đã mang đến trong Thi vị một bản giao hưởng đầy đau thương về tình yêu. Từng hình ảnh lá vàng, trăng vàng, hoa vàng, sao vàng, rồi đêm vàng lần lượt rơi xuống, như những nốt nhạc đứt đoạn, như từng mảnh ký ức tình yêu vỡ tan trong tâm hồn của kẻ si tình.
Từng nấc thang của mất mát – Khi tình yêu xa dần
Ngay từ câu đầu tiên, bài thơ đã mở ra một bầu không khí bi ai đầy thổn thức:
“Lá vàng rơi
(Tôi khóc anh ơi!)
Đàn rung tiếng:
Người yêu đương ngồi…”
Lá vàng rơi – một hình ảnh quen thuộc của mùa thu, của sự chuyển giao, của những điều sắp qua đi. Nhưng trong thơ Bích Khê, chiếc lá ấy không chỉ là biểu tượng của thời gian, mà còn là điềm báo cho một tình yêu chớm nở nhưng đầy mong manh.
Tiếng đàn vẫn còn đó, còn vang lên rung động như chính nhịp đập con tim người đang yêu. Người yêu vẫn ngồi đó, nhưng dường như đã có một nỗi buồn thấp thoáng, như thể tình yêu đang đứng bên bờ vực của chia ly.
Cảm xúc vỡ òa – Khi giận hờn xô tình yêu đi xa
“Trăng vàng rơi
(Tôi khóc anh ơi!)
Đàn nghẹn tiếng:
Người yêu giận rồi”
Lá vàng là khởi đầu cho những đổi thay, nhưng khi trăng vàng rơi, tình yêu đã bắt đầu rạn nứt. Trăng – biểu tượng của sự lãng mạn, của những phút giây tình tự – nay lại đang rơi xuống, vỡ tan theo nỗi buồn của người thi sĩ.
Tiếng đàn không còn ngân vang mà nghẹn lại. Nó không thể cất lời, bởi lòng đã chùng xuống vì giận hờn, vì hiểu lầm, vì những khoảng cách bắt đầu xuất hiện giữa hai người.
Tuyệt vọng – Khi tình yêu rời xa
“Hoa vàng rơi
(Tôi khóc anh ơi!)
Đàn rụng tiếng:
Người yêu đi rồi”
Từ lá, trăng, giờ đến hoa, mọi thứ dường như đều nhuốm màu vàng úa – màu của sự phai tàn, màu của tiếc nuối. Và lần này, tình yêu không chỉ dừng lại ở giận hờn mà đã bước sang một trang khác: sự rời xa.
Tiếng đàn không còn nghẹn lại mà rụng rời, như thể bàn tay đã buông lơi không còn đủ sức để khảy lên những nốt nhạc của ngày cũ. Người yêu đã đi mất, để lại phía sau một cõi lòng hoang tàn và những tiếng khóc “Tôi khóc anh ơi!” vang lên như lời ai oán trong màn đêm.
Nỗi đau lên đến tột cùng – Khi chỉ còn lại trống rỗng
“Sao vàng rơi
(Tôi khóc anh ơi!)
Đàn câm tiếng
Người yêu xa rồi”
Giờ đây, không chỉ là những thứ hữu hình như lá, trăng hay hoa, mà đến cả những vì sao trên trời cũng lần lượt rơi xuống. Khi đến mức sao rơi, vũ trụ cũng như sụp đổ, chẳng còn gì níu kéo nổi.
Và rồi, tiếng đàn không còn rung, không còn nghẹn, không còn rụng, mà hoàn toàn câm lặng. Đó chính là sự im lặng đáng sợ nhất – khi một trái tim đã chai sạn vì đau khổ, khi chẳng còn gì để khóc, khi những xúc cảm đã chết đi trong sự xa cách vĩnh viễn.
Cái kết bi thương – Khi cái chết khép lại tất cả
“Đêm vàng rơi
(Thôi hết anh ơi!)
Đàn bẻ phím!
Người yêu chết rồi!”
Đêm nay, không còn gì rơi nữa, chỉ còn lại đêm vàng, một màn đêm phủ kín cả đất trời, nuốt chửng mọi nỗi đau và hoài niệm. Tình yêu đi qua từng cung bậc của chia xa, và kết thúc ở cái chết.
Tiếng đàn không còn chỉ câm lặng, mà giờ đây bị bẻ phím – tức là đã hoàn toàn vỡ nát, không thể nào chơi lên bất kỳ giai điệu nào nữa. Đàn không thể phát ra âm thanh, cũng như người trong cuộc chẳng còn gì để nói, để khóc, để van xin.
“Người yêu chết rồi!” – câu kết lạnh lùng và tàn nhẫn như một nhát dao cắt ngang không gian. Tình yêu, dù đã từng đẹp đến đâu, cũng đã hoàn toàn khép lại trong một bi kịch không thể cứu vãn.
Thi vị – Một bản nhạc ám ảnh về tình yêu và mất mát
Từng chiếc lá rơi xuống là một vết dao cứa vào tim, từng ánh trăng rơi xuống là một giọt nước mắt lặng lẽ, từng đóa hoa rơi xuống là một lời tiếc nuối, từng vì sao rơi xuống là một nỗi đau xa vời, và khi đêm rơi xuống – đó chính là sự chấm dứt cuối cùng.
Bích Khê không chỉ viết về tình yêu, ông viết về sự tan vỡ của nó theo cách đầy ám ảnh. Cấu trúc lặp lại của bài thơ như một bản nhạc với từng nốt trầm buồn, càng về cuối càng đẩy người đọc vào một cảm giác tuyệt vọng.
Tình yêu trong “Thi vị” không chỉ dừng lại ở những giây phút lãng mạn hay nỗi đau chia xa, mà cuối cùng, nó dẫn đến sự hủy diệt. Khi tình yêu không thể cứu vãn, người ta chỉ còn cách để nó chết đi, như cách mà tiếng đàn đã bị bẻ phím, như cách mà mọi giấc mơ đều đã vỡ tan trong đêm tối.
*
Bích Khê – Thi sĩ tài hoa của nền thơ hiện đại Việt Nam
Bích Khê (1916 – 1946), tên thật là Lê Quang Lương, là một nhà thơ tiêu biểu của phong trào Thơ Mới Việt Nam. Ông sinh ra trong một gia đình nho học yêu nước tại Quảng Ngãi. Từ nhỏ, ông đã bộc lộ năng khiếu thi ca với thơ Đường luật và ca trù. Tuy nhiên, bước ngoặt trong sáng tác của ông đến từ sự ảnh hưởng của Hàn Mặc Tử, khi ông chuyển sang thể thơ mới với phong cách tượng trưng và siêu thực.
Tác phẩm nổi bật nhất của Bích Khê là Tinh Huyết (1939), được xem như một hiện tượng trong nền thơ Việt Nam thời bấy giờ. Thơ ông giàu chất nhạc, hình tượng táo bạo, kết hợp giữa cảm xúc mãnh liệt và sự tìm tòi đổi mới. Hoài Thanh từng nhận xét rằng ông có những câu thơ hay nhất Việt Nam, còn Hàn Mặc Tử ca ngợi thơ ông như “đóa hoa thần dị”.
Mắc bệnh phổi từ sớm, cuộc đời Bích Khê đầy bi kịch nhưng cũng để lại dấu ấn sâu sắc. Ông qua đời năm 1946 khi mới 30 tuổi, để lại một di sản thơ ca độc đáo, góp phần làm phong phú nền thi ca Việt Nam.
Viên Ngọc Quý.
