Tóc xoã đàn tơ

Tóc xõa đàn tơ rơi lướt thướt
Hồn thu đã hiện khóc thu gầy
Tôi nhìn đôi mắt rưng rưng lệ
Cả mảnh hồn thơ rợn ý say.

*

Tóc Xõa Đàn Tơ – Nốt Nhạc Buồn Của Mùa Thu

Bích Khê, người thi sĩ tài hoa với tâm hồn nhạy cảm, đã dệt nên những vần thơ như những sợi tơ rung lên giữa trời thu man mác. Trong bài thơ Tóc Xõa Đàn Tơ, ông không chỉ khắc họa một khung cảnh đầy chất thơ, mà còn gửi gắm trong đó nỗi buồn sâu lắng, những rung động tinh tế của một tâm hồn nghệ sĩ trước sự phai tàn của mùa thu, của tình yêu và của chính cuộc đời.

Mùa thu và những sợi tơ mong manh

“Tóc xõa đàn tơ rơi lướt thướt”

Câu thơ mở đầu như một khúc nhạc nhẹ nhàng, đầy chất họa. “Tóc xõa” – hình ảnh gợi lên nét buông lơi, mềm mại nhưng cũng đầy tâm trạng. Những lọn tóc ấy không chỉ là tóc của một người thiếu nữ, mà còn là hình tượng của những sợi tơ thu, của những chiếc lá úa vàng rơi theo từng cơn gió.

Sợi tơ ấy lướt thướt – mỏng manh, nhẹ nhàng nhưng cũng vương vấn một nỗi buồn. Phải chăng đó là sợi tơ của định mệnh, của một kiếp người lặng lẽ trôi theo dòng thời gian?

Hồn thu – Nỗi buồn không lời

“Hồn thu đã hiện khóc thu gầy”

Thu về, không gian trở nên mơ hồ, chùng xuống trong những gam màu u uẩn. “Hồn thu” không còn là một khái niệm vô hình, mà đã “hiện” ra rõ nét, như một nỗi buồn hữu hình đang len lỏi khắp không gian.

Hình ảnh “khóc thu gầy” vẽ nên một khung cảnh tàn phai, nơi mùa thu không còn là những ngày vàng rực rỡ, mà trở nên héo úa, gầy guộc như chính tâm hồn con người khi chứng kiến sự đổi thay không thể tránh khỏi của thời gian.

Đôi mắt – Chiếc gương của tâm hồn

“Tôi nhìn đôi mắt rưng rưng lệ”

Bích Khê luôn dành một sự trân quý đặc biệt cho đôi mắt. Trong thơ ông, đôi mắt không chỉ là cửa sổ tâm hồn mà còn là nơi phản chiếu tất cả những khát khao, đau đớn và mộng mị. Ở đây, “đôi mắt rưng rưng lệ” không đơn thuần là giọt nước mắt rơi xuống, mà còn là sự xao động, là những giấc mơ còn dang dở, là niềm tiếc nuối vô hình.

Những giọt lệ ấy như kết tinh từ những ngày thu buồn bã, từ những tiếc nuối về một điều gì đó đẹp đẽ nhưng không thể giữ được. Đó có thể là tình yêu, là tuổi trẻ, hay chỉ đơn giản là những khoảnh khắc đã trôi qua mà chẳng thể nào quay lại.

Hồn thơ và nỗi say mộng ảo

“Cả mảnh hồn thơ rợn ý say.”

Câu thơ cuối như một tiếng thở dài. “Mảnh hồn thơ” – một phần nhỏ bé nhưng chất chứa biết bao nhiêu cảm xúc, bao nhiêu những mộng mị và đắm say. “Rợn ý say” – sự kết hợp đầy tinh tế giữa hai trạng thái đối lập: vừa say sưa, vừa rợn ngợp, vừa mê đắm, vừa hoang mang.

Phải chăng đó chính là tâm trạng của người nghệ sĩ? Một tâm hồn luôn khao khát chạm đến cái đẹp, đắm mình trong những cơn say nghệ thuật, nhưng đồng thời cũng hoang mang trước sự mong manh của kiếp người?

Lời kết: Khúc nhạc buồn giữa mùa thu

Tóc Xõa Đàn Tơ không chỉ là một bức tranh thu buồn, mà còn là tiếng lòng của một tâm hồn nhạy cảm trước sự tàn phai của thời gian. Đó là nỗi buồn của những điều đẹp đẽ nhưng không thể giữ mãi, là cảm giác chơi vơi giữa thực tại và mộng tưởng.

Bích Khê đã tạo nên một bài thơ như một bản nhạc nhẹ nhàng nhưng ám ảnh, nơi mỗi câu chữ như một nốt đàn ngân lên giữa mùa thu, để rồi tan vào không gian, để lại dư âm mãi mãi trong lòng người đọc.

*

Bích Khê – Thi sĩ tài hoa của nền thơ hiện đại Việt Nam

Bích Khê (1916 – 1946), tên thật là Lê Quang Lương, là một nhà thơ tiêu biểu của phong trào Thơ Mới Việt Nam. Ông sinh ra trong một gia đình nho học yêu nước tại Quảng Ngãi. Từ nhỏ, ông đã bộc lộ năng khiếu thi ca với thơ Đường luật và ca trù. Tuy nhiên, bước ngoặt trong sáng tác của ông đến từ sự ảnh hưởng của Hàn Mặc Tử, khi ông chuyển sang thể thơ mới với phong cách tượng trưng và siêu thực.

Tác phẩm nổi bật nhất của Bích Khê là Tinh Huyết (1939), được xem như một hiện tượng trong nền thơ Việt Nam thời bấy giờ. Thơ ông giàu chất nhạc, hình tượng táo bạo, kết hợp giữa cảm xúc mãnh liệt và sự tìm tòi đổi mới. Hoài Thanh từng nhận xét rằng ông có những câu thơ hay nhất Việt Nam, còn Hàn Mặc Tử ca ngợi thơ ông như “đóa hoa thần dị”.

Mắc bệnh phổi từ sớm, cuộc đời Bích Khê đầy bi kịch nhưng cũng để lại dấu ấn sâu sắc. Ông qua đời năm 1946 khi mới 30 tuổi, để lại một di sản thơ ca độc đáo, góp phần làm phong phú nền thi ca Việt Nam.

Viên Ngọc Quý.