Bác lái xe

Lên xe, thấy xe lớn hơn đường!
Làm sao chạy được nhỉ?
Em nhìn bác lái:
Bác ngồi đắng trước
Góc bên trái!

Xe to như cái nhà, chật ních người
Trẻ con khá đông
Người ngồi, người đứng
Chỉ thấy tay là tay
Không thấy chân…
Còi kêu máy nổ
Xe rung rung
Nhà cửa hai bên khẽ động đậy…
Bây giờ phố và cây đều chạy
Ngược về sau
Như quyển sách ai lật mau…

Gió trong xe kêu vù vù
Eo ơi, sắp húc vào nhau ư!
Véo!
Chú xe chở xăng
Cái bụng to ềnh mất biến
Lại kéo nhau từ xa chạy đến
Vui vẻ, leng keng: chị tàu điện
Khoan thai bước: một bác xe bò
Chậm chạp cần cù: xe ông lô
Cánh tay sắt đặt trên đầu: anh Cần cẩu

Bên đường đỏ rực một gốc gạo
Mới phố đó
Giờ toàn đồng xanh
Luá nổi bồng bềnh
Trong khung cửa xe, từng xóm nhà chui lọt
Với cả tre, cau, và hồ nước…

Xe dừng
Một chú bộ đội vui lên trận địa

Xe dừng
Nhiều cô hớn hở xuống bên chân núi…

Xe dừng
Lắm bác tươi cười, xuống một bến sông…
Cuối cùng
Đây phố huyện nơi em về sơ tán
Mẹ bảo còn qua hai cánh đồng!

Nhìn cái xe giờ trống vắng
Em thấy yêu xe, yêu bác lái vô cùng
Xe đi rồi, em vẫn thấy
Cái xe rất to, người chật đông
Bác ngồi đằng trước bên góc trái!
Đôi mắt nghiêm trang
Nhìn thẳng con đường…

*

Bác Lái Xe – Người Giữ Nhịp Những Chuyến Đi

Chiếc xe lăn bánh, cuốn theo nó không chỉ là những con đường dài mà còn cả những hành trình cuộc sống. Trong bài thơ Bác lái xe, nhà thơ Phạm Hổ đã vẽ lên một bức tranh chân thực về chuyến xe trên đường quê hương, nơi mà bác lái xe không chỉ là người cầm lái mà còn là người chở theo biết bao niềm vui, nỗi mong chờ và cả những ước mơ nhỏ bé của những hành khách trên xe.

Chiếc xe to lớn và bàn tay người cầm lái

Hình ảnh chiếc xe xuất hiện thật vững chãi, to lớn:

“Lên xe, thấy xe lớn hơn đường!
Làm sao chạy được nhỉ?”

Trong con mắt của đứa trẻ, chiếc xe như cả một ngôi nhà khổng lồ, chật ních những con người, những bàn tay vẫy vẫy, những tiếng còi xe vang động cả một góc phố. Nhưng dù chiếc xe có lớn đến đâu, dù con đường có chật hẹp thế nào, thì vẫn có một người luôn ngồi đó, cầm vững tay lái, dõi theo hành trình:

“Em nhìn bác lái:
Bác ngồi đằng trước
Góc bên trái!”

Bác lái xe – người cầm nhịp cho những chuyến đi, lặng lẽ và kiên định.

Nhịp điệu của cuộc sống trên chuyến xe

Xe lăn bánh, thành phố, làng quê, ruộng đồng cứ thế mà lùi về sau. Qua đôi mắt trẻ thơ, khung cảnh hiện lên đầy sinh động, đầy nhịp điệu:

“Nhà cửa hai bên khẽ động đậy…
Bây giờ phố và cây đều chạy
Ngược về sau
Như quyển sách ai lật mau…”

Mỗi hành khách trên xe mang theo một câu chuyện, một điểm đến riêng. Có người đi chiến đấu, có người trở về quê nhà, có người đến nơi làm việc. Và chiếc xe trở thành một nhịp cầu nối những cuộc đời, những con đường và những số phận.

“Xe dừng
Một chú bộ đội vui lên trận địa

Xe dừng
Nhiều cô hớn hở xuống bên chân núi…

Xe dừng
Lắm bác tươi cười, xuống một bến sông…”

Mỗi lần xe dừng lại là một câu chuyện mới mở ra, là một chặng hành trình vừa khép lại để bắt đầu một hành trình khác.

Tình yêu dành cho bác lái xe

Cuối cùng, khi chuyến xe kết thúc, chiếc xe dường như trống vắng hơn, nhưng trong lòng người con bé nhỏ, hình ảnh bác lái xe vẫn in đậm, không thể phai mờ:

“Nhìn cái xe giờ trống vắng
Em thấy yêu xe, yêu bác lái vô cùng
Xe đi rồi, em vẫn thấy
Cái xe rất to, người chật đông
Bác ngồi đằng trước bên góc trái!
Đôi mắt nghiêm trang
Nhìn thẳng con đường…”

Bác lái xe không chỉ là người điều khiển phương tiện, mà còn là người đưa đón, chở che và kết nối biết bao cuộc đời. Ánh mắt nghiêm trang, đôi tay vững vàng của bác chính là biểu tượng của sự trách nhiệm, tận tụy và cả những hi sinh thầm lặng.

Thông điệp của bài thơ

Qua bài thơ Bác lái xe, Phạm Hổ đã khắc họa một hình ảnh đầy ấm áp về những người lái xe – những con người lặng lẽ nhưng góp phần không nhỏ vào cuộc sống, vào những chuyến đi xa gần.

Chiếc xe dù to lớn đến đâu cũng cần một người cầm lái vững vàng. Cũng như cuộc đời, mỗi người cần có một niềm tin, một sự dẫn lối để đi đến đúng nơi mình cần đến. Và đôi khi, giữa những chặng đường ấy, ta sẽ bắt gặp những con người giản dị nhưng làm ta nhớ mãi – như bác lái xe, với ánh mắt nghiêm trang và đôi bàn tay không rời vô lăng, đưa ta đến bến bờ bình yên.

*

Phạm Hổ – Nhà thơ của thiếu nhi

Phạm Hổ (1926 – 2007), bút danh Hồ Huy, quê tại Bình Định, là một nhà thơ, nhà văn tiêu biểu của nền văn học Việt Nam. Ông hoạt động trong nhiều lĩnh vực như viết văn, làm thơ, viết kịch và vẽ tranh, nhưng đặc biệt ghi dấu ấn sâu sắc với những tác phẩm dành cho thiếu nhi.

Sau năm 1954, ông ra Bắc, tham gia sáng lập Hội Nhà văn Việt Nam (1957) và góp phần hình thành Nhà xuất bản Kim Đồng – nơi chuyên xuất bản sách cho trẻ em. Ông từng giữ nhiều chức vụ quan trọng như Phó tổng biên tập báo Văn nghệ, Phó trưởng ban đối ngoại của Hội Nhà văn Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng văn học thiếu nhi.

Các tác phẩm của ông như Chú bò tìm bạn, Chuyện hoa chuyện quả, Mỵ Châu – Trọng Thủy đã trở thành những tác phẩm quen thuộc với nhiều thế hệ học sinh. Với những đóng góp to lớn, năm 2001, ông được trao Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật.

Phạm Hổ là một trong những nhà thơ dành trọn tâm huyết cho trẻ em, để lại những vần thơ trong trẻo và giàu ý nghĩa, góp phần làm phong phú nền văn học thiếu nhi Việt Nam.

Viên Ngọc Quý