Mía

Bà cầm dao rựa
Đủng đỉnh ra vườn
Không chơi khăng nữa
Cháu chạy theo luôn

Lá sắc khua gươm
Mía chồng từng đốt
Đốt ngắn đốt dài
Như rồng uốn khúc

Nước thơm, nước ngọt
Mía cất trong cây
Mía vàng, mía tím
Cháu sờ mát tay

Chặt mía chia ngay
Mỗi cháu vài đốt
Rước mía ăn liền
Cái bã trắng xốp

Để lại một khúc
Bà tiện làm tàu
Từng khẩu từng khẩu
Toa liền theo sau

Tay bà răn reo
Phơi bã để đốt
Thương bà già rồi
Không ăn mía được

*

Mía Ngọt – Tình Bà Mênh Mông

Bài thơ Mía của Phạm Hổ mở ra một bức tranh quê giản dị mà ấm áp, nơi có bóng dáng người bà tảo tần, có lũ cháu nhỏ hồn nhiên, có những hàng mía vươn cao trong nắng. Dưới ngòi bút đầy cảm xúc của tác giả, cây mía không chỉ đơn thuần là một loài cây mà còn mang theo tình thương, sự gắn kết gia đình và những ký ức tuổi thơ ngọt ngào.

“Bà cầm dao rựa
Đủng đỉnh ra vườn
Không chơi khăng nữa
Cháu chạy theo luôn”

Hình ảnh người bà với dáng vẻ “đủng đỉnh” bước ra vườn mang theo chiếc dao rựa quen thuộc, còn cháu thì ríu rít chạy theo. Chỉ vài dòng thơ ngắn nhưng gợi lên một khung cảnh thật sống động, thân thương – nơi tình bà cháu được vun đắp qua những khoảnh khắc bình dị nhất trong cuộc sống.

Rồi khi từng cây mía được chặt xuống, thiên nhiên bỗng trở thành một thế giới kỳ diệu trong mắt trẻ thơ:

“Lá sắc khua gươm
Mía chồng từng đốt
Đốt ngắn đốt dài
Như rồng uốn khúc”

Những tàu lá mía trở thành những thanh gươm sắc bén, những khóm mía cao vút được ví như thân rồng uốn lượn. Sự liên tưởng đầy sáng tạo của tác giả giúp thế giới quanh ta bỗng trở nên thơ mộng hơn, gần gũi hơn, gợi nhắc về những ngày tuổi thơ khi bất cứ điều gì cũng có thể biến thành trò chơi.

Và rồi, khoảnh khắc háo hức nhất đến – khi từng đốt mía ngọt ngào được chia đều:

“Nước thơm, nước ngọt
Mía cất trong cây
Mía vàng, mía tím
Cháu sờ mát tay”

Mía không chỉ mang đến hương vị ngọt lịm mà còn là biểu tượng của sự sẻ chia. Bà không giữ lại phần nào cho riêng mình, mà chặt ra từng khúc để con cháu cùng nhau thưởng thức. Ở đây, mía không đơn thuần là một loại cây trái, mà còn là cầu nối yêu thương giữa các thế hệ.

“Tay bà răn reo
Phơi bã để đốt
Thương bà già rồi
Không ăn mía được”

Câu kết bài thơ để lại một nốt trầm xúc động. Bà tuy không ăn mía nhưng vẫn cần mẫn, vun vén từng thứ nhỏ nhất – bã mía cũng được phơi khô để đốt. Hình ảnh đôi bàn tay “răn reo” của bà vừa gợi lên sự lam lũ, vất vả, vừa chất chứa bao yêu thương thầm lặng. Sự hy sinh của bà là một hình ảnh đẹp, một bài học vô giá về tình thương và sự tần tảo mà thế hệ trước luôn dành cho con cháu.

Bài thơ Mía không chỉ kể về một loài cây quen thuộc mà còn khắc họa một phần ký ức tuổi thơ của biết bao người. Ở đó có hương vị ngọt lành của mía, có những trò chơi con trẻ, có sự bao dung chở che của bà. Và trên hết, bài thơ là một lời nhắc nhở nhẹ nhàng nhưng sâu sắc: Hãy luôn trân trọng những phút giây bên người thân, bởi tình yêu thương giản dị như thế đôi khi lại là điều quý giá nhất trong đời.

*

Phạm Hổ – Nhà thơ của thiếu nhi

Phạm Hổ (1926 – 2007), bút danh Hồ Huy, quê tại Bình Định, là một nhà thơ, nhà văn tiêu biểu của nền văn học Việt Nam. Ông hoạt động trong nhiều lĩnh vực như viết văn, làm thơ, viết kịch và vẽ tranh, nhưng đặc biệt ghi dấu ấn sâu sắc với những tác phẩm dành cho thiếu nhi.

Sau năm 1954, ông ra Bắc, tham gia sáng lập Hội Nhà văn Việt Nam (1957) và góp phần hình thành Nhà xuất bản Kim Đồng – nơi chuyên xuất bản sách cho trẻ em. Ông từng giữ nhiều chức vụ quan trọng như Phó tổng biên tập báo Văn nghệ, Phó trưởng ban đối ngoại của Hội Nhà văn Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng văn học thiếu nhi.

Các tác phẩm của ông như Chú bò tìm bạn, Chuyện hoa chuyện quả, Mỵ Châu – Trọng Thủy đã trở thành những tác phẩm quen thuộc với nhiều thế hệ học sinh. Với những đóng góp to lớn, năm 2001, ông được trao Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật.

Phạm Hổ là một trong những nhà thơ dành trọn tâm huyết cho trẻ em, để lại những vần thơ trong trẻo và giàu ý nghĩa, góp phần làm phong phú nền văn học thiếu nhi Việt Nam.

Viên Ngọc Quý