Na

Na non xanh
Múi loắt choắt
Na mở mắt
Múi nở to
Na vào vò
Đua nhau chín.

Môi chúm chím
Hút múi na
Hạt nhả ra
Đen lay láy.

Ra tháng tư
Chín tháng bảy
Chào mào nhảy
Suốt mùa na.

Nay chợ gần
Mai chợ xa
Trẻ đón quà
Na nằm rổ.

Tay cháu nhỏ
Rửa sạch na
Sờ mặt bà
Còn thơm phức…

*-

Hương Na – Ngọt Ngào Một Mùa Quê

Những trái na chín thơm lừng không chỉ là thức quà giản dị của đất trời mà còn là hình ảnh gắn liền với ký ức tuổi thơ của bao thế hệ. Trong bài thơ Na của Phạm Hổ, hình ảnh quả na hiện lên trọn vẹn từ lúc còn xanh non cho đến khi chín mọng, lan tỏa hương thơm, mang theo bao yêu thương, gắn bó của con người với thiên nhiên và tình cảm gia đình ấm áp.

Từ những ngày đầu, quả na nhỏ bé, non xanh với những múi còn loắt choắt, rồi từng ngày mở mắt, căng tròn, lớn dần lên trong vòng tay của đất trời. Cái cách tác giả diễn tả quá trình lớn lên của na vừa tinh tế vừa sinh động, như một đứa trẻ dần trưởng thành theo năm tháng:

“Na non xanh
Múi loắt choắt
Na mở mắt
Múi nở to”

Khi mùa chín về, quả na ủ trong chiếc vò, thi nhau chín vàng, thơm lừng. Và cũng từ đây, những niềm vui giản dị được mở ra. Một đứa trẻ nâng niu trái na, môi chúm chím tận hưởng vị ngọt thanh, rồi hạt na đen lay láy được nhả ra, tất cả gợi lên hình ảnh trong trẻo của tuổi thơ:

“Môi chúm chím
Hút múi na
Hạt nhả ra
Đen lay láy.”

Na không chỉ mang đến niềm vui cho trẻ thơ mà còn là dấu hiệu quen thuộc của thời gian. Ra tháng tư, chín tháng bảy, khi mùa na chín rộ, những chú chim chào mào ríu rít trên cành, báo hiệu một mùa thu tròn đầy.

Nhưng điều khiến bài thơ trở nên đặc biệt hơn cả là hình ảnh phiên chợ quê, nơi những mẹ, những bà mang theo rổ na thơm phức, để rồi mỗi ngày na theo chân người đi từ chợ gần đến chợ xa, trở thành món quà được trẻ thơ háo hức chờ đợi.

“Nay chợ gần
Mai chợ xa
Trẻ đón quà
Na nằm rổ.”

Và rồi khoảnh khắc đẹp nhất bài thơ chính là khi đứa trẻ nâng quả na đã được rửa sạch, nhẹ nhàng chạm vào gương mặt người bà yêu dấu. Trái na không chỉ là một thức quà dân dã mà còn là biểu tượng của tình cảm gia đình, của sự gắn kết giữa các thế hệ:

“Tay cháu nhỏ
Rửa sạch na
Sờ mặt bà
Còn thơm phức…”

Hương thơm của na như hòa quyện với hơi ấm của bà, của mái nhà, của ký ức. Đọc bài thơ, ta không chỉ thấy được hình ảnh một mùa na chín mà còn cảm nhận được sự gắn bó giữa con người với thiên nhiên, giữa con cháu với ông bà.

Bài thơ Na của Phạm Hổ giản dị mà sâu sắc, nhắc nhở ta về những điều bình dị nhưng quý giá trong cuộc sống – một trái na thơm, một bàn tay nhỏ bé, một ánh nhìn trìu mến, tất cả làm nên hương vị ngọt lành của quê hương và tình thân.

*

Phạm Hổ – Nhà thơ của thiếu nhi

Phạm Hổ (1926 – 2007), bút danh Hồ Huy, quê tại Bình Định, là một nhà thơ, nhà văn tiêu biểu của nền văn học Việt Nam. Ông hoạt động trong nhiều lĩnh vực như viết văn, làm thơ, viết kịch và vẽ tranh, nhưng đặc biệt ghi dấu ấn sâu sắc với những tác phẩm dành cho thiếu nhi.

Sau năm 1954, ông ra Bắc, tham gia sáng lập Hội Nhà văn Việt Nam (1957) và góp phần hình thành Nhà xuất bản Kim Đồng – nơi chuyên xuất bản sách cho trẻ em. Ông từng giữ nhiều chức vụ quan trọng như Phó tổng biên tập báo Văn nghệ, Phó trưởng ban đối ngoại của Hội Nhà văn Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng văn học thiếu nhi.

Các tác phẩm của ông như Chú bò tìm bạn, Chuyện hoa chuyện quả, Mỵ Châu – Trọng Thủy đã trở thành những tác phẩm quen thuộc với nhiều thế hệ học sinh. Với những đóng góp to lớn, năm 2001, ông được trao Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật.

Phạm Hổ là một trong những nhà thơ dành trọn tâm huyết cho trẻ em, để lại những vần thơ trong trẻo và giàu ý nghĩa, góp phần làm phong phú nền văn học thiếu nhi Việt Nam.

Viên Ngọc Quý