Tre
(Tặng những cây tre làng tôi)
Tre cho bóng dỡn
Trên lưng bò vàng
Bây giờ tre mệt
Bóng nằm ngủ ngon
*
Tre – Hồn Quê Bình Dị Và Bền Bỉ
Tre – loài cây mộc mạc mà kiên cường, gắn bó sâu sắc với làng quê Việt Nam, đi vào thơ ca như một biểu tượng thân thương. Trong bài thơ Tre của Phạm Hổ, chỉ bằng vài câu thơ ngắn gọn, tác giả đã khắc họa một hình ảnh rất đỗi bình yên nhưng cũng thấm đượm biết bao cảm xúc về cây tre làng.
“Tre cho bóng dỡn
Trên lưng bò vàng”
Chỉ hai câu thơ đầu đã mở ra một khung cảnh thật yên ả, thân thuộc của làng quê Việt Nam. Ở đó, những bụi tre rì rào bên bờ ruộng, bên mái nhà, che chở cho những đàn bò thong dong gặm cỏ. Ánh nắng xuyên qua từng tán lá, tạo nên những vệt bóng đung đưa trên lưng bò, như những trò đùa tinh nghịch của thiên nhiên.
Hình ảnh này không chỉ đơn thuần là một bức tranh làng quê mà còn mang ý nghĩa tượng trưng. Tre không chỉ là loài cây hiền hòa, gắn bó với đồng quê mà còn là người bạn đồng hành, mang lại sự mát lành, che chở cho bao thế hệ con người.
Nhưng rồi:
“Bây giờ tre mệt
Bóng nằm ngủ ngon”
Khi hoàng hôn buông xuống, tre cũng như lặng đi sau một ngày dài che mát cho con người và muôn vật. Bóng tre đổ dài trên mặt đất, như thể đang yên giấc sau một ngày cần mẫn. Câu thơ giản dị nhưng gợi lên sự thấu hiểu, yêu thương đối với cả những vật vô tri vô giác – một tình cảm sâu lắng mà chỉ có những tâm hồn gắn bó với làng quê mới cảm nhận được.
Bài thơ tuy ngắn nhưng lại đọng lại dư vị ấm áp về một làng quê bình dị, nơi có bóng tre xào xạc bên bờ giếng, nơi có những chú bò nhởn nhơ dưới nắng chiều, nơi con người tìm thấy sự bình yên giữa vòng tay bao bọc của thiên nhiên. Tre – không chỉ là hình ảnh của một loài cây mà còn là biểu tượng của sự bền bỉ, hiền hòa, của quê hương thân thương mà ai đi xa cũng luôn mong ngày trở về.
*
Phạm Hổ – Nhà thơ của thiếu nhi
Phạm Hổ (1926 – 2007), bút danh Hồ Huy, quê tại Bình Định, là một nhà thơ, nhà văn tiêu biểu của nền văn học Việt Nam. Ông hoạt động trong nhiều lĩnh vực như viết văn, làm thơ, viết kịch và vẽ tranh, nhưng đặc biệt ghi dấu ấn sâu sắc với những tác phẩm dành cho thiếu nhi.
Sau năm 1954, ông ra Bắc, tham gia sáng lập Hội Nhà văn Việt Nam (1957) và góp phần hình thành Nhà xuất bản Kim Đồng – nơi chuyên xuất bản sách cho trẻ em. Ông từng giữ nhiều chức vụ quan trọng như Phó tổng biên tập báo Văn nghệ, Phó trưởng ban đối ngoại của Hội Nhà văn Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng văn học thiếu nhi.
Các tác phẩm của ông như Chú bò tìm bạn, Chuyện hoa chuyện quả, Mỵ Châu – Trọng Thủy đã trở thành những tác phẩm quen thuộc với nhiều thế hệ học sinh. Với những đóng góp to lớn, năm 2001, ông được trao Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật.
Phạm Hổ là một trong những nhà thơ dành trọn tâm huyết cho trẻ em, để lại những vần thơ trong trẻo và giàu ý nghĩa, góp phần làm phong phú nền văn học thiếu nhi Việt Nam.
Viên Ngọc Quý
