Bơi thuyền chơi Đông Hồ

Mặt nước hòn non nổi,
Đáy hồ mảnh nguyệt trôi.
Chiếc thuyền thong thả dạo,
Tiếng hát động chân trời.

*

Dưới Trăng Đông Hồ – Hành Trình Thơ Mộng Trên Sóng Nước

Bài thơ Bơi thuyền chơi Đông Hồ của Đông Hồ là một bức tranh thiên nhiên tuyệt mỹ, một khoảnh khắc giao hòa giữa con người và vũ trụ. Bốn câu thơ ngắn nhưng gói trọn cả một không gian rộng lớn, nơi mặt nước, đáy hồ, chiếc thuyền và tiếng hát cùng nhau tạo nên một bản nhạc hài hòa, đưa ta vào một miền thơ mộng, nhẹ nhàng mà sâu lắng.

Ngay từ câu đầu tiên, Đông Hồ đã mở ra một cảnh sắc kỳ ảo:

“Mặt nước hòn non nổi,
Đáy hồ mảnh nguyệt trôi.”

Hình ảnh hòn non nổi trên mặt nước gợi lên một khung cảnh hữu tình, nơi thiên nhiên và con người cùng nhau hiện diện trong sự tĩnh lặng và bao la. Nước hồ như một tấm gương phản chiếu cả đất trời, ôm lấy bóng nguyệt trôi lững lờ. Ở đây, mặt nước không đơn thuần là một mặt hồ yên ả, mà còn là nơi giao thoa giữa thực và ảo, giữa trăng trên trời và trăng dưới đáy hồ.

Tiếp đến, chiếc thuyền nhỏ xuất hiện, như một nhân vật trung tâm trong bức tranh ấy:

“Chiếc thuyền thong thả dạo,
Tiếng hát động chân trời.”

Nhẹ nhàng lướt đi giữa không gian rộng lớn, chiếc thuyền mang theo sự thong dong, tự tại của con người khi hòa mình vào thiên nhiên. Nhưng không chỉ có sự yên ả, bài thơ còn mang đến một âm thanh sống động: tiếng hát động chân trời. Chỉ với một câu thơ, tác giả đã tạo ra sự kết nối kỳ diệu giữa con người và vũ trụ. Tiếng hát ấy không chỉ vang vọng trong không gian mà còn chạm đến tận cùng của trời đất, như một sự hòa điệu giữa lòng người và cảnh vật.

Ở Bơi thuyền chơi Đông Hồ, Đông Hồ không chỉ vẽ lên một bức tranh thiên nhiên mà còn khéo léo truyền tải triết lý nhân sinh. Con người giữa vũ trụ bao la, nhỏ bé nhưng lại có thể vươn tới những điều rộng lớn bằng tâm hồn và cảm xúc của mình. Giữa cuộc đời hối hả, chiếc thuyền thong thả ấy như một biểu tượng của sự an nhiên, của những khoảnh khắc ta biết dừng lại, lắng nghe và cảm nhận vẻ đẹp quanh mình.

Bài thơ ngắn nhưng mang theo một thông điệp sâu sắc: hãy sống chậm lại, để thả hồn theo dòng nước, để lắng nghe tiếng hát của chính mình vang vọng trong không gian, và để cảm nhận sự hòa quyện giữa con người và thiên nhiên. Đó chính là khoảnh khắc của hạnh phúc, của sự tự do và của một tâm hồn rộng mở.

*

Đông Hồ – Nhà thơ và người bảo tồn văn hóa dân tộc

Đông Hồ (1906-1969), tên thật Lâm Tấn Phác, là một nhà thơ, nhà giáo, nhà nghiên cứu văn học có tầm ảnh hưởng lớn đối với nền văn học Việt Nam. Sinh ra tại Hà Tiên, vùng đất giàu truyền thống văn hóa, ông sớm bộc lộ niềm say mê đối với quốc văn và quốc ngữ, từ đó dành trọn đời để nghiên cứu, giảng dạy và sáng tác bằng tiếng Việt.

Là thành viên của nhóm “Hà Tiên tứ tuyệt”, Đông Hồ không chỉ sáng tác thơ mà còn viết văn, ký, khảo cứu, góp phần quan trọng trong việc gìn giữ và phát huy văn hóa dân tộc. Ông từng sáng lập Trí Đức học xá, xuất bản tuần báo Sống, điều hành nhà xuất bản Bốn Phương và tạp chí Nhân Loại, với mục tiêu cổ vũ tinh thần dân tộc, đề cao giá trị tiếng Việt.

Thơ và văn của ông nhẹ nhàng, sâu sắc, giàu tình cảm, đi từ thể loại truyền thống đến hiện đại. Những tác phẩm tiêu biểu có thể kể đến Thơ Đông Hồ, Linh Phượng, Cô gái xuân, Hà Tiên thập cảnh… Bên cạnh đó, ông cũng được biết đến là người tiên phong trong việc phát triển thư pháp chữ Quốc ngữ.

Cuộc đời và sự nghiệp của Đông Hồ là minh chứng cho một tấm lòng tha thiết với văn hóa Việt Nam. Ông mất năm 1969 ngay trên bục giảng khi đang giảng bài thơ Trưng Nữ Vương, để lại một di sản văn học đáng trân trọng.

Viên Ngọc Quý