Đông Hồ cảnh sớm

Phất phơ bờ cỏ sắc xuân rờn,
Nước chạy trời trôi liễu đứt chân.
Cá lộn ngang cành chim liệng sóng,
Xuôi dòng vài bốn chiếc thuyền con.

*

Bình Minh Trên Sóng Nước Đông Hồ

Có những buổi sáng sớm, khi thiên nhiên còn đang ngái ngủ, lòng người lại dễ dàng rung động trước vẻ đẹp của đất trời. Đông Hồ, bằng những nét thơ giản dị mà tinh tế, đã vẽ nên một bức tranh buổi sáng nơi dòng nước quê hương trong Đông Hồ cảnh sớm.

Chỉ với bốn câu thơ ngắn gọn, thi nhân đã mở ra một không gian rộng lớn, vừa tĩnh vừa động, vừa trong trẻo vừa phóng khoáng. Trên bờ cỏ, sắc xuân phất phơ, tươi non như hơi thở của một ngày mới. Từng ngọn cỏ đón ánh bình minh, rung rinh dưới làn gió nhẹ, báo hiệu một mùa xuân tràn trề sức sống. Dòng nước lững lờ trôi, bầu trời in bóng trên mặt hồ, tạo nên một sự hòa hợp giữa thiên nhiên và vạn vật.

Hình ảnh “liễu đứt chân” mang đến một chút cảm giác mong manh, gợi lên sự đổi thay của thời gian. Những cành liễu rũ xuống mặt hồ, như đang soi bóng mình, như đang buông lơi những nỗi niềm nào đó vào dòng chảy miên viễn của thiên nhiên. Trong cảnh sắc ấy, thiên nhiên không chỉ là phông nền tĩnh lặng, mà còn mang trong mình những ẩn ý sâu xa về sự vận động không ngừng của cuộc đời.

Nhịp sống bắt đầu khi cá quẫy mình trên mặt nước, chim liệng theo con sóng, và những chiếc thuyền con xuôi dòng, mang theo bao nhiêu ước vọng của con người. Chỉ vài hình ảnh đơn sơ, nhưng đã dựng nên cả một bức tranh sống động, nơi vạn vật cùng hòa quyện trong một khúc nhạc của buổi sớm bình yên.

Bài thơ không chỉ là một bức tranh phong cảnh mà còn là một lời nhắc nhở nhẹ nhàng: cuộc sống luôn trôi chảy, ngày mới lại bắt đầu, thiên nhiên vẫn mãi tuần hoàn. Giữa dòng đời biến động, có đôi khi ta chỉ cần dừng lại một chút, ngắm nhìn vẻ đẹp của tạo hóa, để nhận ra rằng cuộc sống vốn dĩ đã đủ đầy trong những điều giản dị nhất.

*

Đông Hồ – Nhà thơ và người bảo tồn văn hóa dân tộc

Đông Hồ (1906-1969), tên thật Lâm Tấn Phác, là một nhà thơ, nhà giáo, nhà nghiên cứu văn học có tầm ảnh hưởng lớn đối với nền văn học Việt Nam. Sinh ra tại Hà Tiên, vùng đất giàu truyền thống văn hóa, ông sớm bộc lộ niềm say mê đối với quốc văn và quốc ngữ, từ đó dành trọn đời để nghiên cứu, giảng dạy và sáng tác bằng tiếng Việt.

Là thành viên của nhóm “Hà Tiên tứ tuyệt”, Đông Hồ không chỉ sáng tác thơ mà còn viết văn, ký, khảo cứu, góp phần quan trọng trong việc gìn giữ và phát huy văn hóa dân tộc. Ông từng sáng lập Trí Đức học xá, xuất bản tuần báo Sống, điều hành nhà xuất bản Bốn Phương và tạp chí Nhân Loại, với mục tiêu cổ vũ tinh thần dân tộc, đề cao giá trị tiếng Việt.

Thơ và văn của ông nhẹ nhàng, sâu sắc, giàu tình cảm, đi từ thể loại truyền thống đến hiện đại. Những tác phẩm tiêu biểu có thể kể đến Thơ Đông Hồ, Linh Phượng, Cô gái xuân, Hà Tiên thập cảnh… Bên cạnh đó, ông cũng được biết đến là người tiên phong trong việc phát triển thư pháp chữ Quốc ngữ.

Cuộc đời và sự nghiệp của Đông Hồ là minh chứng cho một tấm lòng tha thiết với văn hóa Việt Nam. Ông mất năm 1969 ngay trên bục giảng khi đang giảng bài thơ Trưng Nữ Vương, để lại một di sản văn học đáng trân trọng.

Viên Ngọc Quý