Giấc ngủ trưa

Thôi lọt song thưa trập gió ào,
Làm tan sự thú lúc chiêm bao;
Chiêm bao thú ấy còn vơ vẩn,
Mộng tỉnh người xa nhớ xiết bao.

*

Giấc Ngủ Trưa – Khi Mộng Và Thực Giao Thoa

Giấc ngủ trưa – khoảng lặng ngắn ngủi giữa một ngày dài – không chỉ là lúc con người nghỉ ngơi mà còn là khoảnh khắc để tâm hồn chu du vào những giấc mộng. Đông Hồ, với tâm hồn nhạy cảm và lối thơ tinh tế, đã vẽ nên một bức tranh đầy cảm xúc về khoảnh khắc giấc mơ tan biến, để lại trong lòng người một nỗi tiếc nuối khôn nguôi.

Mở đầu bài thơ là hình ảnh gió ào qua khung cửa sổ, mang theo sự xáo trộn bất ngờ:
“Thôi lọt song thưa trập gió ào,”

Chỉ một cơn gió, nhưng đủ để làm lay động không gian tĩnh lặng. Nó không chỉ thổi vào gian phòng mà còn phá vỡ cõi mộng, nơi con người đang say trong những điều đẹp đẽ mà tâm hồn hằng khát khao.

“Làm tan sự thú lúc chiêm bao;”

Cơn gió ấy không đơn thuần là một hiện tượng thiên nhiên, mà còn là biểu tượng cho thực tại, kéo con người trở về từ cõi mộng. Sự thú lúc chiêm bao – niềm vui khi đang đắm chìm trong giấc mơ – bỗng chốc tan biến, để lại một khoảng trống mênh mang. Bao nhiêu mộng đẹp, bao nhiêu hoài niệm chưa kịp nắm giữ, nay chỉ còn là những dư âm mong manh.

Nhưng dù giấc mơ có tan biến, dư vị của nó vẫn còn đọng lại:
“Chiêm bao thú ấy còn vơ vẩn,”

Cảm giác ấy giống như khi ta tỉnh dậy sau một giấc mơ đẹp, lòng vẫn còn vương vấn những hình ảnh, những cảm xúc chưa kịp gọi thành lời. Mộng đã tan, nhưng dư âm thì vẫn quẩn quanh, như một điều gì đó chưa trọn vẹn, chưa thể buông bỏ.

Và rồi, khi quay về với thực tại, lòng người lại trào dâng một nỗi nhớ:
“Mộng tỉnh người xa nhớ xiết bao.”

Giấc mơ đôi khi là nơi lưu giữ những gì đã mất, là nhịp cầu nối giữa hiện tại và quá khứ, giữa người còn đây và người đã xa. Khi tỉnh mộng, khoảng cách dường như càng trở nên rõ ràng hơn, nỗi nhớ càng thêm da diết. Câu thơ cuối không chỉ là sự nuối tiếc một giấc mơ đẹp, mà còn là tiếng lòng của những ai từng lạc mất một điều quý giá trong đời.

Bài thơ Giấc ngủ trưa tuy ngắn nhưng chất chứa bao nỗi niềm. Nó gợi lên cảm giác mong manh của những giấc mộng, và cả sự tiếc nuối khi phải rời xa những điều đẹp đẽ mà tâm hồn từng ôm ấp. Phải chăng, đời người cũng như một giấc chiêm bao, có những niềm vui đến rồi đi, có những người thương thoáng qua rồi trở thành kỷ niệm? Và có lẽ, đôi khi ta vẫn muốn nấn ná trong giấc mơ, để được sống lại những khoảnh khắc đẹp đẽ ấy, dù chỉ trong chốc lát…

*

Đông Hồ – Nhà thơ và người bảo tồn văn hóa dân tộc

Đông Hồ (1906-1969), tên thật Lâm Tấn Phác, là một nhà thơ, nhà giáo, nhà nghiên cứu văn học có tầm ảnh hưởng lớn đối với nền văn học Việt Nam. Sinh ra tại Hà Tiên, vùng đất giàu truyền thống văn hóa, ông sớm bộc lộ niềm say mê đối với quốc văn và quốc ngữ, từ đó dành trọn đời để nghiên cứu, giảng dạy và sáng tác bằng tiếng Việt.

Là thành viên của nhóm “Hà Tiên tứ tuyệt”, Đông Hồ không chỉ sáng tác thơ mà còn viết văn, ký, khảo cứu, góp phần quan trọng trong việc gìn giữ và phát huy văn hóa dân tộc. Ông từng sáng lập Trí Đức học xá, xuất bản tuần báo Sống, điều hành nhà xuất bản Bốn Phương và tạp chí Nhân Loại, với mục tiêu cổ vũ tinh thần dân tộc, đề cao giá trị tiếng Việt.

Thơ và văn của ông nhẹ nhàng, sâu sắc, giàu tình cảm, đi từ thể loại truyền thống đến hiện đại. Những tác phẩm tiêu biểu có thể kể đến Thơ Đông Hồ, Linh Phượng, Cô gái xuân, Hà Tiên thập cảnh… Bên cạnh đó, ông cũng được biết đến là người tiên phong trong việc phát triển thư pháp chữ Quốc ngữ.

Cuộc đời và sự nghiệp của Đông Hồ là minh chứng cho một tấm lòng tha thiết với văn hóa Việt Nam. Ông mất năm 1969 ngay trên bục giảng khi đang giảng bài thơ Trưng Nữ Vương, để lại một di sản văn học đáng trân trọng.

Viên Ngọc Quý