Mộng thấy em nhà

Nhớ em ngơ ngẩn dạ vò tơ,
Muôn dặm theo nhau đến tự giờ;
Làng cũ vẩn vơ hồn tử lý,
Hiên xưa quên phắt thú cầm thơ;
Anh tài chỉ thiếu người thiên hạ,
Trời đất ghen gì kẻ tuấn hoa;
Giấc mộng còn mơ người đã vắng,
Nửa rèm chênh chếch bóng trăng tà.

*

Mộng Thấy Em Nhà – Giấc Mơ Đong Đầy Nhớ Thương

Bài thơ “Mộng thấy em nhà” của Đông Hồ là một bức tranh đầy cảm xúc về nỗi nhớ da diết dành cho người thương. Đó không chỉ là sự hoài niệm về một bóng hình xa khuất, mà còn là sự day dứt, tiếc nuối trước những điều đẹp đẽ đã không còn trong thực tại.

“Nhớ em ngơ ngẩn dạ vò tơ,
Muôn dặm theo nhau đến tự giờ;”

Nỗi nhớ được khắc họa một cách chân thực, như sợi tơ quấn chặt tâm trí, làm cho lòng người bồn chồn, không yên. Dù khoảng cách muôn dặm, nhưng trong tâm tưởng, hình bóng người thương vẫn luôn theo sát bên mình, hiện hữu trong từng giấc mơ.

“Làng cũ vẩn vơ hồn tử lý,
Hiên xưa quên phắt thú cầm thơ;”

Làng cũ vẫn còn đó, nhưng tâm hồn lại bơ vơ như lạc vào cõi vô định. Những thú vui ngày xưa cầm kỳ thi họa, thơ ca giờ đây trở nên nhạt nhòa, bởi lẽ không còn người cùng chia sẻ. Chính sự thiếu vắng của một bóng hình thân quen đã khiến thế giới xung quanh trở nên trống trải, hoang hoải.

“Anh tài chỉ thiếu người thiên hạ,
Trời đất ghen gì kẻ tuấn hoa;”

Tác giả thở than cho số phận, như trách cứ đất trời đã cướp đi người tri kỷ. Có tài, có sắc, có tâm hồn cao đẹp, nhưng lại thiếu đi người tri âm, tri kỷ để cùng sẻ chia. Phải chăng, chính vì sự hoàn mỹ mà đất trời sinh lòng ghen ghét, khiến những điều đẹp đẽ sớm lìa xa?

“Giấc mộng còn mơ người đã vắng,
Nửa rèm chênh chếch bóng trăng tà.”

Câu thơ cuối đọng lại một nỗi buồn mênh mang. Trong giấc mộng, hình bóng người vẫn còn đó, nhưng khi tỉnh giấc, chỉ còn lại sự trống vắng, cô đơn. Bóng trăng tà chênh chếch ngoài rèm, như một chứng nhân lặng lẽ cho nỗi lòng hoang hoải, cho tình yêu vẫn còn đó nhưng người thương thì đã xa vời.

Bài thơ là tiếng lòng thổn thức của một tâm hồn cô đơn, mang theo nỗi nhớ triền miên về người thương đã khuất bóng. Ở đó, nỗi đau không chỉ nằm trong sự chia xa, mà còn là sự bất lực trước số phận, trước vòng xoay nghiệt ngã của đất trời. Nhưng cũng chính từ nỗi buồn ấy, tình yêu trong thơ Đông Hồ trở nên đẹp đẽ, sâu sắc hơn, bởi nó không chỉ đơn thuần là sự nhớ mong, mà còn là sự trân quý những gì đã từng có trong đời.

*

Đông Hồ – Nhà thơ và người bảo tồn văn hóa dân tộc

Đông Hồ (1906-1969), tên thật Lâm Tấn Phác, là một nhà thơ, nhà giáo, nhà nghiên cứu văn học có tầm ảnh hưởng lớn đối với nền văn học Việt Nam. Sinh ra tại Hà Tiên, vùng đất giàu truyền thống văn hóa, ông sớm bộc lộ niềm say mê đối với quốc văn và quốc ngữ, từ đó dành trọn đời để nghiên cứu, giảng dạy và sáng tác bằng tiếng Việt.

Là thành viên của nhóm “Hà Tiên tứ tuyệt”, Đông Hồ không chỉ sáng tác thơ mà còn viết văn, ký, khảo cứu, góp phần quan trọng trong việc gìn giữ và phát huy văn hóa dân tộc. Ông từng sáng lập Trí Đức học xá, xuất bản tuần báo Sống, điều hành nhà xuất bản Bốn Phương và tạp chí Nhân Loại, với mục tiêu cổ vũ tinh thần dân tộc, đề cao giá trị tiếng Việt.

Thơ và văn của ông nhẹ nhàng, sâu sắc, giàu tình cảm, đi từ thể loại truyền thống đến hiện đại. Những tác phẩm tiêu biểu có thể kể đến Thơ Đông Hồ, Linh Phượng, Cô gái xuân, Hà Tiên thập cảnh… Bên cạnh đó, ông cũng được biết đến là người tiên phong trong việc phát triển thư pháp chữ Quốc ngữ.

Cuộc đời và sự nghiệp của Đông Hồ là minh chứng cho một tấm lòng tha thiết với văn hóa Việt Nam. Ông mất năm 1969 ngay trên bục giảng khi đang giảng bài thơ Trưng Nữ Vương, để lại một di sản văn học đáng trân trọng.

Viên Ngọc Quý