Biệt ly êm ái

Tặng Nguyễn Xuân Khoát

Chúng tôi ngồi, vây phủ bởi trăng thâu,
Sương bám hồn, gió cắn mặt buồn rầu.

Giờ biệt ly cứ đến gần từng phút.
Chúng tôi thấy đã xa nhau một chút…

Người lặng im, và tôi nói bâng quơ,
Chúng tôi ngồi ở giữa một bài thơ.

Một bài thơ mênh mông như vũ trụ,
Đầy khói hương xưa, tràn ân ái cũ.

Chúng tôi ngồi, vây phủ bởi trăng thâu,
Tay trong tay, đầu tựa sát bên đầu.

Tình Yêu bảo: “thôi các ngươi đừng khóc,
Các ngươi sẽ đoàn viên trong mộng ngọc”.

Cứ nhìn nhau rồi lại vẫn nhìn nhau,
Hạnh phúc ngừng giữa đôi trái tim đau.

*

Biệt Ly Êm Ái – Khi Tình Yêu Hóa Thành Vĩnh Cửu

Xuân Diệu – nhà thơ của những khát khao sống mãnh liệt, yêu thương nồng cháy – khi viết về chia ly cũng mang một sắc thái rất riêng. Biệt ly êm ái không có những tiếng khóc nức nở hay sự dằn vặt đau đớn, mà là một cuộc chia xa dịu dàng, lặng lẽ, nhưng vẫn thấm đẫm nỗi buồn và sự tiếc nuối vô hạn.

Biệt ly – khoảnh khắc của sự tĩnh lặng và đau đớn

“Chúng tôi ngồi, vây phủ bởi trăng thâu,
Sương bám hồn, gió cắn mặt buồn rầu.”

Không gian mở đầu bài thơ đã nhuốm màu chia xa: ánh trăng thâu đêm, sương lạnh phủ hồn, gió buốt rát mặt. Mọi thứ như lặng yên, chỉ có thiên nhiên là còn chút động, nhưng cũng không giúp xua tan được cảm giác nặng trĩu trong lòng kẻ ở lại.

“Giờ biệt ly cứ đến gần từng phút.
Chúng tôi thấy đã xa nhau một chút…”

Chia ly không chỉ là khoảnh khắc khi đôi chân thực sự rời đi, mà còn là một nỗi ám ảnh dần hiện hữu, từng phút, từng giây. Ngồi cạnh nhau, nhưng cả hai đều cảm nhận được khoảng cách đã bắt đầu xuất hiện, như thể chia xa không chỉ là về không gian mà còn là sự rạn nứt trong tâm hồn.

Giữa không gian của bài thơ, có hai con người lặng lẽ

“Người lặng im, và tôi nói bâng quơ,
Chúng tôi ngồi ở giữa một bài thơ.”

Lặng im và những câu nói bâng quơ – cách hai người níu giữ chút hơi ấm cuối cùng trước khi rời xa. Không có lời than trách, không có những giọt nước mắt bi lụy, mà chỉ có sự im lặng nặng nề bao trùm tất cả. Và thật đẹp khi Xuân Diệu ví giây phút ấy như một bài thơ, một bài thơ không cần viết thành chữ, nhưng lại mênh mông như vũ trụ, tràn đầy kỷ niệm và những xúc cảm khó gọi thành lời.

“Một bài thơ mênh mông như vũ trụ,
Đầy khói hương xưa, tràn ân ái cũ.”

Những khoảnh khắc hạnh phúc đã qua giờ đây chỉ còn là kỷ niệm, tựa như làn khói mong manh, thoáng chốc rồi tan biến vào hư vô. Nhưng dù cho quá khứ có nhạt nhòa, thì tình yêu vẫn còn đó, lan tỏa khắp không gian, bao phủ lấy những con người sắp xa nhau.

Tình yêu vẫn còn, ngay cả khi chia xa

“Chúng tôi ngồi, vây phủ bởi trăng thâu,
Tay trong tay, đầu tựa sát bên đầu.”

Nếu như ở những dòng đầu, chia ly mang đến sự xa cách, thì ở đây, tình yêu lại kéo hai con người gần lại bên nhau. Không còn những khoảng cách vô hình, mà chỉ có sự gắn kết dịu dàng, như một lần cuối cùng níu giữ.

Và rồi, tình yêu lên tiếng:

“Tình Yêu bảo: ‘Thôi các ngươi đừng khóc,
Các ngươi sẽ đoàn viên trong mộng ngọc’.”

Xuân Diệu không để nỗi đau chia xa kéo dài mãi. Ông an ủi rằng tình yêu không bao giờ thực sự mất đi, nó chỉ chuyển hóa từ một hình thức này sang một hình thức khác. Dù có xa nhau, thì trong những giấc mộng, những hoài niệm, những ký ức ngọt ngào, họ vẫn mãi thuộc về nhau.

“Cứ nhìn nhau rồi lại vẫn nhìn nhau,
Hạnh phúc ngừng giữa đôi trái tim đau.”

Cái nhìn cuối cùng không phải là để nói lời tạm biệt, mà là để khắc ghi hình ảnh của nhau vào tim. Dù trái tim có đau đớn, nhưng tình yêu vẫn khiến họ hạnh phúc – một niềm hạnh phúc mong manh, nhưng vĩnh cửu.

Thông điệp của bài thơ

Biệt ly êm ái là một bài thơ đẹp về sự chia ly, không ồn ào, không dằn vặt, nhưng vẫn thấm đượm nỗi buồn sâu lắng. Xuân Diệu đã vẽ nên một cuộc chia tay không chỉ là mất mát, mà còn là sự nâng niu từng khoảnh khắc cuối cùng bên nhau.

Bài thơ cũng gửi gắm một thông điệp đầy nhân văn: tình yêu không bao giờ thực sự mất đi. Dù có chia xa, thì trong ký ức, trong những giấc mơ, những trái tim yêu vẫn mãi thuộc về nhau. Và đôi khi, hạnh phúc không nằm ở việc sở hữu, mà chỉ đơn giản là được nhớ về nhau, mãi mãi…

*

Xuân Diệu – “Ông hoàng thơ tình” của văn học Việt Nam

Xuân Diệu (1916–1985), tên khai sinh là Ngô Xuân Diệu, là một trong những nhà thơ xuất sắc nhất của nền văn học hiện đại Việt Nam. Với phong cách sáng tác độc đáo, giàu cảm xúc và khát vọng yêu đời mãnh liệt, ông đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng bao thế hệ độc giả.

Sinh ra tại Hà Tĩnh nhưng lớn lên ở Quy Nhơn, Bình Định, Xuân Diệu sớm bộc lộ niềm đam mê văn chương. Ông là gương mặt tiêu biểu của phong trào Thơ Mới, mang đến một luồng sinh khí mới cho thi ca Việt Nam. Những tác phẩm như Thơ thơ (1938) hay Gửi hương cho gió (1945) thể hiện rõ nét giọng điệu sôi nổi, táo bạo, chan chứa tình yêu và khát khao tận hưởng vẻ đẹp cuộc sống.

Sau năm 1945, Xuân Diệu chuyển hướng sáng tác, hòa mình vào dòng chảy cách mạng, ca ngợi quê hương, đất nước và con người lao động. Dù ở giai đoạn nào, thơ ông vẫn giữ nguyên vẹn sự say mê và rung động sâu sắc. Những tác phẩm như Riêng chung (1960) hay Hai đợt sóng (1967) tiếp tục khẳng định vị trí của ông trên thi đàn.

Không chỉ là nhà thơ, Xuân Diệu còn là nhà văn, nhà phê bình có ảnh hưởng lớn. Năm 1996, ông được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật, ghi nhận những đóng góp to lớn của mình.

Xuân Diệu vẫn mãi là biểu tượng của thơ tình Việt Nam, là tiếng nói tha thiết của một tâm hồn luôn khát khao yêu và sống trọn vẹn từng khoảnh khắc:

“Hãy tận hưởng ngày giờ đang thở,
Và yêu đời, hãy sống mạnh hơn tôi.”

Viên Ngọc Quý