Đời anh em đã đi qua…

Đời anh em đã đi qua,
Sáng thơm như một luồng hoa giữa đời.
Hiểu làm sao hết, em ơi,
Bốn năm kỳ diệu đất trời nhờ em.
Ngôi nhà, cánh cổng, trái tim,
Khóm cây, con mắt ngày đêm đón mừng.

Em đi, anh ngóng trông chừng;
Anh về, miệng đã gọi lừng: em ơi!
Bữa ăn thành một hội vui,
Có em gắp với, rau thôi cũng tình,
Cảnh thường cũng hoá ra xinh;
Có em, anh hết ngẫm mình bơ vơ

Bốn năm đầm ấm, say sưa,
Tình yêu có biết hạn bờ nào đâu.
Bốn năm nhưng cũng qua mau,
Cõi trần ai có ở lâu thiên đường;
Giã từ, từ biệt đôi phương,
Đôi nơi, đôi ngả, đôi đường: khổ anh!

Bốn năm, lại khép trời xanh;
Nhớ em như một mộng lành mà thôi.
Từ đây anh lại trong đời,
Bữa cơm ngồi với một đôi đũa cầm;
Giường kia một bóng anh nằm;
Phòng văn một sách đăm đăm sớm chiều.

Muôn vàn cảm tạ em yêu,
Chất cho anh biết bao nhiêu ân tình!
Ai hay anh đã để dành,
ánh hương một thuở, thơm thanh suốt đời.
Sống bằng nhớ lại nguồn vui,
Nhớ khi ôm cả đất trời cùng em…

*

“Đời anh em đã đi qua…” – Dư âm của một tình yêu đã thành vĩnh cửu

Trong tình yêu, có những cuộc gặp gỡ mang đến hạnh phúc trọn vẹn, nhưng cũng có những cuộc chia ly để lại dấu ấn không phai trong tâm hồn. “Đời anh em đã đi qua…” của Xuân Diệu là một bài thơ đậm chất hoài niệm, kể về một tình yêu từng rực rỡ nhưng rồi phải khép lại. Thế nhưng, tình yêu ấy không tàn lụi mà trở thành ánh hương, trở thành ký ức thiêng liêng nuôi dưỡng tâm hồn người ở lại.

Bốn năm – một giấc mơ đẹp giữa đời thực

Ngay từ những câu thơ đầu, Xuân Diệu đã vẽ lên một khoảng thời gian diệu kỳ mà tình yêu đã biến những ngày tháng bình thường trở nên sáng thơm như luồng hoa giữa đời:

“Đời anh em đã đi qua,
Sáng thơm như một luồng hoa giữa đời.
Hiểu làm sao hết, em ơi,
Bốn năm kỳ diệu đất trời nhờ em.”

Tình yêu đã làm thay đổi thế giới của nhân vật trữ tình, khiến mọi thứ xung quanh như tràn đầy sự sống:

“Ngôi nhà, cánh cổng, trái tim,
Khóm cây, con mắt ngày đêm đón mừng.”

Tình yêu không chỉ hiện diện trong lòng anh mà còn lan tỏa vào mọi vật. Từ căn nhà nhỏ đến từng chiếc lá, từ cánh cổng đến ánh mắt, tất cả đều nhuốm màu tình yêu, khiến cuộc sống trở nên ấm áp và ý nghĩa hơn bao giờ hết.

Sự có mặt của em – ánh sáng của hạnh phúc giản dị

Tình yêu không cần những điều xa hoa, mà chỉ cần những khoảnh khắc bình dị cũng đủ làm nên thiên đường. Sự có mặt của em đã biến từng bữa cơm, từng khung cảnh đời thường trở thành điều quý giá:

“Bữa ăn thành một hội vui,
Có em gắp với, rau thôi cũng tình,
Cảnh thường cũng hoá ra xinh;
Có em, anh hết ngẫm mình bơ vơ.”

Chỉ một đôi đũa gắp cùng, chỉ một câu nói đơn giản, nhưng tất cả đều thấm đượm hạnh phúc. Khi có em, thế giới trở nên tròn đầy, không còn lẻ loi, không còn những khoảng trống của cô đơn.

Chia ly – nỗi đau của một trái tim yêu quá đỗi

Nhưng đời không phải là một bài thơ toàn những vần điệu ngọt ngào. Cuộc tình dù đẹp đến đâu cũng có lúc phải tạm biệt.

“Bốn năm nhưng cũng qua mau,
Cõi trần ai có ở lâu thiên đường;
Giã từ, từ biệt đôi phương,
Đôi nơi, đôi ngả, đôi đường: khổ anh!”

Chia ly không chỉ là một khoảng cách về không gian, mà còn là sự mất mát trong tâm hồn. Từ đây, bữa cơm chỉ còn lại một đôi đũa, giường chỉ còn một bóng người, và căn phòng vắng lặng chỉ có sách vở làm bạn.

“Bữa cơm ngồi với một đôi đũa cầm;
Giường kia một bóng anh nằm;
Phòng văn một sách đăm đăm sớm chiều.”

Những hình ảnh ấy không chỉ là biểu tượng của sự cô đơn, mà còn là sự trống vắng của một người từng có hạnh phúc, từng được yêu thương, và giờ phải tự mình đối diện với khoảng lặng của đời sống.

Tình yêu – dù chia xa vẫn mãi còn

Thế nhưng, tình yêu dù đã qua đi vẫn không mất hẳn. Nó không còn hiện diện trong những cái nắm tay, những câu nói thì thầm, nhưng nó vẫn ở lại, trong từng ký ức, từng kỷ niệm mà anh đã “để dành”:

“Muôn vàn cảm tạ em yêu,
Chất cho anh biết bao nhiêu ân tình!
Ai hay anh đã để dành,
Ánh hương một thuở, thơm thanh suốt đời.”

Xuân Diệu không oán trách sự chia ly, không bi lụy trong tuyệt vọng, mà thay vào đó, ông trân trọng quãng thời gian đã có cùng nhau. Tình yêu dù không còn hiện hữu trong thực tại, nhưng nó đã hóa thành “ánh hương” – một dư vị thanh tao theo anh suốt cuộc đời.

Lời kết – Tình yêu là mãi mãi

“Đời anh em đã đi qua…” không chỉ là lời than thở về một cuộc tình đã mất, mà còn là lời tri ân sâu sắc đối với những ngày tháng yêu thương. Dù cho bốn năm có trôi qua, dù cho người rời xa, thì tình yêu vẫn còn đó, lặng lẽ nhưng vĩnh cửu, như một ánh trăng lấp lánh giữa ký ức.

Bài thơ là một minh chứng cho quan niệm tình yêu của Xuân Diệu: yêu cuồng nhiệt, yêu hết mình, và dù có chia ly, tình yêu vẫn mãi còn, vì tình yêu chân thành không bao giờ phai nhạt theo thời gian.

*

Xuân Diệu – “Ông hoàng thơ tình” của văn học Việt Nam

Xuân Diệu (1916–1985), tên khai sinh là Ngô Xuân Diệu, là một trong những nhà thơ xuất sắc nhất của nền văn học hiện đại Việt Nam. Với phong cách sáng tác độc đáo, giàu cảm xúc và khát vọng yêu đời mãnh liệt, ông đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng bao thế hệ độc giả.

Sinh ra tại Hà Tĩnh nhưng lớn lên ở Quy Nhơn, Bình Định, Xuân Diệu sớm bộc lộ niềm đam mê văn chương. Ông là gương mặt tiêu biểu của phong trào Thơ Mới, mang đến một luồng sinh khí mới cho thi ca Việt Nam. Những tác phẩm như Thơ thơ (1938) hay Gửi hương cho gió (1945) thể hiện rõ nét giọng điệu sôi nổi, táo bạo, chan chứa tình yêu và khát khao tận hưởng vẻ đẹp cuộc sống.

Sau năm 1945, Xuân Diệu chuyển hướng sáng tác, hòa mình vào dòng chảy cách mạng, ca ngợi quê hương, đất nước và con người lao động. Dù ở giai đoạn nào, thơ ông vẫn giữ nguyên vẹn sự say mê và rung động sâu sắc. Những tác phẩm như Riêng chung (1960) hay Hai đợt sóng (1967) tiếp tục khẳng định vị trí của ông trên thi đàn.

Không chỉ là nhà thơ, Xuân Diệu còn là nhà văn, nhà phê bình có ảnh hưởng lớn. Năm 1996, ông được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật, ghi nhận những đóng góp to lớn của mình.

Xuân Diệu vẫn mãi là biểu tượng của thơ tình Việt Nam, là tiếng nói tha thiết của một tâm hồn luôn khát khao yêu và sống trọn vẹn từng khoảnh khắc:

“Hãy tận hưởng ngày giờ đang thở,
Và yêu đời, hãy sống mạnh hơn tôi.”

Viên Ngọc Quý