Dỗi

Mặt trăng anh trả cho trời
Vườn hoa anh trả cho người tới thăm
Hồ Tây chiều ấy mưa dầm
Anh xin trả lại cho năm tháng dài

Nhìn em trong phút giây thôi
Mà anh đã ngỡ đất trời buồn tênh
Cõi đời anh thấy nhạt thênh
Tưởng anh không được cùng em chung nhìn.

*

“Dỗi” – Khi yêu thương hóa thành hờn giận

Tình yêu vốn là những xúc cảm đong đầy, không chỉ có hạnh phúc mà còn cả những giận hờn vu vơ. Đôi khi, trong tình yêu, một ánh mắt lơ đãng, một câu nói vô tình cũng đủ khiến lòng người chợt buồn, khiến thế giới xung quanh trở nên nhạt nhòa. Bài thơ Dỗi của Xuân Diệu chính là một khoảnh khắc như vậy – một phút giận hờn nhưng ẩn chứa biết bao nỗi niềm và khao khát yêu thương.

Trả lại tất cả, trừ nỗi buồn

Mở đầu bài thơ, nhà thơ vẽ lên một khung cảnh như thể muốn dứt bỏ tất cả:

“Mặt trăng anh trả cho trời
Vườn hoa anh trả cho người tới thăm
Hồ Tây chiều ấy mưa dầm
Anh xin trả lại cho năm tháng dài.”

Những hình ảnh đẹp đẽ như mặt trăng, vườn hoa, Hồ Tây đều được trả về với tự nhiên, như một sự chối bỏ, một động thái giận hờn của người đang yêu. Nhưng thật ra, có ai thực sự trả lại được ánh trăng, hay vườn hoa đã từng say mê ngắm nhìn? Đó chỉ là cách bày tỏ nỗi lòng khi người ta cảm thấy tổn thương, như một đứa trẻ giận dỗi mà thôi.

Khoảnh khắc xa nhau – khoảng trống vô tận

Sự giận hờn ấy không kéo dài lâu, bởi ngay lập tức, nhà thơ nhận ra nỗi trống vắng trong lòng mình:

“Nhìn em trong phút giây thôi
Mà anh đã ngỡ đất trời buồn tênh
Cõi đời anh thấy nhạt thênh
Tưởng anh không được cùng em chung nhìn.”

Chỉ trong một khoảnh khắc thiếu vắng bóng hình người thương, thế giới bỗng trở nên “buồn tênh”, “nhạt thênh”. Ở đây, Xuân Diệu đã thể hiện một tình yêu mãnh liệt – một tình yêu mà chỉ cần thiếu đi sự hiện diện của người mình yêu, mọi thứ bỗng trở nên vô nghĩa.

Tình yêu – dù dỗi hờn vẫn không thể buông bỏ

Bài thơ Dỗi tuy ngắn gọn nhưng chứa đựng cả một dòng cảm xúc trọn vẹn: từ giận hờn, trách móc đến nhận ra rằng không thể thiếu vắng nhau. Giận hờn trong tình yêu không phải để xa cách, mà là để hiểu hơn giá trị của đối phương, để rồi càng thêm trân trọng. Xuân Diệu, với trái tim nhạy cảm và mãnh liệt của một thi sĩ, đã khắc họa tinh tế những cảm xúc ấy qua từng câu thơ đơn giản mà thấm đượm tình cảm.

Cuối cùng, có lẽ những giận hờn cũng chỉ là cái cớ để yêu nhau nhiều hơn, để biết rằng thiếu vắng một người, cả thế giới bỗng chốc trở nên trống rỗng.

*

Xuân Diệu – “Ông hoàng thơ tình” của văn học Việt Nam

Xuân Diệu (1916–1985), tên khai sinh là Ngô Xuân Diệu, là một trong những nhà thơ xuất sắc nhất của nền văn học hiện đại Việt Nam. Với phong cách sáng tác độc đáo, giàu cảm xúc và khát vọng yêu đời mãnh liệt, ông đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng bao thế hệ độc giả.

Sinh ra tại Hà Tĩnh nhưng lớn lên ở Quy Nhơn, Bình Định, Xuân Diệu sớm bộc lộ niềm đam mê văn chương. Ông là gương mặt tiêu biểu của phong trào Thơ Mới, mang đến một luồng sinh khí mới cho thi ca Việt Nam. Những tác phẩm như Thơ thơ (1938) hay Gửi hương cho gió (1945) thể hiện rõ nét giọng điệu sôi nổi, táo bạo, chan chứa tình yêu và khát khao tận hưởng vẻ đẹp cuộc sống.

Sau năm 1945, Xuân Diệu chuyển hướng sáng tác, hòa mình vào dòng chảy cách mạng, ca ngợi quê hương, đất nước và con người lao động. Dù ở giai đoạn nào, thơ ông vẫn giữ nguyên vẹn sự say mê và rung động sâu sắc. Những tác phẩm như Riêng chung (1960) hay Hai đợt sóng (1967) tiếp tục khẳng định vị trí của ông trên thi đàn.

Không chỉ là nhà thơ, Xuân Diệu còn là nhà văn, nhà phê bình có ảnh hưởng lớn. Năm 1996, ông được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật, ghi nhận những đóng góp to lớn của mình.

Xuân Diệu vẫn mãi là biểu tượng của thơ tình Việt Nam, là tiếng nói tha thiết của một tâm hồn luôn khát khao yêu và sống trọn vẹn từng khoảnh khắc:

“Hãy tận hưởng ngày giờ đang thở,
Và yêu đời, hãy sống mạnh hơn tôi.”

Viên Ngọc Quý