Lưu học sinh

Một tiếng cò qua trong gió mau
Đưa hồn nhớ cảnh đã phai màu
Từ năm giống ái vừa gieo hạt,
Cho đến bây giờ mộng chín au.

Khi ấy lòng xanh mới đón tình.
Rảo trường ngăn giữ kín vườn xinh.
Chàng trai nhỏ nhẹ, tôi khi ấy,
Đi giữa thiên nhiên để kiếm mình.

Lá như con mắt cụm mây nhìn;
Trái tựa hình tim, chim hót xin.
Gió ẩy đầu hoa ngang ngửa thắm:
Nhị vàng hoa cạnh liếc hoa bên.

Đôi khi ngày nhạt, tiếng chim qua
Xui ngước đều lên để nhớ xa.
Cánh mất còn lưu đường rẽ trắng;
Khi buồn quan ải, rợn làn da.

Ai trả cho tôi những mộng đầu,
Người con gái nhỏ áo sai bâu,
Đoạn tình thứ nhất sương bao ấp,
Hoa cỏ đưa thơ, lá bắc cầu?

Trong tiếng cò nay vương nắng xưa.
Thu sang chim trắng vội bay ngừa.
Cổ dài rẽ biếc kêu vô định.
Trở lại bên lòng sợi gió thưa.

*

Lưu Học Sinh – Nỗi Nhớ Một Thời Thanh Xuân

Trong những vần thơ của Lưu học sinh, Xuân Diệu không chỉ kể lại câu chuyện của riêng mình mà còn gợi lên nỗi niềm chung của bao người – những ai đã từng sống trong những tháng năm tuổi trẻ ngọt ngào, rồi chợt nhận ra rằng thời gian đã cuốn đi tất cả. Ở đó, có những giấc mơ, những rung động đầu đời, những kỷ niệm không thể nào quên.

Hồi ức tuổi trẻ – Những tháng ngày đẹp nhất

Ngay từ câu thơ đầu tiên, Xuân Diệu đã gợi lên không gian của quá khứ bằng hình ảnh cánh cò lướt qua trong gió:

“Một tiếng cò qua trong gió mau
Đưa hồn nhớ cảnh đã phai màu”

Tiếng cò như một dấu hiệu của thời gian, kéo theo nỗi nhớ về những ngày xưa cũ – những ngày mà “từ năm giống ái vừa gieo hạt”, nghĩa là từ khi tình yêu đầu đời bắt đầu nảy mầm trong trái tim tuổi trẻ. Giấc mộng tình yêu thuở ấy giờ đã “chín au” – nghĩa là đã tròn đầy trong quá khứ, đã trở thành một kỷ niệm đẹp nhưng không thể nào quay trở lại.

Những ngày tháng cũ ấy, tác giả nhớ về chính mình – một chàng trai trẻ tuổi còn đang dò tìm bản ngã, còn rụt rè trước thế giới:

“Khi ấy lòng xanh mới đón tình.
Rảo trường ngăn giữ kín vườn xinh.
Chàng trai nhỏ nhẹ, tôi khi ấy,
Đi giữa thiên nhiên để kiếm mình.”

Bức tranh thanh xuân hiện lên thật trong trẻo, với những bước chân bâng khuâng giữa thiên nhiên, với những bỡ ngỡ đầu đời. Đó là thời điểm mà con người ta dễ rung động trước những điều đẹp đẽ nhất, nhạy cảm trước từng chiếc lá, từng ánh mây, từng cánh chim.

Tình yêu đầu đời – Những rung cảm dịu dàng

Tình yêu thuở ban đầu không chỉ gói gọn trong những lời nói, mà nó ẩn chứa trong chính thiên nhiên:

“Lá như con mắt cụm mây nhìn;
Trái tựa hình tim, chim hót xin.
Gió ẩy đầu hoa ngang ngửa thắm:
Nhị vàng hoa cạnh liếc hoa bên.”

Thiên nhiên không còn là thiên nhiên đơn thuần, mà trở thành một phần của tâm hồn, của những xúc cảm. Lá như ánh mắt, trái như nhịp tim, chim như tiếng lòng thổn thức. Tất cả đều sống động, như thể thiên nhiên cũng đồng cảm với trái tim đang yêu.

Nhưng rồi, cũng như bao mối tình đầu, nó mong manh và dễ vỡ. Ngày tháng trôi qua, những cảm xúc ấy dần trở thành một nỗi nhớ xa xôi:

“Ai trả cho tôi những mộng đầu,
Người con gái nhỏ áo sai bâu,
Đoạn tình thứ nhất sương bao ấp,
Hoa cỏ đưa thơ, lá bắc cầu?”

Lời thơ như một tiếng thở dài. Những giấc mơ đầu tiên ấy giờ đây ai có thể trả lại? Cô gái nhỏ ngày xưa, những rung động e ấp, những buổi chiều lặng lẽ nhìn lá rơi – tất cả đã trôi xa.

Thời gian trôi – Chỉ còn lại nỗi nhớ

Giờ đây, tác giả chỉ còn lại những kỷ niệm vương vấn trong lòng. Khi tiếng cò cất lên, khi thu sang, khi cánh chim bay vội vàng, tất cả những điều đó như kéo cả một trời ký ức trở lại:

“Trong tiếng cò nay vương nắng xưa.
Thu sang chim trắng vội bay ngừa.
Cổ dài rẽ biếc kêu vô định.
Trở lại bên lòng sợi gió thưa.”

Nhưng tất cả đều vô định, không thể nắm giữ. Tiếng chim, làn gió, nắng xưa… tất cả chỉ còn là những vệt ký ức mong manh, lặng lẽ len vào lòng người.

Lời kết – Thông điệp của bài thơ

Lưu học sinh không chỉ là một bài thơ hoài niệm về tuổi trẻ, mà còn là một lời nhắn nhủ: những khoảnh khắc đẹp nhất trong cuộc đời sẽ trôi qua rất nhanh, và một khi đã qua đi, chúng sẽ chỉ còn là ký ức.

Bài thơ khiến ta nhận ra rằng, tình yêu đầu đời, những năm tháng thanh xuân, những rung cảm thuở ban đầu – tất cả đều đáng trân trọng, vì đó là những điều làm nên một phần con người ta. Có thể chúng ta không thể giữ lại tất cả, nhưng chúng ta có thể sống hết mình khi còn có thể, để sau này, khi ngoảnh lại, không còn gì phải nuối tiếc.

Xuân Diệu – “Ông hoàng thơ tình” của văn học Việt Nam

Xuân Diệu (1916–1985), tên khai sinh là Ngô Xuân Diệu, là một trong những nhà thơ xuất sắc nhất của nền văn học hiện đại Việt Nam. Với phong cách sáng tác độc đáo, giàu cảm xúc và khát vọng yêu đời mãnh liệt, ông đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng bao thế hệ độc giả.

Sinh ra tại Hà Tĩnh nhưng lớn lên ở Quy Nhơn, Bình Định, Xuân Diệu sớm bộc lộ niềm đam mê văn chương. Ông là gương mặt tiêu biểu của phong trào Thơ Mới, mang đến một luồng sinh khí mới cho thi ca Việt Nam. Những tác phẩm như Thơ thơ (1938) hay Gửi hương cho gió (1945) thể hiện rõ nét giọng điệu sôi nổi, táo bạo, chan chứa tình yêu và khát khao tận hưởng vẻ đẹp cuộc sống.

Sau năm 1945, Xuân Diệu chuyển hướng sáng tác, hòa mình vào dòng chảy cách mạng, ca ngợi quê hương, đất nước và con người lao động. Dù ở giai đoạn nào, thơ ông vẫn giữ nguyên vẹn sự say mê và rung động sâu sắc. Những tác phẩm như Riêng chung (1960) hay Hai đợt sóng (1967) tiếp tục khẳng định vị trí của ông trên thi đàn.

Không chỉ là nhà thơ, Xuân Diệu còn là nhà văn, nhà phê bình có ảnh hưởng lớn. Năm 1996, ông được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật, ghi nhận những đóng góp to lớn của mình.

Xuân Diệu vẫn mãi là biểu tượng của thơ tình Việt Nam, là tiếng nói tha thiết của một tâm hồn luôn khát khao yêu và sống trọn vẹn từng khoảnh khắc:

“Hãy tận hưởng ngày giờ đang thở,
Và yêu đời, hãy sống mạnh hơn tôi.”

Viên Ngọc Quý