Phải nói

“Yêu tha thiết, thế vẫn còn chưa đủ?
Anh tham lam, anh đòi hỏi quá nhiều.
Anh biết rồi, em đã nói em yêu;
Sao vẫn muốn nhắc một lời đã cũ?”

– Yêu tha thiết, thế vẫn còn chưa đủ,
Nếu em yêu mà chỉ để trong lòng;
Không tỏ hay, yêu mến cũng là không,
Và sắc đẹp chỉ làm bằng cẩm thạch.
Anh thèm muốn vô biên và tuyệt đích,
Em biết không? anh tìm kiếm em hoài.
Sự thật ngày nay không thật đến ngày mai,
Thì ân ái có bao giờ lại cũ?

Yêu tha thiết, thế vẫn còn chưa đủ,
Phải nói yêu, trăm bận đến ngàn lần;
Phải mặn nồng cho mãi mãi đem xuân,
Đem chim bướm thả trong vườn tình ái.
Em phải nói, phải nói, và phải nói:
Bằng lời riêng nơi cuối mắt, đầu mày,
Bằng nét vui, bằng vẻ thẹn, chiều say,
Bằng đầu ngả, bằng miệng cười, tay riết,
Bằng im lặng, bằng chi anh có biết!
Cốt nhất là em chớ lạnh như đông,
Chớ thản nhiên bên một kẻ cháy lòng,
Chớ yên ổn như mặt hồ nước ngủ.

Yêu tha thiết, thế vẫn còn chưa đủ.

*

“Yêu tha thiết, thế vẫn còn chưa đủ!” – Khi tình yêu không thể lặng im

Tình yêu không phải là một ngọn nến lặng lẽ cháy, mà là một ngọn lửa luôn khao khát được bùng lên, được nhìn thấy, được nghe thấy. Trong bài thơ Phải nói, Xuân Diệu đã nói lên một chân lý của tình yêu: yêu không chỉ là cảm xúc giữ trong tim, mà còn phải là những lời bày tỏ, là những biểu hiện sống động không ngừng nghỉ.

Ngay từ câu thơ đầu, lời trách móc dịu dàng của người con gái vang lên:

“Yêu tha thiết, thế vẫn còn chưa đủ?
Anh tham lam, anh đòi hỏi quá nhiều.”

Người con gái đã nói yêu, vậy mà người con trai vẫn khát khao nghe thêm nữa. Phải chăng anh quá tham lam? Nhưng không, trong tình yêu, sự im lặng không bao giờ là đủ. Chỉ một lời yêu thôi là chưa đủ cho cả một đời người. Xuân Diệu, với trái tim yêu cuồng nhiệt, không thể chấp nhận một tình yêu chỉ tồn tại trong lòng mà không được nói ra, không được biểu hiện.

Ông khẳng định:

“Nếu em yêu mà chỉ để trong lòng;
Không tỏ hay, yêu mến cũng là không,”

Tình yêu nếu chỉ giữ kín thì có khác gì bức tượng cẩm thạch, đẹp đấy nhưng vô tri. Ông muốn tình yêu phải là một dòng suối chảy mãi, là một ngọn lửa phải luôn bùng cháy.

Điểm đặc biệt trong bài thơ là Xuân Diệu không chỉ đòi hỏi lời yêu từ ngôn từ, mà còn từ ánh mắt, cử chỉ, cái chạm tay, cả những khoảnh khắc im lặng mà vẫn đầy ắp tình cảm:

“Em phải nói, phải nói, và phải nói:
Bằng lời riêng nơi cuối mắt, đầu mày,
Bằng nét vui, bằng vẻ thẹn, chiều say,
Bằng đầu ngả, bằng miệng cười, tay riết…”

Tình yêu không thể là sự lạnh lùng, không thể là mặt hồ phẳng lặng. Nếu người con gái “yên ổn như mặt hồ nước ngủ”, thì người con trai sẽ như một ngọn lửa cháy rực mà không được sưởi ấm.

Lời thơ của Xuân Diệu không chỉ là tiếng nói của riêng ông, mà còn là tiếng nói của tất cả những trái tim đang yêu. Tình yêu không thể chỉ là cảm xúc đơn phương hay sự im lặng ngầm hiểu. Nó cần được bộc lộ, được nhắc đi nhắc lại, không phải vì một lần là chưa đủ, mà vì trong tình yêu, sự khẳng định luôn là điều cần thiết để duy trì ngọn lửa cảm xúc.

Và vì thế, bài thơ khép lại bằng một câu khẳng định mạnh mẽ:

“Yêu tha thiết, thế vẫn còn chưa đủ.”

Bởi lẽ, yêu không chỉ là một lần nói, mà là một nghìn lần thể hiện.

*

Xuân Diệu – “Ông hoàng thơ tình” của văn học Việt Nam

Xuân Diệu (1916–1985), tên khai sinh là Ngô Xuân Diệu, là một trong những nhà thơ xuất sắc nhất của nền văn học hiện đại Việt Nam. Với phong cách sáng tác độc đáo, giàu cảm xúc và khát vọng yêu đời mãnh liệt, ông đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng bao thế hệ độc giả.

Sinh ra tại Hà Tĩnh nhưng lớn lên ở Quy Nhơn, Bình Định, Xuân Diệu sớm bộc lộ niềm đam mê văn chương. Ông là gương mặt tiêu biểu của phong trào Thơ Mới, mang đến một luồng sinh khí mới cho thi ca Việt Nam. Những tác phẩm như Thơ thơ (1938) hay Gửi hương cho gió (1945) thể hiện rõ nét giọng điệu sôi nổi, táo bạo, chan chứa tình yêu và khát khao tận hưởng vẻ đẹp cuộc sống.

Sau năm 1945, Xuân Diệu chuyển hướng sáng tác, hòa mình vào dòng chảy cách mạng, ca ngợi quê hương, đất nước và con người lao động. Dù ở giai đoạn nào, thơ ông vẫn giữ nguyên vẹn sự say mê và rung động sâu sắc. Những tác phẩm như Riêng chung (1960) hay Hai đợt sóng (1967) tiếp tục khẳng định vị trí của ông trên thi đàn.

Không chỉ là nhà thơ, Xuân Diệu còn là nhà văn, nhà phê bình có ảnh hưởng lớn. Năm 1996, ông được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật, ghi nhận những đóng góp to lớn của mình.

Xuân Diệu vẫn mãi là biểu tượng của thơ tình Việt Nam, là tiếng nói tha thiết của một tâm hồn luôn khát khao yêu và sống trọn vẹn từng khoảnh khắc:

“Hãy tận hưởng ngày giờ đang thở,
Và yêu đời, hãy sống mạnh hơn tôi.”

Viên Ngọc Quý