Quả trứng và lòng đỏ

Có em, nên mới là anh;
Có em, anh mới hai mình giàu thêm.
Thêm mình, vì có thêm em;
Mình thêm em nữa, cho nên thật mình.

Em là hoa thắm lá xanh,
Anh như đất ủ muốn thành mùa xuân;
Mang em trong dạ như mầm,
Ngày đi suy nghĩ, đêm nằm mến thương.

Thời gian hoá sợi tơ trường,
Vì em quay sợi, anh vương vấn hoài.
– Anh như quả trứng tươi ngời,
Em là lòng đỏ bồi hồi của anh!

8-1960

*

Quả Trứng và Lòng Đỏ – Hòa Quyện Một Tình Yêu

Tình yêu trong thơ Xuân Diệu luôn đầy đặn, tràn trề, và cháy bỏng. Ở đó, mỗi con người không chỉ yêu mà còn hòa nhập vào nhau, trở thành một phần không thể tách rời của nhau. Bài thơ “Quả trứng và lòng đỏ” là một lời khẳng định mãnh liệt về sự gắn kết trong tình yêu, nơi không có khoảng cách giữa “anh” và “em”, mà chỉ có một “chúng ta” duy nhất.

“Có em, nên mới là anh” – Sự tồn tại nhờ tình yêu

Mở đầu bài thơ, Xuân Diệu khẳng định một chân lý giản dị nhưng đầy sức nặng:

“Có em, nên mới là anh;
Có em, anh mới hai mình giàu thêm.”

Tình yêu không chỉ là sự sẻ chia mà còn là sự kiến tạo. Người ta không chỉ yêu nhau, mà còn làm nên nhau, tạo nên ý nghĩa cho nhau. Không có em, anh vẫn tồn tại, nhưng chỉ là một sự tồn tại đơn thuần. Nhưng khi có em, anh mới thực sự trở thành chính mình, mới thật sự có ý nghĩa.

“Thêm mình, vì có thêm em;
Mình thêm em nữa, cho nên thật mình.”

Câu thơ chơi chữ “thêm” rất tinh tế: có em không chỉ là thêm một con người, mà là thêm một ý nghĩa, thêm một phần hồn, thêm một sự hoàn chỉnh. “Thật mình” – tức là đạt đến trạng thái trọn vẹn nhất, đúng nghĩa nhất của bản thân.

Tình yêu như đất và hoa, như mùa xuân nảy nở

Tình yêu trong thơ Xuân Diệu không bao giờ là thứ tình cảm mơ hồ, mà luôn có hình hài, màu sắc, luôn sống động trong từng hình ảnh đầy chất thơ:

“Em là hoa thắm lá xanh,
Anh như đất ủ muốn thành mùa xuân;”

Hình ảnh “đất” và “hoa” là một biểu tượng đẹp. Đất cần hoa để điểm tô sắc màu, hoa cần đất để sinh trưởng và nuôi dưỡng. Đất ủ ấm, nâng niu, như chính tình yêu anh dành cho em – một tình yêu không chỉ đón nhận mà còn che chở, nuôi nấng.

“Mang em trong dạ như mầm,
Ngày đi suy nghĩ, đêm nằm mến thương.”

Tình yêu ấy không phải là một trạng thái thoáng qua, mà là một sự gắn bó tận sâu trong lòng. Em là “mầm” – một sự sống, một niềm hy vọng, một điều thiêng liêng mà anh ấp ủ, nâng niu từng ngày.

Sợi tơ tình yêu – Sự gắn kết không thể rời xa

“Thời gian hoá sợi tơ trường,
Vì em quay sợi, anh vương vấn hoài.”

Thời gian, vốn dĩ trôi đi vô định, nhưng khi có tình yêu, nó trở thành một sợi tơ dài, kết nối hai con người. Em chính là người “quay sợi”, tạo nên sợi dây liên kết vô hình nhưng bền chặt, khiến anh mãi mãi vương vấn, mãi mãi không thể dứt ra.

Quả trứng và lòng đỏ – Biểu tượng của tình yêu hòa quyện

Hình ảnh ẩn dụ đẹp nhất của bài thơ nằm ở hai câu kết:

“Anh như quả trứng tươi ngời,
Em là lòng đỏ bồi hồi của anh!”

Quả trứng là một chỉnh thể thống nhất, không thể tách rời mà vẫn còn nguyên vẹn. Lòng đỏ là phần tinh túy nhất, là cốt lõi của sự sống, của dưỡng chất, của ấm áp. Anh và em như quả trứng và lòng đỏ – một sự hòa quyện trọn vẹn, một tình yêu không thể chia cắt. Không có em, anh sẽ chỉ là một vỏ trứng trống rỗng. Có em, anh mới có linh hồn, mới có giá trị.

Lời kết – Tình yêu là sự hoàn chỉnh của hai tâm hồn

Qua bài thơ “Quả trứng và lòng đỏ”, Xuân Diệu một lần nữa nhấn mạnh triết lý tình yêu sâu sắc của mình: yêu không chỉ là sự sở hữu mà còn là sự hòa quyện, không chỉ là niềm vui mà còn là sự hoàn chỉnh của hai tâm hồn. Tình yêu không chỉ làm cho cuộc sống thêm đẹp, mà còn làm cho con người trở thành chính mình – đầy đủ, trọn vẹn, và giàu có hơn bao giờ hết.

Bài thơ không chỉ đơn thuần là một lời yêu thương, mà còn là một tuyên ngôn mạnh mẽ: “Có em, nên mới là anh”. Đó là lời khẳng định chân thật nhất về giá trị của tình yêu – thứ khiến con người ta trở nên đẹp hơn, trọn vẹn hơn, và ý nghĩa hơn trong cuộc đời.

*

Xuân Diệu – “Ông hoàng thơ tình” của văn học Việt Nam

Xuân Diệu (1916–1985), tên khai sinh là Ngô Xuân Diệu, là một trong những nhà thơ xuất sắc nhất của nền văn học hiện đại Việt Nam. Với phong cách sáng tác độc đáo, giàu cảm xúc và khát vọng yêu đời mãnh liệt, ông đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng bao thế hệ độc giả.

Sinh ra tại Hà Tĩnh nhưng lớn lên ở Quy Nhơn, Bình Định, Xuân Diệu sớm bộc lộ niềm đam mê văn chương. Ông là gương mặt tiêu biểu của phong trào Thơ Mới, mang đến một luồng sinh khí mới cho thi ca Việt Nam. Những tác phẩm như Thơ thơ (1938) hay Gửi hương cho gió (1945) thể hiện rõ nét giọng điệu sôi nổi, táo bạo, chan chứa tình yêu và khát khao tận hưởng vẻ đẹp cuộc sống.

Sau năm 1945, Xuân Diệu chuyển hướng sáng tác, hòa mình vào dòng chảy cách mạng, ca ngợi quê hương, đất nước và con người lao động. Dù ở giai đoạn nào, thơ ông vẫn giữ nguyên vẹn sự say mê và rung động sâu sắc. Những tác phẩm như Riêng chung (1960) hay Hai đợt sóng (1967) tiếp tục khẳng định vị trí của ông trên thi đàn.

Không chỉ là nhà thơ, Xuân Diệu còn là nhà văn, nhà phê bình có ảnh hưởng lớn. Năm 1996, ông được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật, ghi nhận những đóng góp to lớn của mình.

Xuân Diệu vẫn mãi là biểu tượng của thơ tình Việt Nam, là tiếng nói tha thiết của một tâm hồn luôn khát khao yêu và sống trọn vẹn từng khoảnh khắc:

“Hãy tận hưởng ngày giờ đang thở,
Và yêu đời, hãy sống mạnh hơn tôi.”

Viên Ngọc Quý