Vội vàng
Tặng Vũ Đình Liên
Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất;
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi.
Của ong bướm này đây tuần trăng mật;
Này đây hoa của đồng nội xanh rì;
Này đây lá của cành tơ phơ phất;
Của yến anh này đây khúc tình si.
Và này đây ánh sáng chớp hàng mi.
Mỗi sáng sớm, thần Vui hằng gõ cửa;
Tháng giêng ngon như một cặp môi gần;
Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa:
Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân.
Xuân đang tới, nghĩa là xuân đang qua,
Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già,
Mà xuân hết, nghĩa là tôi cũng mất.
Lòng tôi rộng, nhưng lượng trời cứ chật,
Không cho dài thời trẻ của nhân gian,
Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn,
Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại.
Còn trời đất, nhưng chẳng còn tôi mãi,
Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời;
Mùi tháng, năm đều rớm vị chia phôi,
Khắp sông, núi vẫn than thầm tiễn biệt…
Cơn gió xinh thì thào trong lá biếc,
Phải chăng hờn vì nỗi phải bay đi?
Chim rộn ràng bỗng đứt tiếng reo thi,
Phải chăng sợ độ phai tàn sắp sửa?
Chẳng bao giờ, ôi! Chẳng bao giờ nữa…
Mau đi thôi! Mùa chưa ngả chiều hôm,
Ta muốn ôm
Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn;
Ta muốn riết mây đưa và gió lượn,
Ta muốn say cánh bướm với tình yêu,
Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều
Và non nước, và cây, và cỏ rạng,
Cho chếnh choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sáng,
Cho no nê thanh sắc của thời tươi;
– Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!
*
Vội Vàng – Bản Tình Ca Của Tuổi Trẻ Và Khát Khao Sống
Nếu có một bài thơ nào thể hiện rõ nhất tinh thần yêu đời mãnh liệt, sự sôi nổi của tuổi trẻ và triết lý sống tận hưởng từng khoảnh khắc, thì đó chính là Vội Vàng của Xuân Diệu. Đây không chỉ là một bài thơ ca ngợi vẻ đẹp của cuộc đời mà còn là lời giục giã, một tiếng kêu tha thiết hãy sống hết mình, đừng để thời gian lặng lẽ trôi qua mà ta chưa kịp yêu, kịp tận hưởng.
Khát vọng níu giữ thời gian
Mở đầu bài thơ, Xuân Diệu đã bày tỏ một ước muốn tưởng chừng phi lý nhưng đầy chất thơ:
“Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất;
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi.”
Nhà thơ không cam lòng trước sự trôi chảy của thời gian. Ông muốn nắm giữ từng sắc màu, từng mùi hương, từng khoảnh khắc đẹp đẽ của cuộc sống. Khát vọng ấy không phải vì ích kỷ, mà vì ông yêu đời, yêu cuộc sống đến cuồng nhiệt, và sợ rằng một ngày nào đó những điều đẹp đẽ ấy sẽ phai nhạt đi mất.
Bức tranh thiên nhiên căng tràn nhựa sống
Bài thơ vẽ lên một bức tranh mùa xuân đầy quyến rũ với ong bướm, hoa cỏ, chim muông và ánh sáng rực rỡ:
“Của ong bướm này đây tuần trăng mật;
Này đây hoa của đồng nội xanh rì;
Này đây lá của cành tơ phơ phất;
Của yến anh này đây khúc tình si.”
Mùa xuân trong thơ Xuân Diệu không chỉ là một mùa trong năm, mà là biểu tượng của tuổi trẻ, của sự sống đang độ mơn mởn. Ở đó, thiên nhiên không tĩnh lặng mà rạo rực, tràn đầy tình yêu và hạnh phúc.
Nhưng giữa niềm vui ấy, nhà thơ lại bất chợt vội vàng một nửa:
“Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa:
Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân.”
Xuân Diệu nhận ra rằng xuân đang tới, nghĩa là xuân đang qua. Ngay khi vẻ đẹp rực rỡ nhất, cũng là lúc nó bắt đầu phai tàn. Điều này gợi lên một nỗi lo âu, một sự tiếc nuối vô hình khiến lòng thi nhân không thể yên ổn.
Nỗi ám ảnh về thời gian và tuổi trẻ
Xuân Diệu không tin vào quy luật tuần hoàn của vạn vật. Với ông, xuân qua là mất đi mãi mãi, tuổi trẻ không thể quay lại lần thứ hai.
“Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn,
Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại.”
Cái nhìn ấy khác hẳn với quan niệm truyền thống trong thơ ca cổ điển. Nếu thơ xưa thường an ủi con người bằng ý niệm “Xuân đi rồi xuân lại đến”, thì Xuân Diệu khẳng định một chân lý phũ phàng: “Còn trời đất, nhưng chẳng còn tôi mãi.” Chính vì vậy, ông tiếc nuối, bâng khuâng, và cảm thấy từng khoảnh khắc của thiên nhiên cũng mang nỗi buồn chia ly.
Sống vội vàng để tận hưởng trọn vẹn cuộc đời
Nhưng Xuân Diệu không chìm đắm trong sự bi quan, mà ngược lại, ông chọn cách sống mãnh liệt hơn bao giờ hết:
“Mau đi thôi! Mùa chưa ngả chiều hôm,
Ta muốn ôm
Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn;”
Nếu thời gian không chờ đợi, thì ta càng phải sống hết mình. Nhà thơ muốn ôm trọn cuộc đời, muốn tận hưởng từng giọt sương, từng làn gió, từng cánh bướm. Sự đắm say ấy được đẩy lên đến cao trào ở câu thơ cuối cùng:
“Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!”
Đây là một hình ảnh táo bạo, mãnh liệt, thể hiện khát vọng tận hưởng cuộc sống đến tận cùng. “Cắn vào” mùa xuân không chỉ là một cách chiếm đoạt mà còn là cách cảm nhận sâu sắc nhất hương vị cuộc đời.
Lời nhắn gửi từ Xuân Diệu
Vội Vàng không chỉ là một bài thơ ca ngợi vẻ đẹp của thiên nhiên, mà còn là một triết lý sống: Hãy sống trọn vẹn, yêu hết mình, đừng lãng phí tuổi trẻ. Xuân Diệu như muốn nhắc nhở rằng thời gian không dừng lại, vì vậy đừng để những điều đẹp đẽ trôi qua trong tiếc nuối.
Bài thơ là tiếng lòng của một con người tha thiết với cuộc đời, một tâm hồn khao khát yêu thương và một nhà thơ luôn cháy bỏng với từng khoảnh khắc sống. Và có lẽ, với những ai đã từng đọc Vội Vàng, chúng ta cũng không thể không tự hỏi: Mình đã thực sự sống trọn vẹn chưa?
*
Xuân Diệu – “Ông hoàng thơ tình” của văn học Việt Nam
Xuân Diệu (1916–1985), tên khai sinh là Ngô Xuân Diệu, là một trong những nhà thơ xuất sắc nhất của nền văn học hiện đại Việt Nam. Với phong cách sáng tác độc đáo, giàu cảm xúc và khát vọng yêu đời mãnh liệt, ông đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng bao thế hệ độc giả.
Sinh ra tại Hà Tĩnh nhưng lớn lên ở Quy Nhơn, Bình Định, Xuân Diệu sớm bộc lộ niềm đam mê văn chương. Ông là gương mặt tiêu biểu của phong trào Thơ Mới, mang đến một luồng sinh khí mới cho thi ca Việt Nam. Những tác phẩm như Thơ thơ (1938) hay Gửi hương cho gió (1945) thể hiện rõ nét giọng điệu sôi nổi, táo bạo, chan chứa tình yêu và khát khao tận hưởng vẻ đẹp cuộc sống.
Sau năm 1945, Xuân Diệu chuyển hướng sáng tác, hòa mình vào dòng chảy cách mạng, ca ngợi quê hương, đất nước và con người lao động. Dù ở giai đoạn nào, thơ ông vẫn giữ nguyên vẹn sự say mê và rung động sâu sắc. Những tác phẩm như Riêng chung (1960) hay Hai đợt sóng (1967) tiếp tục khẳng định vị trí của ông trên thi đàn.
Không chỉ là nhà thơ, Xuân Diệu còn là nhà văn, nhà phê bình có ảnh hưởng lớn. Năm 1996, ông được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật, ghi nhận những đóng góp to lớn của mình.
Xuân Diệu vẫn mãi là biểu tượng của thơ tình Việt Nam, là tiếng nói tha thiết của một tâm hồn luôn khát khao yêu và sống trọn vẹn từng khoảnh khắc:
“Hãy tận hưởng ngày giờ đang thở,
Và yêu đời, hãy sống mạnh hơn tôi.”
Viên Ngọc Quý
