Kim Cương thỉnh
Làm sao vượt sinh tử
Đạt được thân Kim Cương ?
Tu tập theo lối nào
Quét được muôn huyễn tướng ?
Xin Bụt đem lòng thương
Mở bày kho bí tạng
Vì tất cả chúng con
Đem pháp mầu diễn xướng !
(Bài thơ nằm trong tuyển tập “Nến ngọc”)
*
Lời thỉnh từ trái tim – Hành trình tìm pháp giữa cõi huyễn mộng
Giữa dòng đời sinh diệt, nơi những ảo ảnh vô thường vây bủa và thân tâm con người luôn phải gồng mình đối diện với muôn ngàn khổ lụy, bài thơ “Kim Cương thỉnh” của Thiền sư Thích Nhất Hạnh vang lên như một lời nguyện thiết tha, một tiếng gọi trong vắt từ trái tim đang khát cầu sự tỉnh thức:
Làm sao vượt sinh tử
Đạt được thân Kim Cương ?
Câu hỏi không dành cho lý trí. Nó phát xuất từ nỗi thao thức muôn đời của con người: làm sao vượt thoát khỏi khổ đau và luân hồi? Làm sao chạm được đến sự bất hoại, bất sinh, bất diệt, như bản thể Kim Cương trong Kinh điển đã nhắc? Câu hỏi ấy như một tiếng chuông ngân trong đêm dài vô minh, không chỉ hướng về đấng Giác Ngộ mà còn hướng vào chính nội tâm mỗi người – nơi ẩn giấu con đường trở về.
Tu tập theo lối nào
Quét được muôn huyễn tướng ?
Ở đây, thiền sư chỉ rõ: tu là để thấy, để gột rửa những lớp màn vọng tưởng, để phân biệt đâu là thật, đâu là huyễn. Nhưng lối tu nào? Bằng cách nào? Không giáo điều, không lý thuyết, chỉ có một tấm lòng chân thành muốn tìm đường sáng giữa mê cung huyễn hóa.
Xin Bụt đem lòng thương
Mở bày kho bí tạng
Vì tất cả chúng con
Đem pháp mầu diễn xướng !
Giọng thơ bỗng trở nên thiết tha như một khúc lễ nhạc cầu pháp, khi người học trò – và cũng là tất cả chúng sinh – cùng nhau hướng về Bụt, xin tấm lòng từ bi của Người khai mở kho pháp màu nhiệm. Không chỉ để thấu hiểu, mà còn để truyền trao và gìn giữ, để pháp âm được “diễn xướng” – nghĩa là được sống dậy, được thực hành và lan tỏa giữa đời.
Bài thơ mang hơi thở của lễ nghi, nhưng lại không xa cách, không hình thức. Nó là lời khấn từ trái tim chân thật, là lời nhắc rằng việc cầu pháp không nằm ở hình tướng bên ngoài, mà chính là khi người con Phật quyết tâm tu tập với tâm nguyện vì muôn loài.
Trong từng câu ngắn, Thiền sư đã gieo những hạt giống của tỉnh thức và từ bi. “Kim Cương thỉnh” không đơn thuần là một bài thơ, mà là một lời mời gọi bước lên con đường thiền định, nơi từng bước chân, từng hơi thở đều là pháp thoại, nơi thân và tâm đều trở thành ánh sáng từ kho bí tạng vô tận của Bụt.
Và như thế, vượt sinh tử không còn là điều gì xa xôi. Khi ta sống thật sâu, thật tỉnh thức, thật từ bi – khi đó thân Kim Cương đã hiện diện nơi chính ta, ngay trong đời sống thường nhật. Không phải ở chốn cao xa nào khác, mà ở chính nơi ta đang đứng, đang thở, đang bước đi giữa cõi đời này.
*
Thiền sư Thích Nhất Hạnh – Vị sứ giả của hòa bình và chánh niệm
Thiền sư Thích Nhất Hạnh (1926–2022) là một trong những vị thiền sư lỗi lạc và có ảnh hưởng sâu rộng nhất của Phật giáo thế giới đương đại. Không chỉ là một nhà tu hành, ngài còn là nhà văn, nhà thơ, học giả, nhà hoạt động xã hội vì hòa bình và người tiên phong đưa chánh niệm (mindfulness) vào đời sống thường nhật một cách thiết thực, giản dị nhưng sâu sắc.
Sinh ra tại tỉnh Thừa Thiên Huế, Việt Nam, Thích Nhất Hạnh xuất gia từ năm 16 tuổi tại chùa Từ Hiếu. Sau quá trình tu học và nghiên cứu, ngài đã có nhiều đóng góp quan trọng cho Phật giáo hiện đại, đặc biệt là trong việc kết nối tinh thần đạo Phật với các vấn đề xã hội. Ngài là người sáng lập Dòng tu Tiếp Hiện, Làng Mai (Plum Village) ở Pháp – một trung tâm tu học nổi tiếng thu hút hàng nghìn người từ khắp nơi trên thế giới.
Thông qua hàng trăm tác phẩm viết bằng tiếng Việt, tiếng Anh và các ngôn ngữ khác, Thiền sư Thích Nhất Hạnh đã truyền cảm hứng cho hàng triệu người về lối sống tỉnh thức, từ bi và không bạo lực. Những khái niệm như “hơi thở ý thức”, “thiền đi”, “an trú trong hiện tại” trở nên gần gũi với nhiều người nhờ vào cách giảng giải mộc mạc, giàu hình ảnh của ngài. Các tác phẩm tiêu biểu như Phép lạ của sự tỉnh thức, Đường xưa mây trắng, An lạc từng bước chân, Giận … là những cuốn sách được yêu mến và tìm đọc rộng rãi.
Trong suốt cuộc đời, ngài cũng là một nhà hoạt động tích cực cho hòa bình. Năm 1967, ngài được mục sư Martin Luther King Jr. đề cử Giải Nobel Hòa bình nhờ những nỗ lực vận động chấm dứt chiến tranh Việt Nam bằng con đường đối thoại và bất bạo động.
Ảnh hưởng và di sản của ngài không chỉ lan rộng trong cộng đồng Phật giáo mà còn được quốc tế ghi nhận sâu sắc. Năm 2011, khu tượng đài “Remember Them: Champions for Humanity” với diện tích khoảng 100m2 được đặt tại khu công viên Henry J. Kaiser Memorial, thành phố Oakland, tiểu bang California (Hoa Kỳ). Bức tượng điêu khắc chân dung 25 nhân vật nổi tiếng còn sống và đã qua đời, đã có cống hiến lớn lao vì quyền con người trên thế giới. Thiền sư Thích Nhất Hạnh là một trong số những nhân vật được chọn để thể hiện trên tượng đài này, với những đóng góp của ngài cho công cuộc xây dựng hòa bình của nhân loại.
Vào ngày 11 tháng 4 năm 2025, thành phố New York đã chính thức đồng đặt tên đoạn đường West 109th Street (từ Riverside Drive đến Broadway) là “Thích Nhất Hạnh Way” để vinh danh Thiền sư Thích Nhất Hạnh. Đây là nơi ngài từng sống và giảng dạy trong những năm 1960 khi theo học tại Union Theological Seminary và giảng dạy tại Đại học Columbia./.
Viên Ngọc Quý
