Viên ngọc kinh Pháp Hoa
Châu báu chất đầy thế giới
Tôi đem tặng bạn sáng nay
Một vốc kim cương sáng chói
Long lanh suốt cả đêm ngày
Mỗi phút một viên ngọc quý
Tóm thâu đất nước trời mây
Chỉ cần một hơi thở nhẹ
Là bao phép lạ hiển bày
Chim hót thông reo hoa nở
Trời xanh mây trắng là đây
Ánh mắt thương yêu sáng tỏ
Nụ cười ý thức đong đầy
Này người giàu sang bậc nhất
Tha phương cầu thực xưa nay
Hãy thôi làm thân cùng tử
Về đi, tiếp nhận gia tài
Hãy dâng cho nhau hạnh phúc
Và an trú phút giây này
Hãy buông thả giòng sầu khổ
Về nâng sự sống trên tay.
(Bài thơ nằm trong tuyển tập “Nến ngọc”)
*
“Viên ngọc Pháp Hoa – Gia tài sáng trong phút giây này”
Có những bài thơ không cần lời giảng giải, chỉ cần đọc khẽ cũng thấy lòng mình lắng lại như mặt nước không gợn. “Viên ngọc kinh Pháp Hoa” của Thiền sư Thích Nhất Hạnh là một bài thơ như thế – ngắn gọn, dung dị nhưng chất chứa một chân lý lớn lao: chúng ta vốn đã có đủ, vốn đã giàu sang, chỉ cần dừng lại, thở vào thật nhẹ, là sẽ nhận ra kho tàng kỳ diệu vẫn luôn hiện hữu trong ta và quanh ta.
Thiền sư bắt đầu bằng một lời tặng không cầu đáp:
Châu báu chất đầy thế giới
Tôi đem tặng bạn sáng nay
Câu thơ như một món quà buổi sáng – không gói ghém, không cần vận chuyển, không cần tích góp – chỉ cần một chút tỉnh thức là nhận được. Châu báu đó không đâu xa:
Một vốc kim cương sáng chói
Long lanh suốt cả đêm ngày
Đây không phải là kim cương theo nghĩa thường – nó là từng khoảnh khắc sống. Là hơi thở, là ánh nắng sớm, là tiếng chim, là sự sống đang thở, đang hát khẽ bên tai ta mỗi ngày. Đó chính là viên ngọc Pháp Hoa – kinh nghiệm sống trọn vẹn trong hiện tại, mà kinh Pháp Hoa và toàn bộ con đường thực tập của Thiền sư muốn chỉ ra.
Mỗi phút một viên ngọc quý
Tóm thâu đất nước trời mây
Chỉ một phút thôi – một phút của chánh niệm – có thể gom hết vũ trụ vào lòng, vì trong phút đó, không có gì bị đánh mất, không có gì bị xem thường. Hơi thở trở thành cây đũa thần mở ra tất cả:
Chỉ cần một hơi thở nhẹ
Là bao phép lạ hiển bày
Điều kỳ diệu ở đây là: phép màu không đến từ bên ngoài, mà đến từ chính sự trở về. Khi tâm ta an tĩnh, con mắt ta nhìn đâu cũng là diệu dụng:
Chim hót thông reo hoa nở
Trời xanh mây trắng là đây
Thế giới không cần phải khác đi. Chính ta cần đổi mắt nhìn. Và khi nhìn bằng đôi mắt ý thức, bằng trái tim biết thương yêu, thì nụ cười cũng là một đóa hoa nở giữa cuộc đời đầy biến động.
Ánh mắt thương yêu sáng tỏ
Nụ cười ý thức đong đầy
Thiền sư nhắc ta nhớ mình là ai, và nhắc bằng hình ảnh đầy từ bi:
Này người giàu sang bậc nhất
Tha phương cầu thực xưa nay
Hãy thôi làm thân cùng tử
Về đi, tiếp nhận gia tài
Ta là người thừa kế kho báu tâm linh lớn nhất – nhưng lại sống như kẻ lang thang. Bao nhiêu năm tìm kiếm hạnh phúc bên ngoài, ta quên mất gia tài đích thực đang nằm sẵn nơi trái tim tỉnh thức. Lời gọi “về đi” của Thiền sư không chỉ là một tiếng mời, mà là tiếng chuông tỉnh thức đánh lên trong lòng người.
Cuối bài, Thiền sư nhẹ nhàng nhưng tha thiết mời gọi:
Hãy dâng cho nhau hạnh phúc
Và an trú phút giây này
Hãy buông thả giòng sầu khổ
Về nâng sự sống trên tay.
Thay vì sống với quá khứ và tương lai, hãy trở về hiện tại – nơi có sẵn sự sống màu nhiệm. Hạnh phúc không nằm trong toan tính, mà nằm trong cái buông. Buông sầu khổ, buông khát vọng, để thật sự sống – để nâng sự sống trên tay như nâng một viên ngọc sáng rực giữa lòng tay chánh niệm.
Viên ngọc kinh Pháp Hoa không chỉ là một bài thơ. Nó là một lời kinh. Là tiếng chuông. Là một vốc kim cương mà Thiền sư đã để lại, như một tấm bản đồ chỉ đường về quê hương đích thực – nơi mỗi phút đều rực rỡ, mỗi hơi thở đều là phép lạ, và mỗi người đều là kẻ thừa hưởng một gia tài không thể đánh mất.
*
Thiền sư Thích Nhất Hạnh – Vị sứ giả của hòa bình và chánh niệm
Thiền sư Thích Nhất Hạnh (1926–2022) là một trong những vị thiền sư lỗi lạc và có ảnh hưởng sâu rộng nhất của Phật giáo thế giới đương đại. Không chỉ là một nhà tu hành, ngài còn là nhà văn, nhà thơ, học giả, nhà hoạt động xã hội vì hòa bình và người tiên phong đưa chánh niệm (mindfulness) vào đời sống thường nhật một cách thiết thực, giản dị nhưng sâu sắc.
Sinh ra tại tỉnh Thừa Thiên Huế, Việt Nam, Thích Nhất Hạnh xuất gia từ năm 16 tuổi tại chùa Từ Hiếu. Sau quá trình tu học và nghiên cứu, ngài đã có nhiều đóng góp quan trọng cho Phật giáo hiện đại, đặc biệt là trong việc kết nối tinh thần đạo Phật với các vấn đề xã hội. Ngài là người sáng lập Dòng tu Tiếp Hiện, Làng Mai (Plum Village) ở Pháp – một trung tâm tu học nổi tiếng thu hút hàng nghìn người từ khắp nơi trên thế giới.
Thông qua hàng trăm tác phẩm viết bằng tiếng Việt, tiếng Anh và các ngôn ngữ khác, Thiền sư Thích Nhất Hạnh đã truyền cảm hứng cho hàng triệu người về lối sống tỉnh thức, từ bi và không bạo lực. Những khái niệm như “hơi thở ý thức”, “thiền đi”, “an trú trong hiện tại” trở nên gần gũi với nhiều người nhờ vào cách giảng giải mộc mạc, giàu hình ảnh của ngài. Các tác phẩm tiêu biểu như Phép lạ của sự tỉnh thức, Đường xưa mây trắng, An lạc từng bước chân, Giận … là những cuốn sách được yêu mến và tìm đọc rộng rãi.
Trong suốt cuộc đời, ngài cũng là một nhà hoạt động tích cực cho hòa bình. Năm 1967, ngài được mục sư Martin Luther King Jr. đề cử Giải Nobel Hòa bình nhờ những nỗ lực vận động chấm dứt chiến tranh Việt Nam bằng con đường đối thoại và bất bạo động.
Ảnh hưởng và di sản của ngài không chỉ lan rộng trong cộng đồng Phật giáo mà còn được quốc tế ghi nhận sâu sắc. Năm 2011, khu tượng đài “Remember Them: Champions for Humanity” với diện tích khoảng 100m2 được đặt tại khu công viên Henry J. Kaiser Memorial, thành phố Oakland, tiểu bang California (Hoa Kỳ). Bức tượng điêu khắc chân dung 25 nhân vật nổi tiếng còn sống và đã qua đời, đã có cống hiến lớn lao vì quyền con người trên thế giới. Thiền sư Thích Nhất Hạnh là một trong số những nhân vật được chọn để thể hiện trên tượng đài này, với những đóng góp của ngài cho công cuộc xây dựng hòa bình của nhân loại.
Vào ngày 11 tháng 4 năm 2025, thành phố New York đã chính thức đồng đặt tên đoạn đường West 109th Street (từ Riverside Drive đến Broadway) là “Thích Nhất Hạnh Way” để vinh danh Thiền sư Thích Nhất Hạnh. Đây là nơi ngài từng sống và giảng dạy trong những năm 1960 khi theo học tại Union Theological Seminary và giảng dạy tại Đại học Columbia./.
Viên Ngọc Quý
