Nằm chơi
Nằm chơi trong bản môn
Gối đầu trên núi tuyết
Hai tay ôm mây hồng
Thành núi đồi trùng điệp
(Bài thi kệ nằm trong tuyển tập “Tích môn bản môn”)
*
“Nằm chơi giữa cõi vô biên”
Giữa những tất bật, lo toan, có bao giờ bạn tự cho phép mình… nằm chơi? Không làm gì cả, chỉ đơn giản là buông thả thân tâm, lắng nghe sự sống trôi qua từng nhịp thở. Bài thi kệ “Nằm chơi” của Thiền sư Thích Nhất Hạnh là một thi phẩm ngắn gọn, nhưng như một làn sương mỏng chạm khẽ vào trái tim người đọc – mời gọi ta trở về với sự an nhiên thuần khiết của hiện hữu:
Nằm chơi trong bản môn
Gối đầu trên núi tuyết
Hai tay ôm mây hồng
Thành núi đồi trùng điệp
Không phải “làm chơi” – mà là “nằm chơi”. Một hành động nhẹ tựa lông hồng, nhưng lại ẩn chứa cái nhìn sâu sắc của một người đã thấy được bản chất thật của đời sống. Nằm chơi trong “bản môn” là nằm trong cái thấy chân thật, nơi không còn chia cách giữa ta và thế giới, giữa thân và tâm, giữa người và mây tuyết.
Gối đầu trên “núi tuyết” – biểu tượng cho sự tĩnh lặng, trong sáng và mát lành. Đây là hình ảnh của một tâm thức đã vững vàng, đã không còn bị nung đốt bởi tham, sân, si. Hai tay ôm “mây hồng” – là nâng niu cái đẹp mỏng manh, dịu dàng và vô thường của cuộc sống. Trong cái thấy ấy, chính thân tâm ta đã trở thành một với thiên nhiên vô tận, thành “núi đồi trùng điệp” – uy nghiêm mà vẫn thong dong.
Bài kệ như một tiếng gọi hiền lành nhắc nhở: hãy dừng lại, hãy chơi đi, và hãy trở về với chính mình. Không cần phải vươn tới đâu, không cần phải chứng minh điều gì. Chỉ cần nằm đó, yên ổn như một đám mây, như ngọn núi, là đủ.
Trong một thế giới đầy tốc độ và tranh đua, thi kệ “Nằm chơi” không phải là một lời rút lui, mà là một tuyên ngôn sâu sắc về sự tự do nội tại. Một sự nghỉ ngơi không để trốn tránh, mà để trở về, để thấy được rằng sự sống trong lành vốn đã luôn có mặt – nếu ta chịu lặng im, mở lòng và… nằm chơi.
*
Thiền sư Thích Nhất Hạnh – Vị sứ giả của hòa bình và chánh niệm
Thiền sư Thích Nhất Hạnh (1926–2022) là một trong những vị thiền sư lỗi lạc và có ảnh hưởng sâu rộng nhất của Phật giáo thế giới đương đại. Không chỉ là một nhà tu hành, ngài còn là nhà văn, nhà thơ, học giả, nhà hoạt động xã hội vì hòa bình và người tiên phong đưa chánh niệm (mindfulness) vào đời sống thường nhật một cách thiết thực, giản dị nhưng sâu sắc.
Sinh ra tại tỉnh Thừa Thiên Huế, Việt Nam, Thích Nhất Hạnh xuất gia từ năm 16 tuổi tại chùa Từ Hiếu. Sau quá trình tu học và nghiên cứu, ngài đã có nhiều đóng góp quan trọng cho Phật giáo hiện đại, đặc biệt là trong việc kết nối tinh thần đạo Phật với các vấn đề xã hội. Ngài là người sáng lập Dòng tu Tiếp Hiện, Làng Mai (Plum Village) ở Pháp – một trung tâm tu học nổi tiếng thu hút hàng nghìn người từ khắp nơi trên thế giới.
Thông qua hàng trăm tác phẩm viết bằng tiếng Việt, tiếng Anh và các ngôn ngữ khác, Thiền sư Thích Nhất Hạnh đã truyền cảm hứng cho hàng triệu người về lối sống tỉnh thức, từ bi và không bạo lực. Những khái niệm như “hơi thở ý thức”, “thiền đi”, “an trú trong hiện tại” trở nên gần gũi với nhiều người nhờ vào cách giảng giải mộc mạc, giàu hình ảnh của ngài. Các tác phẩm tiêu biểu như Phép lạ của sự tỉnh thức, Đường xưa mây trắng, An lạc từng bước chân, Giận … là những cuốn sách được yêu mến và tìm đọc rộng rãi.
Trong suốt cuộc đời, ngài cũng là một nhà hoạt động tích cực cho hòa bình. Năm 1967, ngài được mục sư Martin Luther King Jr. đề cử Giải Nobel Hòa bình nhờ những nỗ lực vận động chấm dứt chiến tranh Việt Nam bằng con đường đối thoại và bất bạo động.
Ảnh hưởng và di sản của ngài không chỉ lan rộng trong cộng đồng Phật giáo mà còn được quốc tế ghi nhận sâu sắc. Năm 2011, khu tượng đài “Remember Them: Champions for Humanity” với diện tích khoảng 100m2 được đặt tại khu công viên Henry J. Kaiser Memorial, thành phố Oakland, tiểu bang California (Hoa Kỳ). Bức tượng điêu khắc chân dung 25 nhân vật nổi tiếng còn sống và đã qua đời, đã có cống hiến lớn lao vì quyền con người trên thế giới. Thiền sư Thích Nhất Hạnh là một trong số những nhân vật được chọn để thể hiện trên tượng đài này, với những đóng góp của ngài cho công cuộc xây dựng hòa bình của nhân loại.
Vào ngày 11 tháng 4 năm 2025, thành phố New York đã chính thức đồng đặt tên đoạn đường West 109th Street (từ Riverside Drive đến Broadway) là “Thích Nhất Hạnh Way” để vinh danh Thiền sư Thích Nhất Hạnh. Đây là nơi ngài từng sống và giảng dạy trong những năm 1960 khi theo học tại Union Theological Seminary và giảng dạy tại Đại học Columbia./.
Viên Ngọc Quý
