Em về

Em về khép cánh buồng hương lại,
Chịu khó yên, vui, sống, đợi, chờ.
Anh ở bên này trời oán hận,
Vẫn tìm rường mối đề giăng tơ.

Em cầu nguyện lấy một lòng tin,
Răng chẳng bao giờ anh phụ em.
Anh viết tình chung lên gối chiếc,
Một nghìn dòng lệ một nghìn đêm.

*

Một nghìn đêm, một nghìn giọt lệ – và một niềm tin không tắt

Có những cuộc tình không kết thúc bằng chia tay, mà bằng sự lặng thinh chờ đợi. Có những nỗi nhớ không vỡ òa thành tiếng khóc, mà âm thầm nhỏ xuống gối đêm như một dòng suối ngầm mãi không khô. Trong bài thơ “Em về”, Nguyễn Bính không chỉ kể một câu chuyện tình chia cách, mà còn để lại trong lòng người đọc một cảm thức sâu xa: yêu, đôi khi chính là đợi chờ trong cô tịch, và tin tưởng trong nước mắt.

Em về khép cánh buồng hương lại,
Chịu khó yên, vui, sống, đợi, chờ.

Câu thơ mở đầu giản dị mà đầy ám ảnh. “Khép cánh buồng hương” – không chỉ là hành động đóng lại một căn phòng, mà là đóng lại những xao động, những khát khao, những tiếc nuối. Người con gái ấy – sau một cuộc gặp gỡ, hay sau một đoạn tình dang dở – lặng lẽ quay về nơi chốn của mình, và bắt đầu một cuộc sống không còn người kia bên cạnh. Nhưng Nguyễn Bính không gọi đó là cô đơn – ông gọi đó là chịu khó, là đợi, là chờ: những từ đầy hy sinh mà dịu dàng như hơi thở.

Anh ở bên này trời oán hận,
Vẫn tìm rường mối để giăng tơ.

Bên này – là một thế giới khác. Không gian xa cách làm nên hai bờ nhớ. Ở đó, người con trai sống giữa “trời oán hận” – một vùng tâm thức u uẩn, dằn vặt, đau khổ vì xa cách. Nhưng điều khiến trái tim ta rung động nhất là dòng thơ sau: “vẫn tìm rường mối để giăng tơ” – như thể trong tận cùng của đau đớn, anh vẫn âm thầm đan dệt lại một giấc mơ yêu thương. Tình yêu không chết – nó chỉ chuyển hóa thành một sự kiên trì lặng lẽ đến nhói lòng.

Em cầu nguyện lấy một lòng tin,
Rằng chẳng bao giờ anh phụ em.

Có thể em đang sống trong lặng thầm, nhưng trái tim em vẫn cầu nguyện. Cầu nguyện – tức là gửi gắm linh hồn mình vào một điều không thể nhìn thấy, nhưng vẫn tin là có thật. Ở đây, Nguyễn Bính diễn tả một tình yêu nữ tính đầy nhân hậu và thiêng liêng: em không đòi hỏi, không trách cứ, chỉ giữ lòng tin như giữ một ngọn nến trong đêm gió.

Anh viết tình chung lên gối chiếc,
Một nghìn dòng lệ một nghìn đêm.

Câu thơ cuối là linh hồn của cả bài. “Tình chung” – không phải là lời hứa suông, mà là một sự khắc ghi vào tận sâu tâm thức, nơi gối chiếc của riêng mình. Một nghìn đêm – là một nghìn lần thao thức, là một nghìn dòng nước mắt đã thấm vào từng sợi chỉ gối, từng vết nhăn của giấc ngủ không tròn. Nguyễn Bính không gào thét, không lên án, mà để tình yêu tự vang lên bằng im lặng – thứ im lặng lặng lẽ nhất, nhưng cũng day dứt nhất.

Bài thơ Em về là một khúc nguyện cầu cho một tình yêu không tan, dù chia xa. Nguyễn Bính – với chất thơ vừa chân quê vừa đầy u uẩn – đã làm nên một bài ca về sự thủy chung, mà ở đó không có bi lụy, chỉ có hy sinh, không có đòi hỏi, chỉ có lòng tin.

Trong một thời đại mà tình yêu thường bị đánh tráo bởi những cảm xúc nhanh và dễ vỡ, bài thơ như một lời nhắc nhở: tình yêu thật sự không cần phải rực rỡ, mà cần bền bỉ, cần âm thầm chịu đựng, và cần cả một niềm tin như ngọn lửa không bao giờ tắt trong gió.

Nếu em còn chờ,
Anh còn viết.
Dẫu một nghìn đêm
Cũng chẳng tiếc một giọt lệ nào.

*

Nguyễn Bính (1918-1966) là một trong những nhà thơ nổi bật của phong trào Thơ mới Việt Nam. Ông được biết đến với phong cách mộc mạc, giản dị, đậm chất dân gian và mang hồn quê sâu sắc. Thơ Nguyễn Bính thường gắn với hình ảnh thôn quê, con người bình dị và những chuyện tình duyên đầy cảm xúc, thể hiện một tâm hồn tha thiết với truyền thống. Một số bài thơ tiêu biểu như Lỡ bước sang ngang, Tương tư, Chân quê… đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng bạn đọc nhiều thế hệ.

Viên Ngọc Quý