Tình quân dân
Hoàng Trung Thông
Các anh về
Mái ấm nhà vui,
Tiếng hát câu cười
Rộn ràng xóm nhỏ
Các anh về
Tưng bừng trước ngõ,
Lớp đàn em hớn hở theo sau
Mẹ già bịn rịn áo nâu
Vui đàn con ở rừng sâu mới về
Làng tôi nghèo
Mái lá nhà tranh
Các anh về
Xôn xao làng bé nhỏ.
Nhà lá đơn sơ
Tấm lòng rộng mở
Nồi cơm nấu dở
Bát nước chè xanh
Ngồi vui kể chuyện tâm tình bên nhau.
(Hoàng Trung Thông, Tiếng Việt lớp 3, tập 2)
*
Cảm nhận về bài thơ Bài thơ “Tình quân dân” của nhà thơ Hoàng Trung Thông
Bài thơ “Tình quân dân” của nhà thơ Hoàng Trung Thông là một tác phẩm giàu cảm xúc, thể hiện tình cảm sâu sắc giữa người lính và người dân trong suốt cuộc chiến đấu gian khổ của dân tộc. Thông qua những hình ảnh giản dị nhưng đậm đà tình cảm, bài thơ tôn vinh mối quan hệ quân dân keo sơn, chan chứa nghĩa tình, một tình yêu quê hương đất nước vô cùng thiêng liêng.
Mở đầu bài thơ, tác giả đã khắc họa một khung cảnh rất gần gũi và thân thuộc:
“Các anh về
Mái ấm nhà vui,
Tiếng hát câu cười
Rộn ràng xóm nhỏ”
Cảnh tượng các chiến sĩ trở về từ chiến trường, về với mái ấm gia đình, là hình ảnh mà ai cũng ước ao. Tiếng hát, câu cười hòa cùng niềm vui của làng xóm nhỏ khiến cho không khí trở nên ấm áp, tràn đầy hạnh phúc. Câu thơ “Tiếng hát câu cười” như một minh chứng cho niềm vui đoàn tụ, sự giải thoát khỏi những năm tháng gian khổ của chiến tranh, để về với sự bình yên của quê hương.
Khi các anh trở về, làng quê như bừng tỉnh, một không gian bình dị mà thân thương, qua những hình ảnh người dân vui mừng đón chào các anh:
“Các anh về
Tưng bừng trước ngõ,
Lớp đàn em hớn hở theo sau”
Những người lính sau bao tháng ngày xa cách gia đình, xa quê hương nay được trở về trong niềm vui của bà con, nhất là các em nhỏ, những lớp thế hệ tương lai đang hớn hở chào đón. Mỗi bước đi của người lính không chỉ là bước đi của chiến thắng mà còn là bước đi của sự trở về với yêu thương, với những ký ức, những dấu ấn sâu sắc của tình quân dân.
Bài thơ cũng khắc họa tình cảm của người mẹ với con, một hình ảnh rất đặc trưng trong chiến tranh, khi người mẹ phải tiễn con ra trận, nhưng giờ đây con đã trở về, lại được vui vầy trong mái ấm gia đình. Câu thơ:
“Mẹ già bịn rịn áo nâu
Vui đàn con ở rừng sâu mới về”
khắc họa được sự vất vả, lo toan của người mẹ trong chiến tranh, nhưng khi con trở về, lòng mẹ như được xoa dịu, hạnh phúc tràn ngập. Hình ảnh này khiến người đọc không khỏi xúc động, bởi đó là tình mẫu tử thiêng liêng, sâu sắc, đong đầy niềm vui và hy vọng.
Dù là một làng quê nghèo, mái nhà tranh đơn sơ, nhưng tấm lòng của người dân lại rất rộng mở, hiếu khách và chân tình:
“Nhà lá đơn sơ
Tấm lòng rộng mở
Nồi cơm nấu dở
Bát nước chè xanh”
Những chi tiết như nồi cơm nấu dở, bát nước chè xanh tuy giản dị nhưng lại rất đỗi chân thành, thể hiện sự tiếp đón nồng hậu, yêu thương, thể hiện tình cảm gắn bó giữa quân và dân. Đây là hình ảnh biểu trưng cho tinh thần đoàn kết, sự sẻ chia và yêu thương vô điều kiện của người dân đối với những người lính đã chiến đấu bảo vệ đất nước.
Cuối cùng, bài thơ kết thúc bằng một hình ảnh rất đỗi yên bình và đầy nhân văn:
“Ngồi vui kể chuyện tâm tình bên nhau.”
Đó là khoảnh khắc giao thoa giữa quá khứ và hiện tại, giữa chiến tranh và hòa bình. Người lính và người dân ngồi bên nhau, cùng kể về những kỷ niệm, những câu chuyện của cuộc sống, của những năm tháng gian khổ, nhưng cũng đầy niềm vui và sự chiến thắng.
Qua bài thơ “Tình quân dân”, Hoàng Trung Thông đã khắc họa một bức tranh rất đỗi đẹp về tình cảm quân dân, về sự gắn bó, yêu thương và lòng biết ơn giữa người lính và nhân dân. Bài thơ không chỉ tôn vinh sự hy sinh của những người lính mà còn thể hiện sự tôn trọng, biết ơn đối với những người mẹ, những người dân đã góp phần không nhỏ vào chiến thắng của dân tộc. Từ đó, tác giả muốn gửi gắm thông điệp về sự đoàn kết, sự gắn bó thiêng liêng giữa quân đội và nhân dân trong mọi thời kỳ.
*
Nhà thơ Hoàng Trung Thông
Hoàng Trung Thông (1921–1995) là một nhà thơ nổi bật của nền văn học cách mạng Việt Nam. Quê gốc ở huyện Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ, ông tham gia kháng chiến chống Pháp và có những đóng góp quan trọng cho văn học cách mạng.
Thơ của Hoàng Trung Thông thường mang đậm chất sử thi, ca ngợi tinh thần chiến đấu anh dũng của quân và dân ta, đồng thời thể hiện những suy tư sâu sắc về cuộc sống và con người.
Các tác phẩm của ông được đánh giá cao về tính nhân văn và sự kết hợp giữa cảm xúc và lý trí. Ông cũng là một trong những cây bút tiêu biểu của thơ ca kháng chiến, góp phần làm phong phú thêm nền văn học Việt Nam thời kỳ chiến tranh.
Viên Ngọc Quý.
