Bàn tay cô giáo
Định Hải
Tặng Kim Hảo
Bàn tay cô giáo
Tết tóc cho em
Về nhà bà khen
Tay cô đến khéo!
Bàn tay cô giáo
Vá áo cho em
Như tay chị cả
Như tay mẹ hiền
Cô cầm tay em
Nắn từng nét chữ
Em viết đẹp thêm
Thẳng đều trang vở
Hai bàn tay cô
Dạy em múa dẻo
Hai bàn tay cô
Dạy em đan khéo
Cô dắt em đi
Trên đường tới lớp
Đường đẹp quê hương
Đường dài đất nước
Cô bước, em bước
Cây xanh đôi bờ
Vừng đông xoè quạt
Đẹp bàn tay cô…
(Ba khổ đầu bài thơ này từng được sử dụng trong sách Tập đọc lớp 1 giao đoạn 1980-1989.)
*
“Bàn Tay Cô Giáo – Nâng Niu Tuổi Thơ, Dệt Nên Tương Lai”
Trong bài thơ “Bàn tay cô giáo”, nhà thơ Định Hải đã khắc họa một hình ảnh thật đẹp, thật nhân văn về đôi bàn tay của người cô giáo – biểu tượng của sự yêu thương, tận tụy và dìu dắt bao thế hệ học trò. Đôi bàn tay ấy không chỉ là phương tiện giảng dạy mà còn là hiện thân của trái tim chan chứa tình yêu và trách nhiệm với học trò, với tương lai của đất nước.
Bàn tay của sự ân cần, chu đáo
Hình ảnh đôi bàn tay cô giáo xuất hiện ngay từ những dòng thơ đầu tiên, gần gũi và giản dị:
“Bàn tay cô giáo
Tết tóc cho em
Về nhà bà khen
Tay cô đến khéo!”
Đôi bàn tay ấy như của một người mẹ hiền, một người chị cả, luôn chăm sóc từng chi tiết nhỏ nhất, từ việc tết tóc cho em đến việc vá áo:
“Như tay chị cả
Như tay mẹ hiền.”
Qua những hình ảnh ấy, nhà thơ khiến người đọc xúc động trước sự ân cần, chu đáo của cô giáo – một người không chỉ dạy chữ mà còn chăm lo từng điều nhỏ nhặt cho học trò.
Bàn tay của sự tận tụy, dẫn dắt
Đôi bàn tay cô giáo còn là đôi tay cầm tay, dạy dỗ và hướng dẫn:
“Cô cầm tay em
Nắn từng nét chữ
Em viết đẹp thêm
Thẳng đều trang vở.”
Hành động “nắn từng nét chữ” thể hiện sự kiên nhẫn và tận tụy của cô. Cô không chỉ dạy em viết, mà còn truyền cho em tình yêu với con chữ, với trang vở trắng. Những nét chữ ngay ngắn không chỉ là thành quả học tập mà còn là dấu ấn của bàn tay cô trên hành trình trưởng thành của học trò.
Bàn tay mở ra tương lai tươi sáng
Không chỉ là những bài học chữ nghĩa, đôi bàn tay ấy còn dạy các em những kỹ năng sống:
“Hai bàn tay cô
Dạy em múa dẻo
Hai bàn tay cô
Dạy em đan khéo.”
Qua đó, bàn tay cô giáo được khắc họa như nguồn gốc của mọi sự khéo léo, sáng tạo và vẻ đẹp tinh thần. Đôi bàn tay ấy không chỉ dạy các em điều hay lẽ phải mà còn dẫn dắt các em trên con đường đến lớp, trên hành trình đến với tương lai:
“Cô dắt em đi
Trên đường tới lớp
Đường đẹp quê hương
Đường dài đất nước.”
Con đường ấy không chỉ là con đường của tri thức mà còn là con đường xây dựng quê hương, đất nước. Bàn tay cô giáo chính là ánh sáng soi đường, là người dẫn dắt từng bước chân non nớt của các em hướng đến chân trời tri thức và những ước mơ lớn lao.
Thông điệp của bài thơ
Qua bài thơ “Bàn tay cô giáo”, nhà thơ Định Hải gửi đến người đọc một thông điệp sâu sắc về vai trò to lớn của người thầy, người cô trong sự trưởng thành của mỗi con người. Đôi bàn tay cô giáo không chỉ tượng trưng cho sự tận tụy mà còn là biểu tượng của tình yêu thương và trách nhiệm với tương lai của đất nước.
Cô giáo không chỉ là người truyền đạt kiến thức mà còn là người gieo mầm yêu thương, nhân cách và khát vọng sống cho thế hệ trẻ. Đôi bàn tay ấy chính là khởi nguồn cho những thành tựu của học trò trong tương lai, và qua đó, là khởi nguồn cho sự phát triển của quê hương, đất nước.
Kết luận
Bài thơ “Bàn tay cô giáo” giản dị nhưng thấm đượm cảm xúc, khiến mỗi người chúng ta khi đọc đều nhớ về những người thầy, người cô đã dìu dắt mình trên hành trình trưởng thành. Những đôi bàn tay ấy, dù không hào nhoáng, vẫn luôn là nguồn cảm hứng và động lực bất tận, giúp mỗi học trò vững bước trên con đường dài phía trước.
Đôi bàn tay cô giáo – đôi bàn tay của tình yêu, sự hy sinh và cống hiến, mãi là biểu tượng đẹp nhất trong lòng mỗi người học trò.
*
Nhà Thơ Định Hải – Người Gieo Hạt Văn Học Thiếu Nhi Việt Nam
Tiểu Sử Và Hành Trình Nghệ Thuật
Nhà thơ Định Hải, tên khai sinh là Nguyễn Biểu, sinh ngày 6 tháng 6 năm 1937 tại xã Định Hải, huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hóa. Từ nhỏ, ông đã bộc lộ tình yêu với văn học và sự say mê sáng tác. Sau khi hoàn thành chương trình phổ thông tại Thanh Hóa, ông tiếp tục học khoa Ngữ văn tại Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội từ năm 1956 đến 1959.
Sau khi tốt nghiệp, Định Hải công tác tại Bộ Giáo dục và có thời gian đứng lớp giảng dạy. Tuy nhiên, từ năm 1962, ông chuyển hướng về sáng tác và biên tập tại Nhà xuất bản Kim Đồng, nơi ông gắn bó suốt nhiều năm. Định Hải cũng góp phần sáng lập tạp chí Văn nghệ thiếu nhi và làm Tổng biên tập tạp chí Tuổi xanh. Ông giữ vai trò Trưởng ban văn học thiếu nhi của Hội Nhà văn Việt Nam, góp phần quan trọng vào sự phát triển của nền văn học dành cho trẻ em.
Hiện nay, Định Hải sống tại Hà Nội, tiếp tục dành tâm huyết cho thơ ca và văn học thiếu nhi.
Sự Nghiệp Và Thành Tựu Văn Học
Định Hải bắt đầu sáng tác từ những năm trung học với tên khai sinh Nguyễn Biểu. Tác phẩm đầu tay của ông được đăng báo từ năm 1954 và sớm được công chúng biết đến qua các bài thơ như Quê ta một dải Bắc – Nam hay Trồng cây xanh.
Từ năm 1962, Định Hải tập trung vào sáng tác cho thiếu nhi với nhiều thể loại: thơ, truyện ngắn, truyện thơ, hoạt cảnh, và lời kịch. Trong đó, thơ là mảng thành công nhất của ông, ghi dấu ấn qua những bài thơ bình dị, chân thành, và gần gũi với trẻ thơ.
Tác phẩm nổi bật nhất của ông, Bài ca trái đất, đã được nhạc sĩ Trương Quang Lục phổ nhạc, trở thành một trong 50 bài hát thiếu nhi hay nhất thế kỷ 20. Ngoài ra, các tác phẩm của ông còn được đưa vào sách giáo khoa từ lớp 1 đến lớp 5, góp phần bồi đắp tâm hồn trẻ thơ Việt Nam.
Phong Cách Sáng Tác
Định Hải quan niệm rằng thơ thiếu nhi không chỉ dành riêng cho trẻ em mà còn là một tấm gương để người lớn soi mình, thấu hiểu thế giới trẻ thơ. Ông từng chia sẻ: “Một bài thơ viết cho thiếu nhi hay cũng chính là một bài thơ mà mọi lứa tuổi đều cảm nhận thấy hay, đều yêu thích.”
Thơ ông mang phong cách giản dị nhưng sâu sắc, giàu hình ảnh và âm điệu, dễ dàng đi vào trái tim độc giả mọi lứa tuổi.
Những Dấu Ấn Khác Biệt
Trong sự nghiệp, Định Hải đã xuất bản hơn 50 tập sách, trong đó có các tác phẩm tiêu biểu như:
- Nắng xuân trên rẻo cao
- Chồng nụ chồng hoa
- Hươu cao cổ
- Bài ca trái đất
- Bao điều kỳ lạ
Ông cũng là người phát hiện và bồi dưỡng nhiều cây bút trẻ như Trần Đăng Khoa, Khánh Chi, Cẩm Thơ, và Cao Xuân Sơn.
Vinh Danh Và Đóng Góp
Với những cống hiến lớn lao, Định Hải đã nhận được nhiều giải thưởng danh giá từ Hội Nhà văn Việt Nam, Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Hội Nhạc sĩ Việt Nam, cùng nhiều tổ chức khác.
Đặc biệt, năm 2007, ông được trao Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật với các tập thơ Bài ca trái đất, Bao nhiêu điều lạ, và hoạt cảnh thơ Những câu tục ngữ gặp nhau.
Kết Luận
Hơn nửa thế kỷ gắn bó với văn học thiếu nhi, nhà thơ Định Hải đã trở thành biểu tượng không thể thiếu của nền văn học Việt Nam. Những tác phẩm của ông không chỉ làm giàu thêm tâm hồn trẻ thơ mà còn là món quà tinh thần quý giá cho mọi thế hệ độc giả.
Như chính ông từng nói, phần thưởng lớn nhất trong sự nghiệp là được nghe trẻ thơ Việt Nam rộn ràng cất cao tiếng hát: “Trái đất này là của chúng mình!”
Viên Ngọc Quý.
