Gọi bạn
Định Hải
Tự xa xưa thuở nào,
Trong rừng xanh sâu thẳm.
Đôi bạn sống bên nhau,
Bê Vàng và Dê Trắng.
Một năm, trời hạn hán,
Suối cạn, cỏ héo khô.
Lấy gì nuôi đôi bạn,
Chờ mưa đến bao giờ?
Bê Vàng đi tìm cỏ,
Lang thang quên đường về.
Dê Trắng thương bạn quá,
Chạy khắp nẻo tìm Bê.
Đến bây giờ Dê Trắng,
Vẫn gọi hoài: “Bê! Bê!”
*
“Tình Bạn Sâu Đậm Trong Bài Thơ ‘Gọi Bạn'”
Bài thơ “Gọi Bạn” của nhà thơ Định Hải là một câu chuyện giản dị nhưng sâu sắc, khắc họa một tình bạn đẹp đẽ, chân thành và cảm động giữa Bê Vàng và Dê Trắng. Qua những câu thơ giàu hình ảnh và cảm xúc, tác giả không chỉ kể lại câu chuyện đầy xót xa về sự chia ly mà còn truyền tải thông điệp ý nghĩa về tình bạn, lòng trung thành và sự gắn bó vượt thời gian.
Tình bạn đẹp giữa thiên nhiên hoang dã
Ngay từ những dòng đầu tiên, nhà thơ đưa người đọc vào khung cảnh rừng xanh sâu thẳm, nơi Bê Vàng và Dê Trắng cùng nhau sống yên bình:
“Tự xa xưa thuở nào,
Trong rừng xanh sâu thẳm.
Đôi bạn sống bên nhau,
Bê Vàng và Dê Trắng.”
Tình bạn ấy đẹp như một phần của thiên nhiên, giản dị và thuần khiết. Hình ảnh “rừng xanh sâu thẳm” không chỉ là không gian sống mà còn là nơi kết tinh mối quan hệ gắn bó giữa hai người bạn.
Khó khăn thử thách tình bạn
Tình bạn chân thành luôn được thử thách qua những khó khăn, và câu chuyện trong bài thơ cũng không ngoại lệ. Khi thiên nhiên khắc nghiệt với hạn hán kéo dài, cả hai phải đối mặt với nỗi lo sinh tồn:
“Một năm, trời hạn hán,
Suối cạn, cỏ héo khô.
Lấy gì nuôi đôi bạn,
Chờ mưa đến bao giờ?”
Trong hoàn cảnh ấy, Bê Vàng ra đi tìm cỏ, để lại Dê Trắng cô đơn, lo lắng. Sự xa cách này như một vết cắt trong tình bạn, khiến Dê Trắng không ngừng tìm kiếm bạn mình:
“Bê Vàng đi tìm cỏ,
Lang thang quên đường về.
Dê Trắng thương bạn quá,
Chạy khắp nẻo tìm Bê.”
Dê Trắng không ngại gian khổ, không màng bản thân mà chạy khắp nơi tìm bạn. Tình cảm ấy là minh chứng cho lòng trung thành, cho sự gắn bó mà không khó khăn nào có thể phai nhòa.
Sự chờ đợi và tiếng gọi vọng mãi
Câu kết bài thơ là tiếng gọi đầy day dứt và xót xa của Dê Trắng:
“Đến bây giờ Dê Trắng,
Vẫn gọi hoài: “Bê! Bê!””
Tiếng gọi ấy không chỉ là lời tìm bạn mà còn là biểu tượng cho một tình bạn bất diệt. Dù Bê Vàng đã không quay trở lại, Dê Trắng vẫn giữ nguyên lòng thủy chung và niềm hy vọng, thể hiện một tình bạn vượt qua cả không gian và thời gian.
Thông điệp của bài thơ
Qua bài thơ, nhà thơ Định Hải nhắn nhủ với người đọc về giá trị của tình bạn chân thành. Tình bạn không chỉ là sự sẻ chia trong những ngày tháng vui vẻ mà còn là sự hy sinh, lòng kiên nhẫn và sự trung thành khi đối mặt với khó khăn, thử thách.
Tiếng gọi “Bê! Bê!” của Dê Trắng là lời nhắc nhở rằng tình bạn chân chính không bao giờ phai nhòa, dù cho người bạn ấy có ở xa hay không còn bên cạnh. Nó còn là một bài học về lòng yêu thương, sự gắn bó mà mỗi người cần trân trọng trong cuộc đời.
Kết luận
“Gọi Bạn” là một bài thơ đầy cảm xúc, vừa giản dị vừa sâu lắng, thể hiện tài năng của Định Hải trong việc khơi gợi lòng đồng cảm từ người đọc. Tình bạn giữa Bê Vàng và Dê Trắng là câu chuyện nhỏ nhưng chứa đựng bài học lớn về lòng trung thành và sự hy sinh, khiến mỗi người chúng ta đều phải tự hỏi: liệu mình đã trân trọng đủ những người bạn bên cạnh chưa?
Tình bạn, như tiếng gọi mãi vang của Dê Trắng, là một phần không thể thiếu của đời người, và mỗi chúng ta hãy giữ cho mình một trái tim biết yêu thương và một tâm hồn luôn hướng đến sự thủy chung.
*
Nhà Thơ Định Hải – Người Gieo Hạt Văn Học Thiếu Nhi Việt Nam
Tiểu Sử Và Hành Trình Nghệ Thuật
Nhà thơ Định Hải, tên khai sinh là Nguyễn Biểu, sinh ngày 6 tháng 6 năm 1937 tại xã Định Hải, huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hóa. Từ nhỏ, ông đã bộc lộ tình yêu với văn học và sự say mê sáng tác. Sau khi hoàn thành chương trình phổ thông tại Thanh Hóa, ông tiếp tục học khoa Ngữ văn tại Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội từ năm 1956 đến 1959.
Sau khi tốt nghiệp, Định Hải công tác tại Bộ Giáo dục và có thời gian đứng lớp giảng dạy. Tuy nhiên, từ năm 1962, ông chuyển hướng về sáng tác và biên tập tại Nhà xuất bản Kim Đồng, nơi ông gắn bó suốt nhiều năm. Định Hải cũng góp phần sáng lập tạp chí Văn nghệ thiếu nhi và làm Tổng biên tập tạp chí Tuổi xanh. Ông giữ vai trò Trưởng ban văn học thiếu nhi của Hội Nhà văn Việt Nam, góp phần quan trọng vào sự phát triển của nền văn học dành cho trẻ em.
Hiện nay, Định Hải sống tại Hà Nội, tiếp tục dành tâm huyết cho thơ ca và văn học thiếu nhi.
Sự Nghiệp Và Thành Tựu Văn Học
Định Hải bắt đầu sáng tác từ những năm trung học với tên khai sinh Nguyễn Biểu. Tác phẩm đầu tay của ông được đăng báo từ năm 1954 và sớm được công chúng biết đến qua các bài thơ như Quê ta một dải Bắc – Nam hay Trồng cây xanh.
Từ năm 1962, Định Hải tập trung vào sáng tác cho thiếu nhi với nhiều thể loại: thơ, truyện ngắn, truyện thơ, hoạt cảnh, và lời kịch. Trong đó, thơ là mảng thành công nhất của ông, ghi dấu ấn qua những bài thơ bình dị, chân thành, và gần gũi với trẻ thơ.
Tác phẩm nổi bật nhất của ông, Bài ca trái đất, đã được nhạc sĩ Trương Quang Lục phổ nhạc, trở thành một trong 50 bài hát thiếu nhi hay nhất thế kỷ 20. Ngoài ra, các tác phẩm của ông còn được đưa vào sách giáo khoa từ lớp 1 đến lớp 5, góp phần bồi đắp tâm hồn trẻ thơ Việt Nam.
Phong Cách Sáng Tác
Định Hải quan niệm rằng thơ thiếu nhi không chỉ dành riêng cho trẻ em mà còn là một tấm gương để người lớn soi mình, thấu hiểu thế giới trẻ thơ. Ông từng chia sẻ: “Một bài thơ viết cho thiếu nhi hay cũng chính là một bài thơ mà mọi lứa tuổi đều cảm nhận thấy hay, đều yêu thích.”
Thơ ông mang phong cách giản dị nhưng sâu sắc, giàu hình ảnh và âm điệu, dễ dàng đi vào trái tim độc giả mọi lứa tuổi.
Những Dấu Ấn Khác Biệt
Trong sự nghiệp, Định Hải đã xuất bản hơn 50 tập sách, trong đó có các tác phẩm tiêu biểu như:
- Nắng xuân trên rẻo cao
- Chồng nụ chồng hoa
- Hươu cao cổ
- Bài ca trái đất
- Bao điều kỳ lạ
Ông cũng là người phát hiện và bồi dưỡng nhiều cây bút trẻ như Trần Đăng Khoa, Khánh Chi, Cẩm Thơ, và Cao Xuân Sơn.
Vinh Danh Và Đóng Góp
Với những cống hiến lớn lao, Định Hải đã nhận được nhiều giải thưởng danh giá từ Hội Nhà văn Việt Nam, Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Hội Nhạc sĩ Việt Nam, cùng nhiều tổ chức khác.
Đặc biệt, năm 2007, ông được trao Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật với các tập thơ Bài ca trái đất, Bao nhiêu điều lạ, và hoạt cảnh thơ Những câu tục ngữ gặp nhau.
Kết Luận
Hơn nửa thế kỷ gắn bó với văn học thiếu nhi, nhà thơ Định Hải đã trở thành biểu tượng không thể thiếu của nền văn học Việt Nam. Những tác phẩm của ông không chỉ làm giàu thêm tâm hồn trẻ thơ mà còn là món quà tinh thần quý giá cho mọi thế hệ độc giả.
Như chính ông từng nói, phần thưởng lớn nhất trong sự nghiệp là được nghe trẻ thơ Việt Nam rộn ràng cất cao tiếng hát: “Trái đất này là của chúng mình!”
Viên Ngọc Quý.
