Cái vui bây giờ
Chế Lan Viên
Nắng đem chia mùa mới xuống trăm nhà
Đã tắt tiếng than cuộc đời gió thổi
Mẹ ru con bằng bài ca bộ đội
Đời quá vui nên áo vải cũng cài hoa
(Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002)
*
“Cái Vui Bây Giờ – Niềm Hạnh Phúc Từ Những Điều Bình Dị”
Bài thơ ngắn “…Cái vui bây giờ” của Chế Lan Viên tuy chỉ vỏn vẹn bốn câu nhưng lại là một bức tranh đầy ánh sáng, niềm tin, và sự sống động của cuộc đời. Qua từng dòng thơ, nhà thơ đã khéo léo khắc họa niềm hạnh phúc giản dị mà sâu sắc, niềm vui không chỉ đến từ những điều lớn lao mà còn hiện diện trong những khoảnh khắc đời thường, nơi ánh sáng của hòa bình và tình yêu lan tỏa.
Nắng ấm và sự hồi sinh của cuộc đời
“Nắng đem chia mùa mới xuống trăm nhà
Đã tắt tiếng than cuộc đời gió thổi.”
Những câu thơ mở đầu khắc họa hình ảnh của một ngày mới – không chỉ là một ngày nắng ấm, mà còn là ngày bình yên sau những giông tố. Ánh nắng “chia mùa mới” như lời báo hiệu sự tái sinh, khi mùa xuân của đất nước, của cuộc đời lan tỏa đến “trăm nhà.” Mỗi mái nhà đều được tắm trong ánh sáng của nắng mới, tượng trưng cho niềm hy vọng, sự khởi đầu mới mẻ sau những tháng ngày đau thương.
Hình ảnh “đã tắt tiếng than cuộc đời gió thổi” làm bật lên ý nghĩa của hòa bình và ổn định. Không còn những ngày gian khổ, không còn những tiếng than trách, cuộc sống đã bước sang một trang mới tràn đầy niềm vui và sự hồi sinh.
Bài ca bộ đội – Lời ru của tình yêu và lòng tự hào
“Mẹ ru con bằng bài ca bộ đội
Đời quá vui nên áo vải cũng cài hoa.”
Hình ảnh người mẹ ru con bằng bài ca bộ đội thật đẹp và giàu ý nghĩa. Lời ru không còn là những khúc ca buồn thương hay đau khổ, mà là bài ca của lòng tự hào, niềm tin và sự tri ân đối với những người đã hiến dâng cả cuộc đời mình cho độc lập và tự do. Qua tiếng ru, người mẹ không chỉ dỗ dành giấc ngủ cho con, mà còn gieo vào tâm hồn con những giá trị cao đẹp, tinh thần yêu nước và sự kiên cường.
Đời sống mới “quá vui” đến mức những điều giản dị nhất cũng trở nên tươi đẹp: “áo vải cũng cài hoa.” Hình ảnh này vừa tượng trưng cho niềm vui hiện hữu trong từng chi tiết nhỏ bé, vừa là sự khẳng định rằng hạnh phúc không cần tìm đâu xa. Khi tâm hồn tràn đầy niềm vui, ngay cả chiếc áo vải mộc mạc cũng trở nên rực rỡ.
Thông điệp: Niềm vui từ sự hòa bình và giản dị
Qua “…Cái vui bây giờ,” Chế Lan Viên đã truyền tải một thông điệp sâu sắc: hạnh phúc không chỉ là sự hiện diện của những điều lớn lao, mà còn là sự trân trọng những giá trị giản dị trong cuộc sống. Hòa bình mang lại ánh sáng không chỉ cho đất nước mà còn cho từng gia đình, từng con người. Đó là niềm vui được sống, được yêu thương, được thấy cuộc đời bình yên và tươi đẹp.
Những câu thơ ngắn ngủi nhưng giàu hình ảnh và cảm xúc này còn gợi nhắc chúng ta về sự quý giá của hòa bình, của những hy sinh to lớn đã làm nên ngày hôm nay. Hạnh phúc không đến từ sự xa hoa, mà bắt nguồn từ lòng biết ơn, từ sự trân trọng những điều bình dị quanh ta.
Lời kết
Bài thơ “…Cái vui bây giờ” như một khúc nhạc mùa xuân, ngân vang niềm tin yêu cuộc sống. Qua từng câu thơ, Chế Lan Viên đã nhắc nhở chúng ta rằng, niềm vui không cần phải tìm kiếm đâu xa, nó hiện diện trong ánh nắng ban mai, trong lời ru của mẹ, trong những cánh hoa nở trên chiếc áo vải mộc mạc. Hãy biết yêu thương và trân trọng, bởi đó chính là hạnh phúc thật sự.
*
Chế Lan Viên: Nhà thơ tài hoa với dấu ấn sáng tạo đặc biệt trong nền văn học Việt Nam
Chế Lan Viên, tên thật là Phan Ngọc Hoan (1920–1989), là một trong những gương mặt tiêu biểu của nền thơ ca hiện đại Việt Nam. Sinh ngày 20 tháng 10 năm 1920 tại xã Cam An, huyện Cam Lộ, tỉnh Quảng Trị, nhưng ông lớn lên ở Quy Nhơn, Bình Định – vùng đất được xem như quê hương thứ hai, nơi nuôi dưỡng tâm hồn thi ca của ông.
Khởi đầu hành trình văn chương
Từ năm 12, 13 tuổi, Chế Lan Viên đã bắt đầu sáng tác thơ và đến năm 17 tuổi, ông xuất bản tập thơ đầu tay Điêu tàn. Đây là tác phẩm mở đầu cho “Trường Thơ Loạn,” đưa tên tuổi ông lên đỉnh cao văn đàn. Điêu tàn không chỉ là nỗi hoài niệm về vương quốc Chămpa mà còn là lời tuyên ngôn nghệ thuật đầy táo bạo, với những hình ảnh kỳ ảo, u hoài, và đậm chất suy tư.
Ông cùng với Hàn Mặc Tử, Yến Lan, và Quách Tấn tạo thành nhóm “Bàn thành tứ hữu,” làm rạng danh nền thi ca Bình Định.
Sự chuyển mình trong cách mạng
Cách mạng tháng Tám 1945 đánh dấu bước ngoặt lớn trong phong cách thơ của Chế Lan Viên. Từ những hình ảnh thần bí, hoang tàn, ông dần chuyển sang dòng thơ hiện thực, đậm chất sử thi và đầy nhiệt huyết cách mạng. Các tác phẩm của ông từ thời kỳ này như Ánh sáng và phù sa, Hoa ngày thường – Chim báo bão, hay Đối thoại mới phản ánh khát vọng hòa bình và tình yêu đất nước sâu sắc.
Năm 1949, Chế Lan Viên gia nhập Đảng Cộng sản Đông Dương và tích cực tham gia phong trào văn nghệ kháng chiến. Ông không ngừng sáng tạo, đóng góp cho nền văn học cách mạng qua hàng loạt tập thơ, bút ký, và tiểu luận, để lại dấu ấn lớn trong lòng người đọc.
Phong cách sáng tác độc đáo
Thơ Chế Lan Viên nổi bật bởi sức mạnh trí tuệ và chiều sâu triết lý. Ông thường khai thác những đối lập, tạo nên sự sắc nét trong từng câu chữ. Ngôn từ của ông giàu hình ảnh biểu tượng, mang vẻ đẹp suy tưởng, giúp người đọc nhìn thấu sự phức tạp, đa diện của đời sống.
Nếu trước cách mạng, thơ ông là những ám ảnh về sự điêu tàn, đổ nát, thì sau cách mạng, đó là khát khao xây dựng đất nước, khát vọng vươn lên của con người Việt Nam.
Con người thẳng thắn và tài năng hùng biện
Không chỉ là một nhà thơ tài hoa, Chế Lan Viên còn nổi tiếng bởi tính cách thẳng thắn và khả năng biện luận sắc sảo. Ông luôn khuyến khích các văn nghệ sĩ dũng cảm phản ánh thực tại, không e ngại phê phán cái xấu trong xã hội. Dù điều này khiến ông đôi khi bị hiểu lầm, nhưng những người hiểu ông luôn trân trọng sự tận tụy và tấm lòng vì nghệ thuật của ông.
Di sản văn học rực rỡ
Với hàng loạt tập thơ, tiểu luận, và bút ký, Chế Lan Viên đã để lại một kho tàng văn học đồ sộ. Ông được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật năm 1996, ghi nhận những đóng góp to lớn cho nền văn chương nước nhà.
Chế Lan Viên đã sống và sáng tác bằng tất cả trái tim và trí tuệ của mình, để lại dấu ấn sâu sắc không chỉ trong lòng người đọc mà còn trong dòng chảy văn hóa dân tộc. Ông chính là minh chứng cho sự sáng tạo không ngừng và sức mạnh vươn lên của một tâm hồn lớn.
Viên Ngọc Quý.
