Chân dung biển
Hoàng Nhuận Cầm
Đó là khoảng trời đằng sau cánh cửa
Chân dung em treo lệch trên tường
Có một bãi biển xanh như tưởng tượng
Vỗ xót lòng
Vỗ dưới mái nhà anh.
*
“Chân Dung Biển” – Nỗi Niềm Tưởng Nhớ và Biển Lòng Người
Trong bài thơ “Chân dung biển”, Hoàng Nhuận Cầm đã khéo léo dệt nên một bức tranh vừa thực vừa mơ, nơi biển không chỉ là cảnh sắc thiên nhiên mà còn trở thành biểu tượng cho cảm xúc sâu thẳm của con người. Qua những hình ảnh giản dị mà giàu tính gợi cảm, bài thơ mở ra một thế giới đầy hoài niệm, những rung động lặng thầm và nỗi nhớ khôn nguôi.
Ngay từ những câu thơ đầu tiên, tác giả đã dẫn dắt người đọc vào một không gian riêng tư, nơi mà cảm xúc và ký ức đan xen:
Đó là khoảng trời đằng sau cánh cửa
Chân dung em treo lệch trên tường
“Khoảng trời đằng sau cánh cửa” không chỉ đơn thuần là một hình ảnh tả thực. Đó là không gian của những hoài niệm, của ký ức bị che khuất, nơi mà tình yêu và nỗi nhớ được giấu kín. Hình ảnh “chân dung em treo lệch trên tường” như một biểu tượng của sự mất cân bằng, một vết trượt trong tâm hồn mà thời gian không thể xóa nhòa. Dường như mọi thứ trong căn phòng ấy đều đang kể về một câu chuyện dang dở, một nỗi đau lặng lẽ nhưng dai dẳng.
Hình ảnh bãi biển trong bài thơ xuất hiện bất ngờ, mang một ý nghĩa tượng trưng sâu sắc:
Có một bãi biển xanh như tưởng tượng
Vỗ xót lòng
Vỗ dưới mái nhà anh.
Biển – vốn dĩ là biểu tượng của sự bao la, tự do và bất tận – nay được tác giả đặt trong bối cảnh của nỗi lòng người. “Bãi biển xanh như tưởng tượng” gợi lên một không gian vừa thật vừa hư, nơi hiện thực và mộng tưởng hòa quyện. Âm thanh “vỗ xót lòng” không chỉ là tiếng sóng mà còn là tiếng của nỗi nhớ, tiếng của những cảm xúc không thể gọi thành tên. Sóng biển dội vào tâm hồn, nhắc nhở về một tình yêu đã qua nhưng vẫn mãi ám ảnh, giống như tiếng vọng không bao giờ dừng.
Biển không hiện hữu ở ngoài trời xanh, mà “vỗ dưới mái nhà anh” – một hình ảnh bất ngờ, đầy ám ảnh. Nó nhấn mạnh rằng biển không chỉ là cảnh sắc tự nhiên, mà chính là tâm trạng, là nỗi đau và ký ức mà tác giả mang trong lòng. Biển là biểu tượng của một mối tình sâu sắc, của những cảm xúc mãnh liệt và dai dẳng, dù đã trôi qua nhưng vẫn hiện diện khắp nơi, ngay cả trong ngôi nhà riêng tư nhất.
Bài thơ ngắn nhưng hàm chứa nhiều tầng ý nghĩa. Hoàng Nhuận Cầm không chỉ vẽ nên một bức tranh tĩnh, mà còn truyền tải một dòng cảm xúc động – sự chảy trôi của thời gian, sự tan biến của tình yêu, và cả những vết thương lòng không bao giờ liền sẹo.
“Chân dung biển” là lời tự sự đầy cảm xúc, vừa đau đớn vừa dịu dàng. Nó nhắc nhở chúng ta rằng tình yêu, dù đã qua, vẫn để lại những dấu ấn không thể phai mờ. Những ký ức đẹp, dù có khiến lòng xót xa, vẫn là những điều quý giá, tựa như sóng biển mãi vỗ về bờ cát, không bao giờ ngừng nghỉ.
Đọc bài thơ, ta như thấy mình trong đó – những nỗi nhớ âm ỉ, những cảm xúc bị kìm nén, và cả những hoài niệm không bao giờ trọn vẹn. “Chân dung biển” chính là biển lòng của mỗi người – nơi ký ức, nỗi buồn và tình yêu hòa quyện thành một bức tranh mãi không phai nhòa.
*
Hoàng Nhuận Cầm – Người Lưu Giữ Hồn Thơ Tuổi Trẻ
Hoàng Nhuận Cầm, sinh ngày 7 tháng 2 năm 1952 tại Hà Nội, là một trong những nhà thơ hiện đại nổi bật của Việt Nam. Ông không chỉ là một người sáng tạo với những vần thơ gắn bó với tuổi trẻ, tình yêu, và ký ức chiến tranh, mà còn là một nghệ sĩ đa tài trong lĩnh vực điện ảnh, kịch bản phim và diễn xuất.
Tiểu sử và hành trình sáng tác
Hoàng Nhuận Cầm là con trai đầu lòng của nhạc sĩ nổi tiếng Hoàng Giác. Ông bắt đầu hành trình văn chương tại Khoa Văn, Đại học Tổng hợp Hà Nội. Năm 1971, giữa lúc đất nước chìm trong khói lửa chiến tranh, ông gác lại việc học để nhập ngũ, chiến đấu trong Sư đoàn 325B trên mặt trận Quảng Trị. Những năm tháng ở chiến trường không chỉ là thử thách mà còn là nguồn cảm hứng cho những vần thơ của ông sau này.
Sau khi đất nước hòa bình, Hoàng Nhuận Cầm trở lại giảng đường, hoàn thành chương trình đại học và bắt đầu sự nghiệp tại Hãng Phim truyện Việt Nam. Ông từng có thời gian làm việc tại Đài Truyền hình Việt Nam trước khi quay lại Hãng Phim truyện và sau đó cùng vợ lập hãng phim tư nhân Điệp Vân.
Thơ Hoàng Nhuận Cầm – Tiếng lòng của tuổi trẻ
Những bài thơ của Hoàng Nhuận Cầm thường mang đậm hơi thở của tình yêu, tuổi trẻ và kỷ niệm. Với phong cách trẻ trung, sôi nổi nhưng không kém phần sâu sắc, ông nhanh chóng chiếm được tình cảm của độc giả, đặc biệt là học sinh, sinh viên. Những tác phẩm như Chiếc lá buổi đầu tiên, Hò hẹn mãi cuối cùng em cũng đến, và Viên xúc xắc mùa thu không chỉ là những bài thơ mà còn là những khúc ca về thời thanh xuân.
Năm 1972-1973, ông đoạt giải nhất cuộc thi thơ Báo Văn nghệ, đánh dấu bước ngoặt trong sự nghiệp văn chương. Năm 1993, tập thơ Xúc xắc mùa thu của ông được trao Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam, khẳng định tài năng và vị thế của ông trong nền thơ hiện đại.
Hoàng Nhuận Cầm – Người nghệ sĩ đa tài
Không chỉ thành công với thơ, Hoàng Nhuận Cầm còn ghi dấu ấn trong lĩnh vực điện ảnh. Ông là tác giả của nhiều kịch bản phim nổi tiếng như Đêm hội Long Trì (1989), Hà Nội mùa Đông năm 46 (1997), và Mùi cỏ cháy (2012). Những bộ phim này không chỉ thể hiện tài năng biên kịch của ông mà còn góp phần tái hiện những lát cắt sống động về lịch sử và con người Việt Nam.
Bên cạnh đó, ông còn tham gia diễn xuất trong các chương trình và bộ phim, nổi bật nhất là nhân vật “Bác sĩ Hoa Súng” trong Gặp nhau cuối tuần và vai nhà thơ trong phim Số đỏ.
Di sản để lại
Hoàng Nhuận Cầm qua đời ngày 20 tháng 4 năm 2021 tại Hà Nội, không lâu sau sinh nhật lần thứ 69. Sự ra đi của ông để lại niềm tiếc thương lớn trong lòng người yêu thơ và nghệ thuật.
Dẫu đã khuất, nhưng những vần thơ, kịch bản phim và vai diễn của ông vẫn sống mãi, như một lời nhắc nhở về một người nghệ sĩ đã dành trọn đời mình để cống hiến cho văn hóa và nghệ thuật Việt Nam. Những tác phẩm của ông không chỉ là kỷ niệm mà còn là ngọn lửa truyền cảm hứng cho các thế hệ sau, khẳng định giá trị của tuổi trẻ, tình yêu và lòng yêu nước.
Hoàng Nhuận Cầm – một nhà thơ, nhà biên kịch, và người kể chuyện đầy tâm huyết – sẽ mãi là biểu tượng của một tâm hồn yêu đời và yêu nghệ thuật không ngừng nghỉ.
Viên Ngọc Quý.
