Phố ta
Lưu Quang Vũ
Phố của ta
Những cây táo nở hoa
Mùa thu đấy
Thân cây đang tróc vỏ
Con đường lát đá
Nghiêng nghiêng trong sương chiều.
Năm nay cà chua chín sớm
Trên quầy hàng đỏ hồng
Chị thợ may đi lấy chồng
Chị thợ may góa bụa
Năm nay tôi mặc đồ đen.
Bác đưa thư, có thư ai đấy?
Bác đưa thư kéo chuông
Ti-gôn hoa nhỏ
Rụng đầy trước hiên.
Riêng bác thợ mộc già buồn bã
Thở khói thuốc lên trời
Anh thợ điện trên mái nhà mắc dây
Bà giáo về hưu ngồi dịch sách
Dậy cậu con tiếng Pháp
Suốt ngày chào: bông-dua.
Phố của ta
Phố nghèo của ta
Những giọt nước sa
Trên cành thánh thót
Lũ trẻ lên gác thượng
Thổi bay cao bao bong bóng xà phòng.
Em chờ anh trước cổng
Con chim sẻ của anh
Con chim sẻ tóc xù
COn chim sẻ của phố ta
Đừng buồn nữa nhá
Bác thợ mộc nói sai rồi
Nếu cuộc đời này toàn chuyện xấu xa
Tại sao cây táo lại nở hoa
Sao rãnh nước trong veo đến thế?
Con chim sẻ tóc xù ơi
Bác thợ mộc nói sai rồi.
*
Phố Ta – Một Khúc Hát Về Cuộc Sống Đơn Sơ và Tình Người
Trong bài thơ Phố Ta, Lưu Quang Vũ đã khắc họa một bức tranh phố xá giản dị, đầy ắp những chi tiết bình thường của cuộc sống đời thường. Qua đó, ông không chỉ phản ánh sự tĩnh lặng, vẻ đẹp của một miền quê nghèo khó mà còn truyền tải một thông điệp về sự lạc quan, tình người và niềm tin vào những điều tốt đẹp trong cuộc sống. Phố của tác giả không chỉ là nơi để sống, mà là một không gian chứa đựng biết bao câu chuyện, cảm xúc và ước mơ.
Phố Nhỏ, Cuộc Đời Lớn
Ngay từ những câu thơ đầu tiên, Lưu Quang Vũ đã dẫn dắt người đọc vào không gian của phố thị qua những chi tiết cụ thể, từ “những cây táo nở hoa” đến “con đường lát đá” nghiêng nghiêng trong sương chiều. Những hình ảnh này gợi lên sự thân thuộc, bình dị của một khu phố nhỏ, nơi mỗi cây cối, con đường đều mang một dấu ấn riêng, như một phần của cuộc sống, gắn liền với những kỷ niệm khó quên.
Dù là một khu phố nhỏ với những con người nghèo khó, bài thơ không hề có vẻ bi quan. Mùa thu đến, những cây táo vẫn nở hoa, bất chấp thời gian trôi qua, những con đường cũ vẫn hiên ngang với một vẻ đẹp yên bình. Dù cuộc sống có thay đổi, dù người đi, người đến, phố vẫn mang một nét đẹp rất riêng mà chỉ người sống trong đó mới cảm nhận rõ.
Những Con Người Trong Phố Và Cuộc Sống Của Họ
Lưu Quang Vũ không chỉ vẽ nên bức tranh phố xá, mà còn xây dựng một dàn nhân vật đầy sinh động, mỗi người một số phận, một hoàn cảnh. “Chị thợ may đi lấy chồng / Chị thợ may góa bụa”; “Bác thợ mộc già buồn bã / Thở khói thuốc lên trời” – những chi tiết này không chỉ tạo nên nét đặc trưng của con người nơi phố, mà còn phản ánh những cung bậc cảm xúc, những nỗi buồn vui, những ước mơ, hy vọng của mỗi cá nhân.
Mỗi nhân vật trong bài thơ, từ bác đưa thư, bác thợ mộc đến chị thợ may, đều mang một vẻ đẹp riêng biệt. Họ là những con người bình thường nhưng qua ngòi bút của Lưu Quang Vũ, họ trở thành biểu tượng của sự kiên cường và yêu thương. Những câu chuyện của họ, dù buồn hay vui, đều tạo nên sự gắn bó trong cộng đồng, và chính sự bình dị ấy đã làm nên hồn cốt của phố.
Thông Điệp Về Niềm Tin và Lạc Quan
Điều khiến Phố Ta trở nên đặc biệt chính là thông điệp lạc quan mà nó mang lại. Dù cuộc sống có khó khăn, dù có những con người đang vật lộn với nỗi buồn, với những thay đổi trong cuộc sống, Lưu Quang Vũ vẫn khẳng định rằng: “Nếu cuộc đời này toàn chuyện xấu xa / Tại sao cây táo lại nở hoa”. Điều này thể hiện niềm tin mãnh liệt vào những điều tốt đẹp dù trong những hoàn cảnh khó khăn. Một chiếc cây táo vẫn nở hoa dù cuộc sống xung quanh có thể không hoàn hảo, một dòng nước trong veo vẫn chảy dù xung quanh đầy bùn đất.
Câu nói của bác thợ mộc trong bài thơ “Bác thợ mộc nói sai rồi” chính là lời nhắc nhở sâu sắc về sự lạc quan. Những điều tốt đẹp vẫn tồn tại, dù chỉ là những chi tiết nhỏ bé, giản dị như cây táo, những giọt nước, hay con chim sẻ tóc xù. Những điều đó như một sự khẳng định rằng trong mỗi góc phố, trong mỗi con người, luôn có sự sống, có niềm tin và tình yêu.
Tình Người Trong Phố Nhỏ
Bài thơ không chỉ là một bức tranh về phố xá mà còn là một bản hòa ca về tình người. Sự gắn bó giữa những con người trong phố được thể hiện qua những chi tiết như “Con chim sẻ của anh / Con chim sẻ tóc xù”. Đó là hình ảnh của tình yêu thương, sự quan tâm dù nhỏ bé, giản dị, nhưng lại chính là những điều giúp cuộc sống trở nên đáng quý và ý nghĩa. “Đừng buồn nữa nhá” – đó là lời an ủi, động viên của bác thợ mộc, một lời nhắc nhở về sức mạnh của tình người, về sự sẻ chia giữa những con người sống chung một mái nhà.
Kết Luận
Phố Ta là một bài thơ giản dị nhưng thấm đẫm cảm xúc và thông điệp sâu sắc về cuộc sống. Lưu Quang Vũ đã khéo léo tạo nên một không gian phố xá đầy ắp tình người, nơi mỗi người, mỗi vật thể đều có thể trở thành một phần của câu chuyện lớn lao về niềm tin, hy vọng và sự lạc quan. Dù cuộc sống có nhiều khó khăn, những điều tốt đẹp vẫn luôn hiện diện, ở đâu đó trong những khoảnh khắc nhỏ bé của cuộc đời. Phố của ta, dù nghèo khó, vẫn đầy ắp những điều đáng quý, và mỗi người trong đó đều có một phần đóng góp vào bản giao hưởng cuộc sống mà tác giả muốn truyền tải.
*
Lưu Quang Vũ – Tài Năng Kiệt Xuất của Văn Học và Sân Khấu Việt Nam
Lưu Quang Vũ (17/4/1948 – 29/8/1988) là một trong những tên tuổi lớn của văn học, sân khấu và thi ca Việt Nam. Cuộc đời ông tuy ngắn ngủi nhưng những đóng góp của ông cho nghệ thuật nước nhà đã để lại dấu ấn sâu đậm, trở thành tượng đài bất hủ trong lòng người yêu văn chương và sân khấu.
Tiểu sử và hành trình nghệ thuật
Lưu Quang Vũ sinh tại xã Thiệu Cơ, huyện Hạ Hòa, tỉnh Phú Thọ, nhưng quê gốc ở quận Hải Châu, Đà Nẵng. Ông là con trai nhà viết kịch Lưu Quang Thuận và bà Vũ Thị Khánh. Từ nhỏ, thiên hướng nghệ thuật của Lưu Quang Vũ đã sớm bộc lộ. Tuổi thơ gắn bó với vùng quê trung du Bắc Bộ đã trở thành nguồn cảm hứng sâu sắc trong nhiều sáng tác của ông sau này.
Ông gia nhập quân ngũ năm 1965 và trong thời gian này, thơ ca của ông bắt đầu nở rộ. Sau khi xuất ngũ, ông trải qua nhiều công việc khác nhau để mưu sinh trước khi thực sự tỏa sáng với vai trò nhà soạn kịch. Giai đoạn từ 1978 đến 1988 là thời kỳ đỉnh cao sự nghiệp của ông, khi ông sáng tác hàng loạt vở kịch để đời, góp phần làm rạng danh sân khấu Việt Nam thời kỳ đổi mới.
Những tác phẩm nổi bật
Dù chỉ sống 40 năm, Lưu Quang Vũ đã để lại một di sản đồ sộ với gần 50 vở kịch, hàng trăm bài thơ, truyện ngắn và các tác phẩm chèo. Những vở kịch như Hồn Trương Ba da hàng thịt, Lời thề thứ 9, Bệnh sĩ, Khoảnh khắc và vô tận, và Tôi và chúng ta đã làm sôi động sân khấu Việt Nam trong thập niên 80.
Thơ của Lưu Quang Vũ không chỉ giàu cảm xúc mà còn ẩn chứa những trăn trở sâu sắc về cuộc sống và tình yêu. Các tác phẩm như Và anh tồn tại, Tiếng Việt, và Bầy ong trong đêm sâu đã chiếm trọn trái tim của nhiều thế hệ bạn đọc.
Phong cách nghệ thuật
Tác phẩm của Lưu Quang Vũ nổi bật bởi tính hiện thực và chiều sâu nhân văn. Ông viết bằng cả trái tim, khắc họa chân thực những vấn đề xã hội, những khát vọng, và mâu thuẫn của con người. Thơ ca và kịch của ông là sự kết hợp hài hòa giữa trí tuệ, cảm xúc, và sự sáng tạo độc đáo, để lại ấn tượng mạnh mẽ trong lòng công chúng.
Bi kịch và sự ra đi
Năm 1988, giữa lúc tài năng đang ở độ chín, Lưu Quang Vũ qua đời trong một tai nạn giao thông thảm khốc cùng vợ, nhà thơ Xuân Quỳnh, và con trai Lưu Quỳnh Thơ. Sự ra đi đột ngột của ông là mất mát to lớn cho nền nghệ thuật Việt Nam, để lại niềm tiếc thương vô hạn trong lòng công chúng.
Di sản và vinh danh
Dù cuộc đời ngắn ngủi, Lưu Quang Vũ đã tạo nên một di sản nghệ thuật vĩ đại. Năm 2000, ông được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật. Những tác phẩm của ông vẫn tiếp tục được yêu mến, biểu diễn và nghiên cứu, minh chứng cho sức sống mãnh liệt của một tài năng hiếm có.
Lưu Quang Vũ – Tượng đài bất hủ
Lưu Quang Vũ không chỉ là một nhà văn, nhà thơ, nhà soạn kịch xuất sắc mà còn là biểu tượng của sự sáng tạo và cống hiến không ngừng nghỉ. Cuộc đời và sự nghiệp của ông mãi là nguồn cảm hứng bất tận cho các thế hệ nghệ sĩ và những người yêu văn học Việt Nam.
Viên Ngọc Quý.
