Trà sen
Đôi mảnh giáng vàng rơi đáy nước,
Một vài tiếng sáo lửng lơ buông.
Hồ sen tàn lá đang nâng gió,
Ông lão dài râu phất phới sương.
Thuyền lướt hồ hoa nở nắng đào,
Lách tìm đôi nụ khép thanh tao.
Tay già trân trọng nâng từng cánh,
Chút chút trà thơm nhẹ giấu vào.
Mai sớm hồ xanh nước lắng gương,
Hoa vừa chúm chím hé đài sương.
Thuyền thơ tay lão khoan thai lái,
Tìm dấu trà sen ướp ý hương.
Ấm nước sôi vừa, chén nhỏ xinh,
Trà pha phơn phớt nắng bình minh.
Rung đùi nâng chén râu phơi phới,
Tưởng nhắp hồn hoa đắm nước xanh.
*
Trà Sen – Hương Thơm Của Thiền Vị Và Thời Gian
Trong văn hóa Việt Nam, trà không đơn thuần chỉ là một thức uống, mà còn là một nét đẹp thanh tao, hàm chứa bao tinh hoa đất trời và tâm hồn con người. Trà sen của Bàng Bá Lân không chỉ tái hiện lại một nghệ thuật trà độc đáo của người Việt, mà còn gửi gắm vào đó sự tĩnh lặng, trầm tư và phong vị của thời gian.
Hồ sen – nơi giao thoa của thiên nhiên và nhân sinh
Mở đầu bài thơ, cảnh sắc hiện lên nhẹ nhàng và sâu lắng như một bức tranh thủy mặc. Không gian được gợi mở bằng những chi tiết tinh tế:
“Đôi mảnh giáng vàng rơi đáy nước,
Một vài tiếng sáo lửng lơ buông.
Hồ sen tàn lá đang nâng gió,
Ông lão dài râu phất phới sương.”
Hình ảnh hồ sen không chỉ mang vẻ đẹp thuần khiết của thiên nhiên mà còn chứa đựng sự trầm lặng, tĩnh mịch của tâm hồn con người. Những chiếc lá sen “đang nâng gió” như một cử chỉ dịu dàng của đất trời, trong khi tiếng sáo lững lờ lại tạo nên một chút gì đó bâng khuâng, vương vấn.
Đặc biệt, hình ảnh ông lão chèo thuyền giữa hồ sen, râu dài “phất phới sương” vừa phảng phất chất thiền, vừa gợi lên nét ung dung của bậc hiền nhân. Con người hòa mình với thiên nhiên, để lặng nghe nhịp thở của trời đất, để thu vào lòng những gì thanh tao nhất của cuộc đời.
Nghệ thuật ướp trà – tinh túy của đất trời
Từ xưa, trà sen đã được xem là thức uống tao nhã bậc nhất, bởi cách ướp trà không chỉ đòi hỏi sự tỉ mỉ mà còn mang theo bao tâm huyết của người nghệ nhân. Ông lão trong bài thơ không vội vàng, mà thong thả lựa chọn từng bông sen, như thể nâng niu những báu vật của thiên nhiên:
“Thuyền lướt hồ hoa nở nắng đào,
Lách tìm đôi nụ khép thanh tao.
Tay già trân trọng nâng từng cánh,
Chút chút trà thơm nhẹ giấu vào.”
Không phải tất cả những đóa sen đều được chọn, mà chỉ những bông “khép thanh tao” mới đủ phẩm hạnh để ướp cùng trà. Điều đó không chỉ thể hiện sự tinh tế của nghệ thuật trà, mà còn là một biểu tượng đẹp cho cách con người đối đãi với cuộc sống – luôn trân trọng và giữ gìn những điều thanh cao, tinh túy nhất.
Hình ảnh “chút chút trà thơm nhẹ giấu vào” cũng giống như con người gửi gắm tâm tư vào trong từng cánh hoa, để rồi sáng hôm sau, khi hương sen quyện lấy từng cánh trà, cũng là lúc tâm hồn tìm được sự an nhiên trong hương sắc cuộc đời.
Tận hưởng trà sen – thưởng thức cả tinh thần và nhân sinh
Sau một đêm dài, khi sương mai còn đọng trên những cánh hoa, cũng là lúc người thưởng trà quay trở lại hồ sen để thu về thành quả của mình:
“Mai sớm hồ xanh nước lắng gương,
Hoa vừa chúm chím hé đài sương.
Thuyền thơ tay lão khoan thai lái,
Tìm dấu trà sen ướp ý hương.”
Cảnh sắc lúc này không còn chỉ đơn thuần là hình ảnh thiên nhiên, mà đã trở thành một phần của tâm hồn con người. Tâm thế “khoan thai lái” của ông lão như một bậc thiền nhân đang dạo bước trong thế giới nội tâm, tìm lại những gì thanh khiết nhất giữa dòng đời vội vã.
Và rồi, khoảnh khắc tuyệt vời nhất cũng đến – khi trà đã được pha, khi hương sen đã ngấm vào từng giọt nước, khi tâm hồn đã hòa cùng thiên nhiên:
“Ấm nước sôi vừa, chén nhỏ xinh,
Trà pha phơn phớt nắng bình minh.
Rung đùi nâng chén râu phơi phới,
Tưởng nhắp hồn hoa đắm nước xanh.”
Cái đẹp của trà sen không chỉ nằm ở hương vị, mà còn ở cả cách thưởng thức. Ông lão nâng chén trà lên, nhấp một ngụm nhẹ nhàng mà như đang uống cả tinh hoa của trời đất, như đang lắng nghe từng giai điệu của thiên nhiên. Một chữ “tưởng” khiến câu thơ trở nên sâu lắng hơn – bởi lẽ, uống trà không chỉ để giải khát, mà còn để cảm nhận, để chiêm nghiệm về đời, về người.
Trà sen – biểu tượng của sự thanh cao và tĩnh tại
Từ một chén trà, ta thấy cả vũ trụ. Trà sen trong thơ Bàng Bá Lân không đơn thuần là một thức uống, mà còn là một triết lý sống. Nó nhắc nhở con người về sự trân trọng những gì thanh tao, về nghệ thuật sống chậm để cảm nhận những điều tinh túy nhất trong cuộc đời.
Bài thơ kết thúc bằng hình ảnh ông lão rung đùi, thong thả thưởng trà giữa nắng sớm. Đó không chỉ là một khoảnh khắc bình yên, mà còn là biểu tượng của sự ung dung tự tại, của tâm thế an nhiên trước những biến động của cuộc sống.
Lời kết
Trong thế giới ồn ào của ngày nay, có lẽ ai cũng cần một chén trà sen – không chỉ để uống, mà để lắng lòng, để tìm lại những gì thanh khiết nhất giữa bộn bề cuộc sống. Trà sen của Bàng Bá Lân không chỉ ca ngợi một nghệ thuật trà cổ truyền, mà còn là một bài học về sự tĩnh lặng, về cách con người tìm thấy vẻ đẹp trong những điều giản dị nhất.
Giữa dòng đời vội vã, liệu ta có thể dừng lại một chút, lắng nghe hơi thở của thời gian, và nhắp một ngụm trà sen – để thấy đời nhẹ như hương hoa trong sớm mai?
*
Bàng Bá Lân – Nhà thơ của hồn quê Việt
Bàng Bá Lân (1912–1988) là một nhà thơ tiêu biểu của văn học Việt Nam hiện đại, nổi bật với những vần thơ mộc mạc, giản dị nhưng thấm đẫm tình quê hương và nhân sinh. Ông là một trong những gương mặt chủ chốt của phong trào Thơ Mới, với phong cách trữ tình, nhẹ nhàng và giàu hình ảnh.
Thơ Bàng Bá Lân phản ánh vẻ đẹp của làng quê Việt Nam, từ những buổi trưa hè, xóm chợ chiều đông đến hình ảnh mái trường làng, vườn dừa xanh mướt. Bên cạnh đó, ông còn có những vần thơ sâu sắc về tình yêu, hoài niệm và triết lý nhân sinh. Các tác phẩm tiêu biểu của ông gồm Trưa hè, Xóm chợ chiều đông, Vườn dừa, Giai nhân…
Không chỉ là nhà thơ, Bàng Bá Lân còn là nhà giáo và nhiếp ảnh gia, để lại dấu ấn sâu đậm trong văn hóa Việt Nam. Thơ ông như một bức tranh làng quê yên bình, là tiếng lòng của những tâm hồn yêu thương vẻ đẹp dung dị mà vĩnh hằng của đất nước.
Viên Ngọc Quý.
