Tiếng đầu con gọi
Nhà phút bừng lên, náo nức lên
Nghe con bập bẹ tiếng đầu tiên!
“Bà” hay “ba” đó – con vừa gọi?
Môi bặm, nghiêng cười, mắt láy đen…
Con gọi bên thềm, gọi trước sân
Bông hoa trên cỏ – nắng trong vườn
Cánh chim rẽ lá vù lên hót
Khoe với trời xanh trái chín thơm…
Hớn hở, con xoè cong ngón tay
Tóc vồng bay sáng dưới mây bay!
Tan tầm – bà bế ra đầu ngõ
Đón mẹ nom xa vẫn bải người…
Răng sữa con cười phô trắng xinh
Thương con bé bỏng lắm ươn mình
Đau sao? Chỉ biết oằn lên khóc!
Khoeo đứng còn run đã muốn tênh…
Coi mẹ bồng con – mắt sáng tươi
Bà ngưng kim chỉ vỗ tay cười
Cả nhà học nói theo con nói
Đời trước hồn nhiên biết mấy vui!…
1976
*
Tiếng Đầu Con Gọi – Khi Hạnh Phúc Bừng Sáng Trong Một Âm Thanh
Giữa những bộn bề của cuộc sống, có những khoảnh khắc nhỏ bé nhưng lại chứa đựng niềm vui vô hạn. “Tiếng đầu con gọi” của Tô Hà là một bài thơ ấm áp, chan chứa tình yêu thương, ghi lại giây phút diệu kỳ khi một đứa trẻ cất lên những tiếng nói đầu tiên. Đó không chỉ là sự khởi đầu của ngôn ngữ, mà còn là sự khởi đầu của những kết nối, của yêu thương, của sợi dây gắn bó giữa con người với nhau trong một mái nhà đầy hạnh phúc.
Khoảnh khắc kỳ diệu – Khi tiếng nói đầu tiên cất lên
Không phải tiếng pháo hoa đêm giao thừa, không phải tiếng chuông ngân nơi giáo đường, mà đôi khi, âm thanh hạnh phúc nhất lại là một tiếng bập bẹ giản đơn từ miệng một đứa trẻ. Tô Hà đã tái hiện khoảnh khắc ấy với tất cả sự náo nức, vui mừng:
“Nhà phút bừng lên, náo nức lên
Nghe con bập bẹ tiếng đầu tiên!”
Chỉ một tiếng gọi cất lên, mà cả ngôi nhà như bừng sáng. Tiếng “bà” hay “ba” còn chưa rõ ràng, nhưng từng đôi mắt đều ánh lên niềm hạnh phúc. Người lớn cười nghiêng ngả, trẻ nhỏ vui lây, và tất cả cùng hòa vào niềm vui hồn nhiên ấy.
Tiếng gọi chạm đến cả đất trời
Lời con trẻ không chỉ là niềm vui của gia đình, mà còn khiến cả thiên nhiên xung quanh như rung động. Trong mắt nhà thơ, âm thanh ấy đã chạm đến từng cánh chim, từng bông hoa, từng tia nắng ấm áp ngoài vườn:
“Con gọi bên thềm, gọi trước sân
Bông hoa trên cỏ – nắng trong vườn
Cánh chim rẽ lá vù lên hót
Khoe với trời xanh trái chín thơm…”
Bài thơ không chỉ kể về một đứa trẻ đang học nói, mà còn vẽ nên một bức tranh đầy màu sắc của sự sống. Đó là hình ảnh của thiên nhiên trong lành, của vườn cây trĩu quả, của cánh chim sải rộng trên bầu trời. Tất cả như hòa chung niềm vui với gia đình nhỏ kia, như đang đón chào một mầm non mới đang lớn lên từng ngày.
Những bước đi đầu tiên – Khi con học cách chạm vào thế giới
Sau tiếng gọi đầu tiên, đứa trẻ bắt đầu bước những bước chập chững đầu đời. Nhưng bước đi nào cũng đi cùng những lần vấp ngã. Hình ảnh “khoeo đứng còn run đã muốn tênh” gợi lên sự bỡ ngỡ, ngây thơ nhưng cũng đầy khao khát khám phá thế giới:
“Răng sữa con cười phô trắng xinh
Thương con bé bỏng lắm ươn mình
Đau sao? Chỉ biết oằn lên khóc!
Khoeo đứng còn run đã muốn tênh…”
Trong niềm vui sướng ấy, không chỉ có tiếng cười mà còn có cả sự lo lắng. Đứa trẻ chập chững bước đi, có thể sẽ ngã, có thể sẽ òa khóc, nhưng rồi vẫn sẽ đứng dậy, vẫn sẽ tiếp tục tiến về phía trước. Đó là hình ảnh đẹp về sự trưởng thành, không chỉ của riêng con trẻ, mà của cả một cuộc đời phía trước.
Hạnh phúc gia đình – Khi mọi thế hệ hòa chung một niềm vui
Bài thơ không chỉ là câu chuyện của một đứa trẻ, mà còn là câu chuyện của một gia đình. Ở đó, có người mẹ đầy yêu thương, có người bà ân cần, có cả sự gắn kết giữa các thế hệ. Khi con trẻ cất tiếng gọi, cả gia đình như sống lại những ký ức hồn nhiên ngày trước:
“Coi mẹ bồng con – mắt sáng tươi
Bà ngưng kim chỉ vỗ tay cười
Cả nhà học nói theo con nói
Đời trước hồn nhiên biết mấy vui!…”
Trong khoảnh khắc ấy, không còn khoảng cách giữa các thế hệ, không còn những lo toan thường nhật. Chỉ còn niềm vui thuần khiết của một mái nhà, nơi tình yêu thương đong đầy trong từng ánh mắt, từng nụ cười, từng tiếng bập bẹ của con thơ.
Lời kết – Khi một tiếng gọi chạm đến trái tim
“Tiếng đầu con gọi” không chỉ là một bài thơ về trẻ thơ, mà còn là bài thơ về tình yêu, về sự gắn kết gia đình, về những điều giản dị nhưng quý giá trong cuộc sống. Đọc bài thơ, ta chợt nhận ra rằng: đôi khi, hạnh phúc không phải là những điều lớn lao, mà chỉ là một tiếng gọi nhỏ bé nhưng ấm áp, một khoảnh khắc giản đơn nhưng vĩnh cửu trong trái tim mỗi người.
*
Nhà thơ Tô Hà – Người gửi hồn vào những vần thơ Hà Nội
Tô Hà (1939 – 1991), tên thật là Lê Duy Chiểu, sinh ra tại Thường Tín, Hà Tây (nay thuộc Hà Nội). Ông không chỉ là một nhà thơ tài hoa mà còn là một cây bút gắn bó sâu sắc với mảnh đất nghìn năm văn hiến. Trong suốt cuộc đời sáng tác, Tô Hà đã để lại dấu ấn đặc biệt trong nền thơ ca Việt Nam, đặc biệt với những tác phẩm mang hơi thở của Hà Nội và cuộc sống đô thị.
Là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, ông từng đảm nhiệm vị trí Trưởng ban Biên tập Báo Người Hà Nội, góp phần đưa tờ báo trở thành một diễn đàn văn chương, nghệ thuật có giá trị. Sự nghiệp thơ ca của Tô Hà gắn liền với những tập thơ giàu hình ảnh và cảm xúc như Hương cỏ mặt trời (1978), Sóng nắng (1981), Hoa vừa đi vừa nở (1981), Thành phố có ngôi nhà của mình (1988), Sóng giữa lòng tay (1990), cùng tác phẩm văn xuôi Chuyện không có trong thư.
Thơ Tô Hà mang phong cách trữ tình, giàu nhạc điệu, thể hiện cái nhìn tinh tế trước những đổi thay của thời cuộc. Ông viết về Hà Nội không chỉ bằng những hoài niệm mà còn bằng tình yêu của một người đã chứng kiến sự trưởng thành và chuyển mình của thành phố. Những bài thơ của ông thường chất chứa sự giản dị nhưng sâu lắng, khiến người đọc dễ dàng đồng cảm và rung động.
Cuộc đời Tô Hà tuy ngắn ngủi, ông qua đời năm 1991 do bệnh suy thận, nhưng những tác phẩm ông để lại vẫn còn vang vọng trong lòng độc giả yêu thơ. Với sự nghiệp gắn bó cùng Hà Nội và thơ ca, ông đã trở thành một phần không thể thiếu của văn học Việt Nam hiện đại.
Viên Ngọc Quý.
