Mầm cọ
Ai bảo cây dừa đấy?
– Ồ! Không phải dừa đâu!
Ai bảo là cây cau?
– Không phải cau đâu nhé!
Bật lên từ đất mẹ
Cái mầm lá tươi non
Trắng ngần một lưỡi gươm
Trước gió mưa cứng cáp
Một vầng xanh dẻ quạt
Sẽ nở xoè nay mai
– Dễ gì ai đã nhận
Ra chú mình, cọ ơi…
*
Mầm Cọ – Khúc Hát Của Sự Kiên Cường
Trong thế giới thiên nhiên, mỗi loài cây mang một dáng hình, một sức sống riêng biệt. Nhưng có những loài cây không khoe sắc rực rỡ như phượng đỏ, cũng chẳng tỏa hương ngào ngạt như hoa nhài, hoa bưởi. Chúng âm thầm vươn lên, kiên cường giữa đất trời, như cây cọ – loài cây của bền bỉ và nghị lực.
Bài thơ “Mầm cọ” của Tô Hà là một khúc hát giản dị nhưng đầy ý nghĩa về hành trình vươn lên mạnh mẽ của mầm cọ non – một hình ảnh ẩn dụ đầy tinh tế về sức sống và lòng kiên trì trong cuộc đời.
Mầm cọ – Một sự khởi đầu lặng lẽ
Mở đầu bài thơ là những câu hỏi ngây thơ nhưng chất chứa nhiều tầng ý nghĩa:
“Ai bảo cây dừa đấy?
– Ồ! Không phải dừa đâu!
Ai bảo là cây cau?
– Không phải cau đâu nhé!”
Mầm cọ xuất hiện giữa đất trời, nhỏ bé và khiêm nhường đến mức chẳng ai nhận ra nó. Người ta lầm tưởng nó là dừa, là cau – những loài cây quen thuộc, có danh có tiếng. Nhưng không ai đoán được rằng, ẩn trong dáng hình giản dị ấy là một sức sống bền bỉ, một nghị lực vươn lên không ngừng.
Trong cuộc sống, có biết bao người cũng như mầm cọ kia, lặng lẽ lớn lên mà chẳng mấy ai để ý. Nhưng sự lặng lẽ ấy không có nghĩa là yếu đuối, mà chính là một quá trình tích lũy nội lực, một hành trình âm thầm để chuẩn bị cho sự tỏa sáng sau này.
Kiên cường trước thử thách
Nhưng dù nhỏ bé, mầm cọ không hề yếu đuối:
“Bật lên từ đất mẹ
Cái mầm lá tươi non
Trắng ngần một lưỡi gươm
Trước gió mưa cứng cáp.”
Hình ảnh “trắng ngần một lưỡi gươm” không chỉ miêu tả sắc lá non tinh khiết mà còn mang ý nghĩa tượng trưng. Mầm cọ vươn lên từ lòng đất, tựa như một chiến binh nhỏ bé nhưng kiên cường. Dù phải đối mặt với gió mưa, bão táp, nó vẫn không lùi bước.
Cuộc đời cũng vậy, không ai có thể tránh khỏi những khó khăn, thử thách. Nhưng điều quan trọng không phải là bạn nhỏ bé hay lớn lao, mà là bạn có dám đối diện và vững vàng trước những nghịch cảnh hay không.
Chờ đợi một ngày vươn cao
Và rồi, thời gian sẽ chứng minh tất cả:
“Một vầng xanh dẻ quạt
Sẽ nở xoè nay mai
– Dễ gì ai đã nhận
Ra chú mình, cọ ơi…”
Mầm cọ hôm nay nhỏ bé, nhưng ngày mai sẽ thành một tán cọ rộng lớn, che mát một vùng trời. Cũng giống như con người, không ai mãi là một đứa trẻ, mãi bị coi thường hay lãng quên. Chỉ cần có niềm tin, có sự bền bỉ, thì một ngày nào đó, ta sẽ vươn lên, khẳng định được giá trị của chính mình.
Bài thơ khép lại bằng một câu hỏi đầy suy tư. Ngày mai, khi cọ đã lớn lên thành một cây vững chãi, liệu có ai nhớ đến cái mầm non nhỏ bé ngày xưa? Phải chăng, sự trưởng thành của con người cũng vậy – khi đã đạt đến thành công, có mấy ai còn nhớ đến những tháng ngày gian khó đã trải qua?
Lời kết – Bài học từ mầm cọ nhỏ bé
Mầm cọ của Tô Hà không chỉ là một bài thơ về thiên nhiên, mà còn là một triết lý sâu sắc về cuộc sống. Dù nhỏ bé, dù lặng lẽ, nhưng nếu kiên trì, dám đương đầu với thử thách, thì nhất định sẽ có ngày vươn cao, tỏa bóng.
Giữa một thế giới ồn ào và vội vã, Mầm cọ nhắc ta nhớ rằng giá trị thực sự không nằm ở sự phô trương hào nhoáng, mà nằm ở chính nghị lực bền bỉ, ở hành trình trưởng thành đầy kiên cường. Và dù cho có bị lãng quên, có bị hiểu nhầm, chỉ cần ta tin vào chính mình, thì một ngày nào đó, cả thế giới sẽ nhận ra ta.
*
Nhà thơ Tô Hà – Người gửi hồn vào những vần thơ Hà Nội
Tô Hà (1939 – 1991), tên thật là Lê Duy Chiểu, sinh ra tại Thường Tín, Hà Tây (nay thuộc Hà Nội). Ông không chỉ là một nhà thơ tài hoa mà còn là một cây bút gắn bó sâu sắc với mảnh đất nghìn năm văn hiến. Trong suốt cuộc đời sáng tác, Tô Hà đã để lại dấu ấn đặc biệt trong nền thơ ca Việt Nam, đặc biệt với những tác phẩm mang hơi thở của Hà Nội và cuộc sống đô thị.
Là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, ông từng đảm nhiệm vị trí Trưởng ban Biên tập Báo Người Hà Nội, góp phần đưa tờ báo trở thành một diễn đàn văn chương, nghệ thuật có giá trị. Sự nghiệp thơ ca của Tô Hà gắn liền với những tập thơ giàu hình ảnh và cảm xúc như Hương cỏ mặt trời (1978), Sóng nắng (1981), Hoa vừa đi vừa nở (1981), Thành phố có ngôi nhà của mình (1988), Sóng giữa lòng tay (1990), cùng tác phẩm văn xuôi Chuyện không có trong thư.
Thơ Tô Hà mang phong cách trữ tình, giàu nhạc điệu, thể hiện cái nhìn tinh tế trước những đổi thay của thời cuộc. Ông viết về Hà Nội không chỉ bằng những hoài niệm mà còn bằng tình yêu của một người đã chứng kiến sự trưởng thành và chuyển mình của thành phố. Những bài thơ của ông thường chất chứa sự giản dị nhưng sâu lắng, khiến người đọc dễ dàng đồng cảm và rung động.
Cuộc đời Tô Hà tuy ngắn ngủi, ông qua đời năm 1991 do bệnh suy thận, nhưng những tác phẩm ông để lại vẫn còn vang vọng trong lòng độc giả yêu thơ. Với sự nghiệp gắn bó cùng Hà Nội và thơ ca, ông đã trở thành một phần không thể thiếu của văn học Việt Nam hiện đại.
Viên Ngọc Quý.
