Con đường lên Sơn Tây
Con đường lên Sơn Tây
Trời đang xanh trong cây
Núi xa dăng trước mặt
Bờ đê cao bông may…
Con đường lên Sơn Tây
Lúa đang vào vụ gặt
Trâu cạp rạ đầu bờ
Chim vườn ran ngõ xưa…
Con đường lên Sơn Tây
Nắng nghiêng chiều hoa lý
Ngựa sững vó đầu làng
Quán gầy xôi nếp thơm…
Con đường lên Sơn Tây
Sông Hồng tung sóng hát
Áo chàm xanh mắt giặc
Ba Vì vang chân mây…
Con đường lên Sơn Tây
Tháng năm vồng rễ cây
Cổng thành đá ong nứt
Hào trong soi bóng đầy…
Con đường lên Sơn Tây
Hẹn em về bến Gió
Triền đay hoa trắng vỗ
Ô, bạt ngàn bướm bay!…
Con đường lên Sơn Tây…
*
Con Đường Lên Sơn Tây – Dòng Chảy Thời Gian và Hồn Quê Đất Việt
Bài thơ “Con đường lên Sơn Tây” của Tô Hà mở ra trước mắt người đọc một bức tranh quê mộc mạc, tràn đầy sức sống, nhưng cũng thấm đượm dấu ấn của thời gian và lịch sử. Từng câu thơ như những nhịp chân bước trên con đường quen thuộc, nơi thiên nhiên, con người và quá khứ hòa quyện thành một dòng chảy bất tận.
Bức tranh quê trong trẻo và sống động
“Con đường lên Sơn Tây
Trời đang xanh trong cây
Núi xa dăng trước mặt
Bờ đê cao bông may…”
Hành trình lên Sơn Tây bắt đầu bằng những hình ảnh trong trẻo của trời xanh, cây cỏ và những dãy núi xa mờ ẩn hiện. Khung cảnh hiện lên không phải là sự hào nhoáng, ồn ào, mà là vẻ đẹp bình yên của làng quê Bắc Bộ. Bờ đê cao với những bông may trắng xóa gợi lên sự thanh bình, đưa ta trở về với những ký ức tuổi thơ giản dị.
Hơi thở của mùa màng và nhịp sống dân dã
“Lúa đang vào vụ gặt
Trâu cạp rạ đầu bờ
Chim vườn ran ngõ xưa…”
Nhịp sống lao động hiện lên trong từng câu thơ. Mùa gặt đã đến, lúa trĩu hạt, trâu đủng đỉnh nhai rạ, chim chóc ríu rít trong vườn cũ… Những hình ảnh ấy tạo nên một bản hòa ca của đồng quê, vừa thân thuộc, vừa gợi cảm giác ấm áp của một cuộc sống gắn bó với thiên nhiên và đất đai.
Hương vị quê nhà và nét xưa còn đọng lại
“Nắng nghiêng chiều hoa lý
Ngựa sững vó đầu làng
Quán gầy xôi nếp thơm…”
Chiều Sơn Tây phảng phất hương hoa lý, ánh nắng đổ dài trên những nếp nhà quê. Hình ảnh con ngựa dừng chân đầu làng gợi lên một thoáng suy tư về những tháng ngày xưa cũ, khi Sơn Tây từng là nơi ngựa xe tấp nập. Quán nhỏ bên đường, giản dị mà thơm lừng hương xôi nếp, như một nét chấm phá bình dị nhưng đầy sức gợi.
Dấu ấn lịch sử và sự trường tồn của quê hương
“Sông Hồng tung sóng hát
Áo chàm xanh mắt giặc
Ba Vì vang chân mây…”
Sơn Tây không chỉ là miền quê thanh bình mà còn là mảnh đất thấm đẫm lịch sử. Dòng sông Hồng vẫn cuộn chảy như khúc ca hùng tráng, gợi nhớ những ngày tháng chiến đấu kiên cường. Áo chàm – màu áo của những con người lao động, đồng thời cũng là màu áo của những người lính từng chiến đấu vì quê hương. Dãy núi Ba Vì sừng sững, vang vọng trong gió trời, như một biểu tượng của sự trường tồn và bất khuất.
Dấu vết thời gian trên từng viên đá, từng rễ cây
“Tháng năm vồng rễ cây
Cổng thành đá ong nứt
Hào trong soi bóng đầy…”
Thời gian không chỉ in dấu lên những con người mà còn hằn lên cảnh vật. Cổng thành đá ong rêu phong, những vết nứt trên tường gạch cũ, những rễ cây vồng lên qua bao mùa nắng gió… Tất cả như kể lại câu chuyện về một vùng đất đã trải qua biết bao thăng trầm lịch sử. Sơn Tây không chỉ là miền quê hiền hòa mà còn là nơi lưu giữ hồn cốt dân tộc.
Lời hẹn ước và bức tranh cuối cùng
“Hẹn em về bến Gió
Triền đay hoa trắng vỗ
Ô, bạt ngàn bướm bay!…”
Bài thơ khép lại bằng một lời hẹn ước, một hình ảnh đẹp đến nao lòng. Bến Gió – cái tên gợi cảm giác mênh mang, như một điểm dừng chân đầy thi vị của những tâm hồn yêu quê hương. Hoa đay trắng nở rộ bên triền sông, bướm bay ngợp trời – một cảnh sắc vừa thực, vừa như bước ra từ miền ký ức.
Lời kết – Sơn Tây trong lòng người
“Con đường lên Sơn Tây…”
Câu thơ cuối cùng được lặp lại, như một bước chân chậm rãi, lưu luyến trên con đường quen thuộc. Sơn Tây không chỉ là một địa danh, mà còn là một miền thương nhớ, một nơi lưu giữ những giá trị vĩnh hằng của thiên nhiên, con người và lịch sử.
Bài thơ của Tô Hà không chỉ là một bức tranh phong cảnh mà còn là một bài ca về tình yêu quê hương, về những ký ức và những giá trị không thể phai mờ. Con đường lên Sơn Tây – một con đường không chỉ dẫn lối đến một miền đất, mà còn là con đường về với cội nguồn, về với những gì gần gũi, thân thương nhất trong lòng mỗi người.
*
Nhà thơ Tô Hà – Người gửi hồn vào những vần thơ Hà Nội
Tô Hà (1939 – 1991), tên thật là Lê Duy Chiểu, sinh ra tại Thường Tín, Hà Tây (nay thuộc Hà Nội). Ông không chỉ là một nhà thơ tài hoa mà còn là một cây bút gắn bó sâu sắc với mảnh đất nghìn năm văn hiến. Trong suốt cuộc đời sáng tác, Tô Hà đã để lại dấu ấn đặc biệt trong nền thơ ca Việt Nam, đặc biệt với những tác phẩm mang hơi thở của Hà Nội và cuộc sống đô thị.
Là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, ông từng đảm nhiệm vị trí Trưởng ban Biên tập Báo Người Hà Nội, góp phần đưa tờ báo trở thành một diễn đàn văn chương, nghệ thuật có giá trị. Sự nghiệp thơ ca của Tô Hà gắn liền với những tập thơ giàu hình ảnh và cảm xúc như Hương cỏ mặt trời (1978), Sóng nắng (1981), Hoa vừa đi vừa nở (1981), Thành phố có ngôi nhà của mình (1988), Sóng giữa lòng tay (1990), cùng tác phẩm văn xuôi Chuyện không có trong thư.
Thơ Tô Hà mang phong cách trữ tình, giàu nhạc điệu, thể hiện cái nhìn tinh tế trước những đổi thay của thời cuộc. Ông viết về Hà Nội không chỉ bằng những hoài niệm mà còn bằng tình yêu của một người đã chứng kiến sự trưởng thành và chuyển mình của thành phố. Những bài thơ của ông thường chất chứa sự giản dị nhưng sâu lắng, khiến người đọc dễ dàng đồng cảm và rung động.
Cuộc đời Tô Hà tuy ngắn ngủi, ông qua đời năm 1991 do bệnh suy thận, nhưng những tác phẩm ông để lại vẫn còn vang vọng trong lòng độc giả yêu thơ. Với sự nghiệp gắn bó cùng Hà Nội và thơ ca, ông đã trở thành một phần không thể thiếu của văn học Việt Nam hiện đại.
Viên Ngọc Quý.
