Đêm lặng
Đêm ấy, trăng thu toả bóng xanh
Lơ thơ tơ liễu rủ bên mành
Bên cành liễu yếu cùng in bóng
Phảng phất – ô kìa – dáng tuyệt xinh!
Chàng lại bên hiên tận đoá quỳnh
Hoa vừa mới nở lúc bình minh
Nhẹ nhàng tay hái cành hoa ngọc
Cành ngọc còn phong nhuỵ Ái Tình
Lén bước chàng đi đến tận nàng
Nàng còn mãi ngắm bóng trăng trong
Bên nàng để lại cành hoa biếc
Cùng với tình chàng tợ tuyết trong
Ngoảnh lại…chàng đi cách biệt rồi
Vội vàng ôm lấy đoá hoa tươi
Biết rằng hoa ấy người yêu tặng
Âu yếm hôn hoa, mỉm miệng cười
*
Đêm Lặng – Dấu Yêu Lưu Giữ Giữa Trăng Và Hoa
Mỗi khi màn đêm buông xuống, lòng người lại dễ trở nên tĩnh lặng, sâu thẳm. Trong cái tĩnh ấy, có những xúc cảm nhẹ nhàng mà day dứt, có những nỗi niềm tưởng như mỏng manh nhưng lại khắc ghi mãi trong tâm khảm. Bài thơ Đêm lặng của Thái Can không chỉ vẽ nên một bức tranh đêm dịu dàng mà còn chất chứa một tình yêu sâu sắc, e ấp nhưng đầy chân thành.
Ánh trăng xanh và bóng dáng người thương
“Đêm ấy, trăng thu toả bóng xanh
Lơ thơ tơ liễu rủ bên mành
Bên cành liễu yếu cùng in bóng
Phảng phất – ô kìa – dáng tuyệt xinh!”
Khung cảnh mở ra bằng ánh trăng thu dịu dàng, vầng sáng xanh trải khắp không gian, phản chiếu xuống những hàng liễu mềm rủ bên hiên. Dưới bóng trăng, mọi thứ dường như mơ hồ, nhẹ bẫng, gợi một cảm giác mộng ảo và bình yên. Nhưng có lẽ, cái làm nên vẻ đẹp trọn vẹn của cảnh vật không chỉ là thiên nhiên mà chính là dáng hình của người con gái – một bóng dáng “tuyệt xinh” thấp thoáng trong ánh trăng.
Phải chăng, ánh trăng xanh ấy không chỉ là ánh sáng của thiên nhiên, mà còn là ánh sáng của lòng người đang thầm lặng yêu? Khi yêu, vạn vật xung quanh đều nhuốm màu kỳ diệu, và chỉ cần một bóng hình thấp thoáng cũng đủ để tâm hồn rung động khôn nguôi.
Hoa quỳnh và tình yêu e ấp
“Chàng lại bên hiên tận đoá quỳnh
Hoa vừa mới nở lúc bình minh
Nhẹ nhàng tay hái cành hoa ngọc
Cành ngọc còn phong nhuỵ Ái Tình.”
Tình yêu trong bài thơ không ồn ào, mãnh liệt mà dịu dàng, kín đáo như một đóa quỳnh vừa nở. Nhân vật trữ tình – người con trai – nhẹ bước đến bên hiên nhà nàng, lặng lẽ hái một bông quỳnh mới chớm nở.
Hình ảnh hoa quỳnh mang một ý nghĩa biểu tượng sâu sắc. Quỳnh là loài hoa của đêm, chỉ nở khi ánh trăng lên, rồi chóng tàn trong lặng lẽ. Chính sự mong manh ấy lại càng khiến nó trở nên quý giá. Cũng như mối tình chàng dành cho nàng – nhẹ nhàng nhưng đầy trân trọng, muốn giữ mãi giây phút này trong sự dịu êm của màn đêm.
Cành hoa quỳnh vẫn còn nguyên nhụy Ái Tình, nghĩa là tình cảm ấy vẫn thuần khiết, vẹn nguyên, chưa một lần lay động bởi những điều trần thế. Phải chăng, chàng trai mong muốn gửi trao cho nàng không chỉ là một cành hoa, mà còn là một tình yêu chân thành, chưa từng phai nhạt?
Lặng lẽ trao đi, âm thầm giữ lại
“Lén bước chàng đi đến tận nàng
Nàng còn mãi ngắm bóng trăng trong
Bên nàng để lại cành hoa biếc
Cùng với tình chàng tợ tuyết trong.”
Bước chân chàng trai nhẹ nhàng như chính tấm lòng của mình. Chàng đến bên nàng khi nàng vẫn đang mải mê chiêm ngưỡng ánh trăng. Không một lời nói, không một âm thanh, chỉ lặng lẽ đặt bông hoa bên cạnh người thương.
Khoảnh khắc ấy đẹp đến nao lòng – một tình yêu không cần phô trương, không cần ràng buộc, chỉ cần được lặng lẽ trao đi đã đủ làm lòng người hạnh phúc.
Tình yêu của chàng dành cho nàng tợ tuyết trong – trắng muốt, thuần khiết, không chút vẩn đục. Phải chăng, trong thế gian bộn bề những toan tính, còn điều gì đáng quý hơn một tình cảm chân thành như vậy?
Niềm hạnh phúc nhỏ bé, nhưng đủ đầy
“Ngoảnh lại… chàng đi cách biệt rồi
Vội vàng ôm lấy đoá hoa tươi
Biết rằng hoa ấy người yêu tặng
Âu yếm hôn hoa, mỉm miệng cười.”
Chàng trai rời đi trong lặng lẽ, để lại phía sau một cành hoa, một nỗi niềm, một tấm chân tình. Khi nàng phát hiện, chàng đã xa rồi. Nhưng đâu cần phải nói ra, đâu cần một lời nhắn gửi? Bông hoa đã thay chàng nói hộ tất cả.
Nàng vội vàng ôm lấy đóa hoa, âu yếm đặt lên môi một nụ hôn. Chỉ một cành hoa nhỏ bé, nhưng đã đủ để nàng hiểu được cả một trái tim.
Hình ảnh ấy vừa giản dị, vừa xúc động. Trong cuộc đời, có những hạnh phúc không đến từ những điều lớn lao, mà chỉ từ những khoảnh khắc tưởng chừng đơn giản như vậy – một bông hoa, một ánh mắt, một niềm vui lặng thầm giữa đêm.
Lời kết
Bài thơ Đêm lặng không phải là câu chuyện tình yêu dữ dội, mà là một bản nhạc dịu dàng của những tâm hồn đồng điệu. Nó gợi lên một thứ tình yêu nhẹ nhàng nhưng sâu lắng, một thứ tình cảm được trao đi trong lặng lẽ nhưng lại đọng mãi trong trái tim người nhận.
Ánh trăng, cành liễu, bông quỳnh – tất cả đều mang hơi thở của một mối tình trong sáng, chân thành. Và quan trọng hơn cả, bài thơ để lại trong lòng người đọc một thông điệp: tình yêu không nhất thiết phải được nói thành lời, đôi khi, chỉ một cành hoa đặt bên hiên cửa cũng đủ để gửi gắm cả một trái tim.
*
Thái Can – Bác sĩ và Nhà thơ Tiền Chiến
Thái Can (1910 – 1998) là một bác sĩ và nhà thơ nổi bật trong phong trào Thơ Mới Việt Nam. Ông sinh ngày 22 tháng 10 năm 1910 tại Hà Tĩnh, từng theo học tại nhiều ngôi trường danh tiếng trước khi tốt nghiệp bác sĩ y khoa năm 1940.
Ngay từ khi còn đi học, Thái Can đã bắt đầu sáng tác thơ và đăng trên các tờ báo lớn đương thời như Phong Hoá, Tiểu thuyết thứ bảy, Hà Nội báo… Tập thơ đầu tay Những nét đan thanh (1934) đã khẳng định phong cách trữ tình, sâu lắng của ông, sau này được tái bản với tên Thơ Thái Can (1995). Năm 1941, ông được giới thiệu trong Thi nhân Việt Nam của Hoài Thanh – Hoài Chân.
Thơ Thái Can chủ yếu xoay quanh tình yêu và số phận con người, với âm điệu nhẹ nhàng, man mác buồn. Dù bị nhận xét là có phần ước lệ, nhưng những vần thơ của ông vẫn để lại dấu ấn với nét nhạc điệu riêng biệt và cảm xúc chân thành. Sau năm 1954, ông di cư vào Nam rồi sang Hoa Kỳ, tiếp tục hành nghề y cho đến khi qua đời năm 1998.
Dù không thuộc hàng những tên tuổi hàng đầu của Thơ Mới, Thái Can vẫn để lại dấu ấn đặc trưng với những vần thơ đượm chất hoài niệm và triết lý nhân sinh.
Viên Ngọc Quý.
