Ngày sinh Bác
Con suối hôm nay ngoan ngoãn rẽ dòng
Nhớ lũ đêm nào, ới tấp mưa dông
Một chủ tch ba đêm không ngủ
Tiếng loa lên thôi thúc giữa mùa rừng
Một tia nắng cũng tươi vầng trán trẻ
Anh kỹ sư bên đồng chí chuyên gia
Bước lặn lội đón từng tia nắng loé
Ngày thi công náo nức cả trăm nhà.
Những bờ suối dài người dãi cát
Những đường goòng đá về dồn dập
Những xe quăng móoc nặng lên đèo.
Từ Hữu nghị quan, mang sắt thép về theo.
Ai tính ngược xuôi muôn vàn cây số?
Gió cấp mấy dồn no cánh buồm căng?
Điện tỉnh uỷ gọi qua bom đạn nổ
Từ bến cảng về nghìn tấn xi măng.
Hỡi những cô thợ chính xây nền!
Tay chị ân cần nâng đỡ tay em!
Hỡi anh công nhân mìn buông phá đá?
Đá sụt non cao hàng mấy quả?
Vợ rủ chồng trèo đỉnh mây cao
Cơm sắn ngang lưng, tay rìu đẵn gỗ
Rộn rã xe trâu ba cây một hộ
Chín mươi ngày bằng cả mấy năm qua.
Năm trạm máy bơm nước vòng đỉnh núi
Nghĩ: mùa về vàng ngợp thung khô.
Ông cụ Nùng chồng gậy xem không mỏi
Lòng reo vui muông nước tràn bờ.
Ngày sinh Bác. Cùng ngày sinh no ầm
Cũng ngày vui, đài hát lẫn chim ngàn
Ánh thuỷ điện chạy dài thôn bản
Sáng hình người, dối cả máy bay tan.
Lạng Sơn, 15-1963
*
Ngày Sinh Bác – Ngày Sinh Của No Ấm Và Hy Vọng
Bài thơ Ngày sinh Bác của nhà thơ Anh Thơ không chỉ là lời tri ân sâu sắc đến Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại mà còn là bản hùng ca về công cuộc xây dựng đất nước. Ngày sinh của Người không chỉ là một cột mốc lịch sử, mà còn là ngày khởi đầu của no ấm, của công trình mới, của niềm tin và khát vọng sáng tươi.
Công Trình Và Tinh Thần Cách Mạng
Những câu thơ đầu gợi lên hình ảnh của thiên nhiên, của núi rừng đang chứng kiến sự đổi thay của đất nước:
“Con suối hôm nay ngoan ngoãn rẽ dòng
Nhớ lũ đêm nào, ới tấp mưa dông
Một chủ tịch ba đêm không ngủ
Tiếng loa lên thôi thúc giữa mùa rừng.”
Con suối như một hình ảnh ẩn dụ về cuộc sống, về dòng chảy lịch sử của dân tộc. Ngày nào còn cuộn xiết trong cơn lũ của chiến tranh, giờ đây đã ngoan ngoãn rẽ dòng, nhường chỗ cho những công trình mới. Và trên dòng chảy ấy, hình ảnh một vị lãnh tụ luôn trăn trở, thao thức vì dân hiện lên thật giản dị nhưng vĩ đại.
Ngày sinh Bác không chỉ là một ngày kỷ niệm, mà còn là dấu ấn của một công cuộc lao động hăng say:
“Một tia nắng cũng tươi vầng trán trẻ
Anh kỹ sư bên đồng chí chuyên gia
Bước lặn lội đón từng tia nắng loé
Ngày thi công náo nức cả trăm nhà.”
Những con người ấy – từ kỹ sư, công nhân đến những người lao động bình dị – đều đang chung tay dựng xây một đất nước mới. Một tia nắng lóe lên không chỉ mang ý nghĩa thiên nhiên tươi sáng, mà còn là ánh sáng của hy vọng, của sự đổi thay mạnh mẽ.
Sức Mạnh Của Lao Động Và Tình Đồng Chí
Bài thơ khắc họa bức tranh lao động sôi động, nơi con người hòa cùng công trình:
“Những bờ suối dài người dãi cát
Những đường goòng đá về dồn dập
Những xe quăng móoc nặng lên đèo.
Từ Hữu Nghị Quan, mang sắt thép về theo.”
Tiếng rìu đốn gỗ, tiếng xe trâu chở gỗ, tiếng mìn phá đá… tất cả tạo nên một bản giao hưởng lao động đầy khí thế. Mỗi người một công việc, từ bàn tay mềm mại của những cô thợ chính đến cánh tay vững chắc của anh công nhân mìn, từ người vợ gánh gạo đến người chồng trèo núi… tất cả đều đang góp phần dựng xây tương lai.
“Tay chị ân cần nâng đỡ tay em!
Hỡi anh công nhân mìn buông phá đá?
Đá sụt non cao hàng mấy quả?”
Tình đồng chí, đồng đội hiện lên thật giản dị, mộc mạc nhưng đầy ấm áp. Trong gian khó, con người không chỉ lao động vì miếng cơm manh áo, mà còn vì lý tưởng chung, vì một đất nước hùng mạnh.
Ngày Sinh Bác – Ngày Của No Ấm Và Hy Vọng
Điểm nhấn đặc biệt của bài thơ là sự hòa quyện giữa hình ảnh ngày sinh Bác với niềm vui của cả dân tộc:
“Ngày sinh Bác. Cùng ngày sinh no ấm
Cũng ngày vui, đài hát lẫn chim ngàn
Ánh thủy điện chạy dài thôn bản
Sáng hình người, dối cả máy bay tan.”
Ngày sinh Bác không chỉ là một dấu mốc lịch sử, mà còn là ngày của ấm no, của những công trình mới, của ánh sáng thủy điện mang đến cho bao thôn bản xa xôi. Điện không chỉ làm sáng những mái nhà, mà còn thắp sáng niềm tin, ý chí và sức mạnh của cả dân tộc.
Hình ảnh ánh sáng thủy điện chiếu rọi “dối cả máy bay tan” là một hình ảnh mạnh mẽ, tượng trưng cho chiến thắng không chỉ trên chiến trường, mà còn trên mặt trận kinh tế, xây dựng. Đó chính là khát vọng vươn lên, là tinh thần không khuất phục, là niềm tin rằng đất nước sẽ ngày càng giàu đẹp.
Lời Kết
Bài thơ Ngày sinh Bác không chỉ là một bài thơ ca ngợi Chủ tịch Hồ Chí Minh mà còn là một bản trường ca về lao động, về tinh thần đoàn kết của nhân dân ta trong công cuộc xây dựng đất nước. Ngày sinh Bác đã trở thành biểu tượng của sự khởi đầu cho những điều tốt đẹp, của ánh sáng và no ấm lan tỏa đến muôn nơi.
Những câu thơ cuối vang lên như một lời khẳng định chắc nịch: đất nước sẽ vững vàng tiến bước, ánh sáng của Bác sẽ mãi soi đường cho dân tộc.
*
Nhà thơ Anh Thơ – Người vẽ tranh quê bằng thơ
Anh Thơ (1918 – 2005), tên thật là Vương Kiều Ân, là một trong những nữ thi sĩ tiêu biểu của văn học Việt Nam hiện đại. Bà nổi tiếng từ năm 17 tuổi với tập thơ Bức tranh quê, đoạt giải khuyến khích của Tự Lực Văn Đoàn, mở ra một hướng đi riêng trong phong trào Thơ mới: thơ về nông thôn, thiên nhiên Bắc Bộ với những hình ảnh bình dị, đầy chất trữ tình.
Sinh ra trong một gia đình Nho học, cuộc sống kín cổng cao tường đã hun đúc trong bà một tâm hồn nhạy cảm, luôn khát khao tự do. Những câu thơ của Anh Thơ không chỉ vẽ nên bức tranh làng quê thanh bình mà còn phản ánh nỗi niềm sâu lắng của người phụ nữ trước những ràng buộc xã hội.
Sau Cách mạng tháng Tám, bà tham gia Việt Minh, giữ nhiều trọng trách trong Hội Phụ nữ, tiếp tục sáng tác thơ ca ngợi người phụ nữ hậu phương, vẻ đẹp cuộc sống mới và tinh thần đấu tranh anh dũng của dân tộc. Bà là một trong những hội viên đầu tiên của Hội Nhà văn Việt Nam, từng giữ vị trí ủy viên Ban chấp hành Hội.
Với những đóng góp lớn cho văn học, Anh Thơ được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật năm 2007. Những vần thơ của bà vẫn mãi ngân vang, gợi lên trong lòng người đọc tình yêu quê hương tha thiết:
“Quán tranh đứng im lìm trong vắng lặng
Bên chòm xoan hoa tím rụng tơi bời…”
(Chiều xuân)
Viên Ngọc Quý.
