Về nhà

Về nhà! Về nhà! Về nhà! Về nhà!
Tiếng anh da diết suốt đêm qua
Biết mình bệnh nặng không qua khỏi
Nghe thắt lòng? “Ước muốn xót xa”

Anh biết rồi đây tổ ấm êm
Mình em một bóng, một tim đèn
Anh thương vợ, thương căn nhà vắng
Ước một lần thôi sống với em!

Nhưng bệnh đang cơn thiếu ốc-xy
Tay chân bại liệt sao mà đi?
Chung quanh bác sĩ rồi y tá
Rối rít truyền thêm thuốc cứu nguy!

Về nhà! Về nhà! Về nhà! Về nhà!
Hôm nay rước ảnh với hương hoa
Em đưa anh về lại nơi mong muốn
Ấp ủ tình riêng giữa chúng ta!

Con, cháu, bạn bè theo bước em
Màn xô loá trắng ánh hoa đèn
Thắp hương ba nén, ba lần vái
Hồn linh anh hãy ở cùng em!

Trưa 11-11-1994

*

“Về nhà” – Khát vọng cuối cùng của một trái tim yêu thương

Bài thơ Về nhà của nhà thơ Anh Thơ là tiếng gọi khắc khoải của một người đang ở lằn ranh sinh tử, là lời trăn trối đầy yêu thương của một người chồng dành cho vợ, và cũng là nỗi đau nghẹn ngào của người ở lại. Những câu thơ tưởng chừng như đơn giản nhưng lại chứa đựng bao tầng cảm xúc, chạm đến tận cùng nỗi xót xa của kiếp người.

Khát vọng trở về – tiếng gọi da diết của một trái tim yêu thương

“Về nhà! Về nhà! Về nhà! Về nhà!
Tiếng anh da diết suốt đêm qua“

Tiếng gọi ấy như một lời van nài, như một tiếng vọng từ sâu thẳm trái tim, lặp đi lặp lại trong tuyệt vọng. Người chồng biết mình không còn nhiều thời gian, biết rằng chuyến trở về này có thể chẳng bao giờ thành hiện thực, nhưng vẫn khát khao được trở về ngôi nhà nhỏ nơi có người vợ yêu thương đang chờ đợi.

Người ta thường nói, lúc cuối đời, ai cũng muốn trở về nơi thân thuộc nhất, nơi từng chứa đựng những tháng ngày ấm áp nhất. Với anh, nhà không chỉ là một mái ấm, mà còn là nơi lưu giữ bao kỷ niệm, nơi trái tim anh thuộc về.

Nỗi đau của sự chia ly – ước nguyện không thành

“Anh biết rồi đây tổ ấm êm
Mình em một bóng, một tim đèn”

Câu thơ không chỉ nói về nỗi đau của sự ra đi, mà còn chứa đựng nỗi xót xa khi biết người ở lại sẽ cô đơn. Anh thương vợ, thương ngôi nhà vắng, thương những ngày tháng sau này khi bóng mình không còn bên cạnh.

“Anh thương vợ, thương căn nhà vắng
Ước một lần thôi sống với em!”

Chỉ một lần thôi, một khoảnh khắc thôi, anh muốn được sống trọn vẹn với người mình yêu thương. Nhưng nghịch lý trớ trêu của cuộc đời là khi ta khao khát nhất lại chính là lúc ta chẳng thể với tới. Bệnh tật đã tước đoạt của anh quyền được trở về, để lại một niềm đau khôn nguôi.

Khoảnh khắc cuối cùng – lời tiễn biệt nghẹn ngào

Những nỗ lực cuối cùng của y bác sĩ không thể giữ anh lại. Cuối cùng, người chồng ấy cũng được “về nhà” – nhưng là trong một cách thức đầy xót xa:

“Hôm nay rước ảnh với hương hoa
Em đưa anh về lại nơi mong muốn
Ấp ủ tình riêng giữa chúng ta!”

Anh đã trở về, nhưng không phải bằng bước chân, mà là trong hình ảnh, trong di ảnh được rước về giữa khói hương và nước mắt. Một lần trở về mà không thể chạm, không thể nói, chỉ có thể hiện diện trong nỗi nhớ khôn nguôi của người ở lại.

“Con, cháu, bạn bè theo bước em
Màn xô loá trắng ánh hoa đèn
Thắp hương ba nén, ba lần vái
Hồn linh anh hãy ở cùng em!”

Dẫu cách biệt âm dương, người vợ vẫn mong anh mãi bên mình, vẫn dành cho anh những lời cầu nguyện thiết tha nhất. Tình yêu không mất đi, chỉ là tồn tại theo một cách khác trong từng hơi thở, từng kỷ niệm, từng giấc mơ của người ở lại.

Thông điệp của bài thơ

Về nhà không chỉ là một bài thơ tiễn biệt, mà còn là bài ca về tình yêu và sự gắn bó không gì có thể chia cắt. Nó nhắc nhở chúng ta về sự mong manh của kiếp người, về giá trị của từng phút giây bên nhau. Khi còn có thể, hãy yêu thương nhau nhiều hơn, trân trọng từng khoảnh khắc, bởi không ai biết được giây phút nào sẽ là lần cuối cùng ta được nắm tay nhau.

Và dù cuộc đời có đưa ta đi bao xa, dù có bước qua bao nhiêu biến cố, thì cuối cùng, ai cũng mong một điều giản dị được về nhà, được trở về nơi yêu thương chưa bao giờ phai nhạt.

*

Nhà thơ Anh Thơ – Người vẽ tranh quê bằng thơ

Anh Thơ (1918 – 2005), tên thật là Vương Kiều Ân, là một trong những nữ thi sĩ tiêu biểu của văn học Việt Nam hiện đại. Bà nổi tiếng từ năm 17 tuổi với tập thơ Bức tranh quê, đoạt giải khuyến khích của Tự Lực Văn Đoàn, mở ra một hướng đi riêng trong phong trào Thơ mới: thơ về nông thôn, thiên nhiên Bắc Bộ với những hình ảnh bình dị, đầy chất trữ tình.

Sinh ra trong một gia đình Nho học, cuộc sống kín cổng cao tường đã hun đúc trong bà một tâm hồn nhạy cảm, luôn khát khao tự do. Những câu thơ của Anh Thơ không chỉ vẽ nên bức tranh làng quê thanh bình mà còn phản ánh nỗi niềm sâu lắng của người phụ nữ trước những ràng buộc xã hội.

Sau Cách mạng tháng Tám, bà tham gia Việt Minh, giữ nhiều trọng trách trong Hội Phụ nữ, tiếp tục sáng tác thơ ca ngợi người phụ nữ hậu phương, vẻ đẹp cuộc sống mới và tinh thần đấu tranh anh dũng của dân tộc. Bà là một trong những hội viên đầu tiên của Hội Nhà văn Việt Nam, từng giữ vị trí ủy viên Ban chấp hành Hội.

Với những đóng góp lớn cho văn học, Anh Thơ được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật năm 2007. Những vần thơ của bà vẫn mãi ngân vang, gợi lên trong lòng người đọc tình yêu quê hương tha thiết:

“Quán tranh đứng im lìm trong vắng lặng
Bên chòm xoan hoa tím rụng tơi bời…”
(Chiều xuân)

Viên Ngọc Quý.