Trong bài thơ “Đại nghĩa” của Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm, ánh sáng của đạo đức và lòng trung nghĩa được soi rọi, hướng con người đến những giá trị cốt lõi trong cuộc sống. Đây không chỉ là lời khuyên của một nhà hiền triết mà còn là tấm gương soi chiếu cho mọi thế hệ, từ người làm quan đến người dân thường, từ vai trò của người cha đến người con, và cả từ trách nhiệm của người trai đến sự kiên trinh của người gái.
“Ngôi nhà” là lời nhắc nhở nhẹ nhàng nhưng đầy ý nghĩa, rằng trong cuộc sống hiện đại, mỗi chúng ta cần giữ gìn và trân quý những giá trị truyền thống, những gì thân thuộc, bình dị nhất. Đó chính là cội nguồn của tình yêu quê hương, đất nước – tình yêu bắt đầu từ những điều giản dị, gần gũi xung quanh ta.
Nguyễn Công Trứ, một con người tài hoa và đa cảm, không chỉ để lại dấu ấn qua sự nghiệp chính trị, quân sự mà còn qua những vần thơ sâu lắng, đầy tâm tư. Bài thơ “Cảnh xa nhà” là một bức tranh cảm xúc tinh tế, vẽ nên nỗi lòng của một người xa quê, thao thức giữa đêm trường, trĩu nặng tình quê và khát khao đoàn tụ.
Trong Luận Ngữ, Khổng Tử từng dạy: “Bất hoạn nhân chi bất kỷ tri, hoạn bất tri nhân dã” – nghĩa là “Không lo người khác không hiểu mình, mà lo mình không hiểu người khác”. Lời dạy này không chỉ phản ánh trí tuệ sâu sắc của Khổng Tử về mối quan hệ giữa con người mà còn nhấn mạnh tầm quan trọng của sự thấu hiểu trong việc xây dựng một cuộc sống hòa hợp và ý nghĩa.
Nguyễn Khuyến, với danh hiệu Tam Nguyên Yên Đổ, không chỉ là một bậc nho sĩ tài danh, mà còn là nhà thơ mang hồn quê sâu đậm. Trong “Thu Điếu”, ông không chỉ vẽ nên bức tranh mùa thu tĩnh lặng, mà còn truyền tải tâm trạng, triết lý sống và nỗi niềm của một kẻ sĩ trước thời thế.
Hình tượng của quẻ Tỷ mô tả nước chảy trên mặt đất, tượng trưng cho sự hòa hợp, gần gũi, và đoàn kết. “Tỷ” có nghĩa là thân cận, gắn bó, và đồng hành. Đây là quẻ biểu trưng cho sự hòa hợp giữa con người với nhau, nhấn mạnh vào mối quan hệ bền chặt và sự tương trợ.
Trong bài thơ “Nói về giàu sang” của Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm, người đọc không chỉ cảm nhận được sự sâu sắc trong tư tưởng, mà còn tìm thấy một triết lý sống quý giá về mối quan hệ giữa giàu sang và đạo đức. Bài thơ như một tiếng chuông tỉnh thức, khuyên răn con người đừng để sự cám dỗ của vật chất che mờ lương tri và đánh mất đi giá trị cốt lõi của cuộc sống.
Bài thơ “Nghệ nhân Bát Tràng” của Hồ Minh Hà là một bức tranh sống động, giàu hình ảnh và cảm xúc, ca ngợi tài năng, sự khéo léo của những nghệ nhân làng gốm Bát Tràng. Qua bài thơ, tác giả không chỉ tái hiện quá trình sáng tạo nghệ thuật đầy tinh tế mà còn gửi gắm lòng tự hào về truyền thống văn hóa lâu đời của dân tộc.
Nguyễn Công Trứ, với tài năng và tâm hồn sâu sắc, đã để lại cho đời những áng thơ không chỉ giàu tính nghệ thuật mà còn chứa đựng những triết lý sống quý giá. Bài thơ “Cách ở đời” là một minh chứng cho cái nhìn thâm trầm và giàu trải nghiệm của ông về nhân sinh, về cách con người đối diện với cuộc sống đầy biến động và thử thách.
Trong Luận Ngữ, Khổng Tử đã để lại một lời dạy sâu sắc về đạo đức và sự nhẫn nhịn: “Xảo ngôn loạn đức. Tiểu bất nhẫn tắc loạn đại mưu” – nghĩa là “Nói năng hoa mỹ sẽ làm rối loạn đạo đức. Việc nhỏ không nhẫn nhịn sẽ làm hỏng mưu lớn”. Câu nói này không chỉ là bài học quý giá về lời nói và hành xử trong cuộc sống mà còn nhấn mạnh tầm quan trọng của sự chân thành và kiên nhẫn trong việc xây dựng một cuộc đời thành công và ý nghĩa.
Trong sự nghiệp sáng tác của mình, Nguyễn Khuyến đã để lại không ít những bài thơ trào phúng sắc bén, vừa mỉa mai, vừa sâu sắc. “Ông Phỗng Đá” là một trong những bài thơ tiêu biểu thể hiện tài năng châm biếm sắc sảo của ông. Với những vần thơ tưởng chừng như đơn giản, nhưng dưới mỗi câu, Nguyễn Khuyến lại đặt vào đó những tầng lớp nghĩa sâu xa về sự thờ ơ, vô cảm và sự vô nghĩa trong cuộc sống.
Hình tượng của quẻ Sư gợi lên hình ảnh một dòng nước chảy trong lòng đất, thể hiện sự tụ hợp và hành động có tổ chức. Tên gọi “Sư” có nghĩa là đội quân, đoàn thể, tượng trưng cho sự hợp lực và kỷ luật. Đây là quẻ biểu trưng cho việc quản lý, lãnh đạo, và tổ chức để đạt được mục tiêu.
“Sương Gió Bồng Bềnh” của Vũ Hoàng Chương là một bài thơ đầy ẩn dụ, mang một nỗi buồn sâu thẳm, một cảm giác lạc lõng giữa những khát vọng vĩ đại và sự thực phũ phàng của cuộc đời. Qua từng câu chữ, nhà thơ dường như muốn chia sẻ một tâm trạng phức tạp của con người khi đối diện với những lựa chọn khó khăn, khi quá khứ và hiện tại đan xen vào nhau, khi những hoài bão lớn lao dần dần trở nên mong manh như những đám sương đêm.
Bài thơ “Chức phận làm con” trong tập Bạch Vân gia huấn của Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm là một áng thơ giáo huấn sâu sắc, chứa đựng triết lý sống cao cả về bổn phận làm con và làm người. Bằng những lời lẽ giản dị nhưng đầy ý nghĩa, bài thơ như một kim chỉ nam, hướng chúng ta đến với chân lý của sự hiếu thảo, trung nghĩa, và lẽ sống chân chính.
Nguyễn Công Trứ, một nhà thơ tài năng và một nhân cách lớn, qua bài thơ “Dại Khôn”, đã gửi gắm những suy tư sâu sắc về lẽ dại, khôn và cách sống giữa đời đầy thị phi. Bài thơ không chỉ là lời tự vấn, mà còn là bài học nhân sinh dành cho tất cả chúng ta – sống sao để không phụ lòng đất trời, không mòn mỏi vì những hư danh phù phiếm.
Trong sách Luận Ngữ, Khổng Tử đã để lại một lời dạy sâu sắc về cách đánh giá con người: “Quân tử bất dĩ ngôn cử nhân, bất dĩ nhân phế ngôn” – nghĩa là “Người quân tử không tiến cử người chỉ dựa vào lời nói, cũng không phế bỏ lời nói chỉ bởi người có lỗi”. Đây là một bài học quý giá về cách nhìn nhận và đánh giá giá trị thực sự của con người, đồng thời là kim chỉ nam để xây dựng một xã hội công bằng và hợp lý.
Trong bài thơ “Tự Trào”, Nguyễn Khuyến phơi bày một chân dung tự họa đầy chân thực và hài hước về chính mình. Nhưng đằng sau những câu chữ dí dỏm, nhẹ nhàng ấy là một tâm hồn sâu sắc, trăn trở và mang đầy những chiêm nghiệm về cuộc đời.
Hình tượng của quẻ Tụng mô tả nước chảy ngược lên trời, biểu thị sự xung đột hoặc mâu thuẫn. Tên gọi “Tụng” có nghĩa là tranh tụng, tranh chấp, ám chỉ những tình huống bất đồng, tranh cãi hoặc xung đột trong cuộc sống.
Trường Ca Sát Thát của nhà thơ Vũ Hoàng Chương là một bài thơ sử thi đầy bi tráng và hào hùng, tái hiện lại những trang sử đầy khí phách của dân tộc Việt Nam, đặc biệt là chiến thắng vĩ đại trong trận Bạch Đằng giang dưới sự lãnh đạo của Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn. Bằng ngôn từ sắc bén, hình ảnh tươi mới và một giọng điệu mạnh mẽ, tác phẩm không chỉ khắc họa một khoảnh khắc lịch sử, mà còn truyền tải một thông điệp sâu sắc về lòng yêu nước, sức mạnh tinh thần và sự kiên cường của dân tộc trong cuộc chiến đấu bảo vệ bờ cõi.
Nguyễn Bỉnh Khiêm, bậc hiền triết của dân tộc, đã để lại một gia tài tinh thần vô giá trong tập Bạch Vân gia huấn. Trong đó, bài thơ “Hiếu hạnh” nổi bật như một lời răn dạy sâu sắc, hướng con người đến với đạo lý hiếu thảo, nhân nghĩa và cách sống an hòa, đúng đắn. Đây không chỉ là một bài thơ giáo huấn, mà còn là kim chỉ nam cho cuộc sống, nhắc nhở chúng ta về gốc rễ đạo đức – hiếu hạnh – và cách hành xử phù hợp để trường tồn giữa đời.
Bài thơ “Mùa thu của em” của Quang Huy là một bản hòa ca dịu dàng về tuổi thơ và vẻ đẹp thanh bình của mùa thu Việt Nam. Với những hình ảnh trong sáng, nhẹ nhàng mà gần gũi, nhà thơ đã khắc họa thành công mùa thu qua ánh mắt trong trẻo của một em nhỏ. Đó là mùa thu của thiên nhiên, của lễ hội và của cả những khởi đầu mới mẻ trong hành trình học tập.
