Khổng Tử, nhà hiền triết của triết học phương Đông, đã để lại cho nhân loại những lời dạy sâu sắc về cách sống và rèn luyện bản thân. Trong sách Luận Ngữ, ông từng nói: “Dĩ ước thất chi giả tiễn hỹ” – nghĩa là “Người luôn ước thúc bản thân mà phạm lỗi thì rất hiếm”. Đây là lời nhắc nhở về tầm quan trọng của sự tự kỷ luật và kiểm soát bản thân để hướng tới một cuộc sống chuẩn mực và thành công.
Quẻ Thuần Khôn, hay gọi tắt là quẻ Khôn, là quẻ thứ hai trong 64 quẻ của Kinh Dịch, đứng sau Quẻ Thuần Càn. Quẻ này được biểu thị bằng sáu vạch đứt (_ _), tượng trưng cho sự mềm mại, nhu hòa và tính âm. Trong hệ thống âm dương, các vạch đứt biểu hiện khí âm, mang ý nghĩa của sự tiếp nhận, nuôi dưỡng và hỗ trợ.
Trong bài thơ “Cuốc kêu cảm hứng”, Nguyễn Khuyến đã thể hiện sự tinh tế trong việc sử dụng hình ảnh và âm thanh để khắc họa một tâm hồn thổn thức, đầy nỗi niềm trăn trở. Mặc dù chỉ là tiếng cuốc kêu trong đêm khuya, nhưng qua đó, tác giả đã thể hiện một bức tranh tâm lý đầy ám ảnh, như một lời gọi thức tỉnh những cảm xúc sâu lắng, chất chứa trong lòng.
Gấm Hoa của Vũ Hoàng Chương là một bài thơ lấp lánh như những mảnh gấm, nhuộm sắc hoa, đầy xúc cảm và khắc khoải. Bài thơ không chỉ là lời thì thầm của tình yêu, mà còn là một bản trường ca về sự vĩnh cửu của những cảm xúc chân thành, dù thời gian có trôi qua, dù con người có phải đối mặt với muôn vàn biến cố. Chắc chắn rằng, qua từng câu chữ, nhà thơ đã muốn truyền tải một thông điệp sâu sắc: tình yêu đích thực không chỉ là cảm giác, mà là sự khắc khoải trong mỗi trái tim, là sự ghi nhớ những khoảnh khắc tưởng chừng như vĩnh viễn nhưng rồi lại vỡ vụn theo thời gian.
Bài thơ “Vịnh Khoa thi hương” của Tú Xương là một tác phẩm trào phúng sắc bén, thể hiện nỗi lòng của tác giả trước hiện thực xã hội đầy suy đồi dưới chế độ thực dân phong kiến. Từng câu thơ là một lời châm biếm sâu cay, lột tả sự giả dối, lố lăng trong nền học thuật và thi cử đương thời, đồng thời gửi gắm tâm tư đau đáu về vận mệnh đất nước.
“Đàn kiến nó đi” của Định Hải là một bài thơ ngắn gọn, mộc mạc nhưng giàu ý nghĩa, mang lại cho người đọc, đặc biệt là các em nhỏ, một bài học nhẹ nhàng về tính kỷ luật và trật tự trong cuộc sống. Qua hình ảnh đàn kiến nhỏ rối rít, bài thơ không chỉ gợi lên sự thích thú mà còn gửi gắm thông điệp giáo dục sâu sắc một cách tự nhiên, dễ hiểu.
Nguyễn Công Trứ, một con người xuất chúng, không chỉ để lại dấu ấn trong lịch sử mà còn chạm đến chiều sâu tâm hồn bằng những vần thơ đậm chất triết lý. Trong bài thơ “Đời người thấm thoắt”, ông khéo léo vẽ nên bức tranh cuộc đời với sự ngắn ngủi, vô thường nhưng đồng thời cũng là lời nhắc nhở đầy lạc quan về cách sống, cách tận hưởng từng khoảnh khắc hiện tại.
Lưu Quang Vũ, với phong cách viết tinh tế và đầy cảm xúc, đã khắc họa một bức tranh sống động về cuộc sống hối hả và nhộn nhịp trong bài thơ Bài ca trên vỉa hè. Dù bối cảnh chỉ là một vỉa hè đơn giản, nhưng qua cái nhìn và cảm nhận của tác giả, nó trở thành một không gian rộng lớn, nơi từng mảnh đời, từng câu chuyện, từng giấc mơ đang cùng nhau hòa nhịp. Đây không chỉ là một bài thơ, mà là bản giao hưởng cuộc sống, là tiếng thở dài của những con người trong dòng chảy thời gian.
Trong Luận Ngữ, Khổng Tử từng dạy: “Vãng giả bất khả gián, lai giả do khả truy” – nghĩa là “Cái đã qua không thể thay đổi được, cái sắp tới thì có thể”. Câu nói ngắn gọn nhưng ẩn chứa triết lý sâu sắc về cách con người đối mặt với quá khứ và chuẩn bị cho tương lai. Đây không chỉ là một bài học về sự chấp nhận và hy vọng, mà còn là kim chỉ nam để sống an nhiên và có trách nhiệm với chính mình.
Bài thơ “Ăn Mày” của Tam Nguyên Yên Đổ – Nguyễn Khuyến là một tác phẩm ngắn nhưng đầy sức nặng, khắc họa sự nghèo khổ cùng những bất công xã hội một cách rõ nét. Qua những vần thơ đơn giản nhưng giàu ý nghĩa, tác giả không chỉ chỉ trích cuộc sống khó khăn mà còn nhấn mạnh sự tha hóa, bế tắc của những người nghèo trong xã hội phong kiến.
Quẻ Thuần Càn, hay còn gọi là quẻ Càn, là quẻ đầu tiên trong 64 quẻ của Kinh Dịch. Quẻ này được biểu thị bởi sáu vạch liền, tượng trưng cho sự mạnh mẽ, toàn diện và thuần khiết. Trong hệ thống âm dương, các vạch liền (__) là biểu tượng của khí dương, thể hiện sức mạnh, sự sáng tạo và năng lượng không ngừng.
Trong bài thơ “Hoài cổ”, Tam Nguyên Yên Đổ Nguyễn Khuyến không chỉ dừng lại ở việc gợi nhớ những điều đã qua mà còn gửi gắm một nỗi buồn sâu sắc trước sự đổi thay của thời cuộc và sự bất lực trước dòng chảy của tạo hóa. Những vần thơ tuy giản dị mà chứa đựng một tâm hồn đau đáu với những trăn trở trước xã hội, con người và thiên nhiên.
Bài thơ “Hoa sen” của Vũ Hoàng Chương là một tác phẩm tràn đầy vẻ đẹp biểu tượng và ý nghĩa sâu sắc. Trong những dòng thơ trang nhã, nhà thơ đã khéo léo gợi lên hình ảnh hoa sen – một loài hoa không chỉ đẹp về hình thức mà còn cao quý trong tinh thần, tượng trưng cho phẩm chất thanh cao, ý chí mạnh mẽ và lòng kiên định trước những biến động của cuộc đời.
Bài thơ “Văn tế sống vợ” của Tú Xương là một kiệt tác trào phúng mang đậm dấu ấn cá nhân của ông, vừa dí dỏm, vừa sâu sắc, lại tràn đầy tình cảm. Bằng ngôn ngữ độc đáo, bài thơ không chỉ là lời “tế sống” đậm màu sắc hài hước mà còn là bức chân dung sinh động về người vợ đảm đang, hy sinh và những cảm xúc phức tạp trong đời sống hôn nhân.
“Cùng vui chơi” của Quang Huy là một bài thơ tràn đầy sức sống, mang đậm hơi thở của tuổi thơ hồn nhiên, trong sáng. Qua những hình ảnh tươi vui của một ngày đẹp trời, bài thơ không chỉ ca ngợi niềm vui của các trò chơi tuổi nhỏ mà còn gửi gắm thông điệp về sự gắn bó, tinh thần thể thao và niềm vui trong học tập.
Bài thơ “Anh Đi Và Em Đi” của nhà thơ Hoàng Cầm là một bức tranh trầm mặc về những chuyến đi trong đời người – một hành trình chia ly, những ngã rẽ của định mệnh và thời gian. Bằng ngôn ngữ giàu nhạc điệu, bài thơ mở ra không gian vừa thực vừa mộng, nơi tình yêu, nỗi buồn và sự hữu hạn của đời người được hòa quyện một cách sâu sắc.
Nguyễn Công Trứ, một danh nhân tài hoa và đa cảm, luôn mang trong mình những chiêm nghiệm sâu sắc về đời sống và đạo làm người. “Khuyên Người Đời” là một bài thơ vừa giản dị, vừa triết lý, gửi gắm lời khuyên chân thành đến thế nhân: hãy giữ tâm tĩnh lặng giữa dòng đời đầy tranh đua và biến động.
Lưu Quang Vũ, với tấm lòng nhạy cảm và sâu sắc, đã khai thác những điều giản dị, gần gũi trong cuộc sống hàng ngày để xây dựng nên một bức tranh về những con người xung quanh. Bài thơ Những người sống quanh tôi không chỉ là những lời tâm sự, mà còn là một cuộc hành trình vào thế giới nội tâm của tác giả, nơi con người không chỉ nhìn thấy người khác, mà còn nhìn thấy chính bản thân mình qua sự phản chiếu trong cuộc sống của những người xung quanh.
Bài thơ “Làm Ruộng (Chốn Quê)” của Tam Nguyên Yên Đổ – Nguyễn Khuyến khắc họa một bức tranh về cuộc sống người nông dân lam lũ, gắn liền với công việc vất vả trên cánh đồng mà kết quả nhận được lại quá đỗi bấp bênh. Qua đó, tác giả thể hiện nỗi niềm đắng cay về hiện thực xã hội và cảnh ngộ khốn khó của những người lao động nghèo trong xã hội phong kiến.
Trong dòng chảy của triết học phương Đông, Khổng Tử là một tượng đài vĩ đại với những lời dạy sâu sắc về nhân sinh và đạo làm người. Một trong những câu nói nổi bật của ông được ghi lại trong sách Luận Ngữ là: “Dục tốc tắc bất đạt; kiến tiểu lợi tắc đại sự bất thành”. Câu nói này không chỉ là bài học triết lý về sự kiên nhẫn và tầm nhìn, mà còn là kim chỉ nam cho mỗi người trong hành trình xây dựng cuộc đời và sự nghiệp.
Trong kho tàng thơ Nôm của Hồ Xuân Hương, “Tự tình III” nổi bật như một bức tranh tâm hồn với những đường nét sắc sảo về nỗi buồn, khát khao và sự bấp bênh của thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Từ những hình ảnh giản dị, thi sĩ đã vẽ nên một bức tranh trữ tình về cuộc sống đầy mâu thuẫn của người phụ nữ, thể hiện rõ những cảm xúc nội tâm phức tạp: buồn bã, lạc lõng, đứt đoạn giữa những dòng đời xô bồ.
