Câu nói của Khổng Tử: “Tri chi vi tri chi, bất tri vi bất tri, thị trí dã” (Biết là biết, không biết là không biết, đó là trí tuệ vậy) thể hiện một triết lý giản dị nhưng sâu sắc về cách con người đối diện với tri thức. Lời dạy này không chỉ đề cao sự trung thực trong nhận thức mà còn chỉ ra con đường để rèn luyện trí tuệ và hoàn thiện bản thân.
Nếu chúng ta biết sống với chánh niệm, tỉnh thức và nụ cười trên môi, thì từng hơi thở, từng phút giây trong cuộc đời đều trở thành những viên ngọc quý giá. Chính những viên ngọc này đang làm cho đời sống của ta trở nên nhiệm màu. Chúng mang đến sự tự do, …
Câu nói của Khổng Tử: “Quân tử chu nhi bất tỉ, tiểu nhân tỉ nhi bất chu” – “Quân Tử Hòa Hợp, Tiểu Nhân Kết Đoàn: Bài Học Từ Lời Dạy Của Khổng Tử” (Quân tử hòa hợp tất cả mà không cấu kết, tiểu nhân cấu kết mà không hòa hợp tất cả) là một lời dạy sâu sắc về cách xây dựng mối quan hệ giữa con người với con người.
Bài thơ “Những giọt lệ” của Hàn Mặc Tử tựa như một tiếng kêu bi thương vang vọng giữa cõi hư không, bộc lộ nỗi đau quặn thắt của một tâm hồn bị xé toạc bởi tình yêu, sự chia ly và nỗi tuyệt vọng. Từng câu chữ trong bài thơ như những nhát dao khắc sâu vào lòng người đọc, gợi lên hình ảnh của một trái tim tan vỡ, một tâm hồn lạc lối giữa chốn nhân gian.
Những lời gia huấn của các danh nhân thường là kết tinh từ triết lý sống và kinh nghiệm cá nhân của họ, để lại bài học sâu sắc cho đời sau. Những lời gia huấn không chỉ mang tính triết lý sâu sắc mà còn là kim chỉ nam để con người vươn tới sự hoàn thiện. Hãy cùng Viên Ngọc Quý tìm hiểu về một số gia huấn nổi bật của các danh nhân từ Đông sang Tây.
Gia huấn cũng được gọi là gia quy, đình huấn v.v… Người xưa vô cùng coi trọng giáo dục gia đình lấy tu thân làm chính, cho rằng ‘Con không dạy, lỗi của cha’ (nguyên văn: ‘Tử bất giáo, phụ chi quá’)
Câu nói của Khổng Tử: “Ôn cố nhi tri tân, khả dĩ vi sư hĩ” (Ôn cái cũ mà biết điều mới, thì có thể làm thầy được rồi) chứa đựng một triết lý giáo dục sâu sắc, khẳng định tầm quan trọng của việc học tập không ngừng và cách tiếp cận sáng tạo đối với tri thức. Lời dạy này không chỉ dành riêng cho người làm thầy mà còn là kim chỉ nam cho bất kỳ ai trên hành trình hoàn thiện bản thân.
Con người vất vả ngược xuôi, lao tâm tổn sức, mong được giàu sang phú quý, nhưng giàu hay nghèo thì trong mệnh cũng đã chú định rồi, hay nói cách khác Giàu Nghèo Đã Được Định Sẵn.
Câu nói của Khổng Tử: “Thi tam bách, nhất ngôn dĩ tế chi, viết: Tư vô tà” (Kinh Thi có 300 bài, một lời có thể khái quát hết, đó là: Suy nghĩ không tà) là một nhận định ngắn gọn nhưng thâm thúy, khái quát được tinh thần cốt lõi của Kinh Thi – một tác phẩm kinh điển của văn hóa Nho giáo. Lời dạy này không chỉ tôn vinh giá trị đạo đức mà còn là kim chỉ nam cho cách sống, nhấn mạnh tầm quan trọng của sự ngay thẳng trong suy nghĩ và hành động.
Bài thơ Vô Thường của Phật Hoàng Trần Nhân Tông mang một giá trị triết lý sâu sắc, kết hợp hài hòa giữa tư tưởng Thiền học và cái nhìn tỉnh thức về mối quan hệ mật thiết giữa con người và vũ trụ.
Câu nói “Đạo bất đồng, bất tương vi mưu” của Khổng Tử (Đạo không giống nhau thì không thể cùng nhau mưu cầu việc lớn) mang ý nghĩa sâu sắc về sự đồng điệu trong tư tưởng, giá trị và mục tiêu khi hợp tác hay xây dựng mối quan hệ. Được ghi lại trong sách Luận Ngữ, câu nói này không chỉ là một lời khuyên về cách chọn bạn đồng hành mà còn là kim chỉ nam trong việc thiết lập các mối quan hệ bền vững trong cuộc sống và xã hội.
Bài thơ “Mộng” là một lời nhắn nhủ giản dị nhưng sâu sắc về bản chất của cuộc đời và cách để sống tỉnh thức, an nhiên. Nó giúp chúng ta thấy rằng đạo và đời không phải hai con đường tách biệt, mà có thể hòa quyện để giúp con người sống hạnh phúc hơn.
Khuyến Thế Nhân Xuân hết đến hè, năm tháng qua. Rất nhanh, người trẻ hóa thành già. Sầu muộn luôn theo cùng tuổi tác. Sang giàu rút cục chỉ phù hoa. Bể “khổ” là đời, thường vẫn vậy, Sông “yêu” mang lại lắm phiền hà. Cứ mãi buông mình theo dục vọng, Có ngày tai …
Câu nói của Khổng Tử: “Như thiết như tha, như trác như ma” (Tu thân như cắt gọt, như mài giũa) là một lời dạy sâu sắc về việc rèn luyện bản thân. Được ghi lại trong sách Luận Ngữ, lời dạy này nhấn mạnh tầm quan trọng của quá trình tu dưỡng đạo đức và phát triển nhân cách, đồng thời khuyến khích con người không ngừng hoàn thiện mình qua những thử thách và khó khăn trong cuộc sống.
“Tặng bạn” là một bài thơ giản dị mà sâu sắc, mang đậm tinh thần thiền. Qua từng dòng thơ, Thiền sư Thích Thanh Từ gửi gắm thông điệp về sự giác ngộ, giúp người đọc nhận ra ý nghĩa đích thực của cuộc đời.
Câu nói của Khổng Tử: “Thệ giả như tư phù!” (Thời gian trôi đi như nước sông này vậy) là một lời cảm thán sâu sắc về sự trôi chảy không ngừng của thời gian. Được ghi lại trong sách Luận Ngữ, câu nói không chỉ bày tỏ sự nhận thức của con người trước quy luật của tự nhiên mà còn gợi mở nhiều bài học quý giá về cuộc sống và cách con người trân trọng thời gian.
Trong bài thơ ngắn gọn nhưng sâu sắc này, Thiền sư Thích Thông Hội không chỉ phác họa bức tranh vô thường của kiếp nhân sinh, mà còn gửi gắm một thông điệp mạnh mẽ, đánh thức tâm thức của người đọc: hãy tỉnh thức, đừng để thời gian vụt qua trong vô nghĩa.
Câu nói của Khổng Tử: “Quân tử hòa nhi bất đồng, tiểu nhân đồng nhi bất hòa” đã gợi mở những suy ngẫm sâu sắc về cách con người ứng xử trong xã hội. Đây không chỉ là một lời dạy về đạo đức cá nhân mà còn phản ánh tinh thần của Nho giáo trong việc xây dựng mối quan hệ hài hòa và bền vững.
Thắng và thua là hai khái niệm gắn liền với cuộc sống con người, từ những cuộc cạnh tranh nhỏ nhặt trong đời thường đến những trận chiến lớn lao trên hành trình cuộc đời. Tuy nhiên, bản chất của thắng và thua không chỉ nằm ở kết quả, mà là cách chúng ta đối diện và vượt qua những cảm xúc, thử thách mà nó mang lại. Đạo lý của thắng thua, vì thế, là bài học về sự hiểu biết, cân bằng và trưởng thành, dẫn dắt con người đến chiến thắng lớn nhất – thắng tâm.
Trong cuộc sống, thắng và thua là hai mặt đối lập nhưng luôn song hành với nhau, tạo nên bản chất của sự tương đối và biến động. Đi kèm với thắng – thua là các cặp khái niệm như được – mất, giàu – nghèo, hơn – kém. Tuy nhiên, thắng thua không đơn giản chỉ là kết quả của sự mạnh yếu, mà đằng sau đó là những bài học sâu sắc về đạo lý và bản chất của con người.
Bài thơ “Vạn sự tùy duyên” mang đậm triết lý Phật giáo, khơi gợi một lối sống an nhiên và thấu hiểu bản chất của cuộc đời. Qua từng câu chữ giản dị nhưng sâu sắc, Sư bà đã truyền tải thông điệp về cách đối diện với cuộc sống, vượt qua thăng trầm và giữ vững tâm hồn trong mọi hoàn cảnh. Đọc bài thơ, ta không chỉ cảm nhận được sự nhẹ nhàng, thanh thoát mà còn rút ra bài học sâu sắc về sự thắng thua trong chính tâm thức của con người.
