Tác giả: Trịnh Công Minh

Với bài thơ này, Thiền sư không chỉ cho ta thấy vẻ đẹp của tâm linh giác ngộ, mà còn truyền một ngọn lửa – lặng thầm, bền bỉ – để ta tin rằng: từ bi có thể hóa giải bóng tối, và sự thong dong thật sự chỉ có thể đến sau khi ta đã sống hết lòng vì sự sống quanh mình.

“Lòng không bận về” không phải là một trạng thái trốn tránh hay vô cảm, mà là đỉnh cao của sự thấu suốt. Khi lòng không còn níu kéo, thì thế giới trở nên nhẹ như mây, đẹp như trăng, và người tu có thể đi giữa cõi trần mà vẫn thong dong như thể đang ở giữa cõi tịnh. Đó là con đường trở về với chính mình, và cũng là con đường để yêu thương mà không dính mắc, hành động mà không hệ lụy – một đời sống giải thoát trong từng bước chân, trong từng hơi thở.

Bài thơ là một bản kinh không tụng, nhưng vang dội. Là lời cầu không cúng dường, nhưng thấm máu. Và cũng là ánh sáng, nhắc ta rằng chỉ cần một bàn tay giang ra, một trái tim biết lắng nghe – thì hy vọng vẫn có thật trên thế gian này.

Thông điệp của Thiền sư qua bài thơ “Lanka” không nằm ở sự huyền bí của một hòn đảo xa xôi, mà nằm ở sự tỉnh thức trước cái đẹp bình dị của đời sống, và sự tiếp nối của tâm Bụt trong từng bước chân con người hôm nay.
Thiền sư nhắc ta rằng: Dấu chân của bậc giác ngộ không bao giờ mất, nếu chúng ta biết đặt bàn chân mình xuống đất với tình thương và chánh niệm.
Lanka – không chỉ là một nơi chốn, mà là biểu tượng cho nơi nào có hiểu biết, nơi ấy có Bụt, có hội, có hoa, và có người đi tiếp con đường của từ bi và trí tuệ.

Trong cõi vô thường ấy, những nét chữ, mảnh giấy, dấu chân trên cát, và tượng mây giữa trời không còn là dấu vết của chia ly, mà là những đóa hoa lưu niệm cho một đời sống đẹp – một đời sống đã thắp sáng biết bao tâm hồn. Và dù Người đã đi, dấu chân ấy vẫn còn trong lòng người ở lại, như một ngọn lửa nhỏ âm ỉ, ấm mãi giữa cuộc đời.

“Hộ niệm” không phải chỉ là một bài thơ. Đó là lời nhắn gửi của một người đi trong tĩnh lặng, nhưng âm vang vẫn còn mãi trong lòng những ai đang tìm một nơi nương náu – không chỉ là đất lành, mà còn là lòng lành.

Giữa vũ trụ bao la, giữa muôn vàn chuyển biến, ta có thể duy trì tất cả chỉ bằng một điều tưởng như bé nhỏ: một hơi thở. Nhưng hơi thở ấy, nếu ta sống với nó bằng tất cả sự hiện diện, sẽ trở thành giây neo cho cả một vũ trụ trong lòng ta không sụp đổ. Và khi ấy, trăng sao không còn xa xôi nữa – nó nằm trong từng bước chân, từng ánh mắt, từng khoảnh khắc ta biết quay về.

Thông điệp của thiền sư là một lời dặn nhẹ mà vang vọng: Đừng để thơ chỉ là thứ để ngâm. Hãy để thơ trở thành ngọn lửa nơi tâm. Hãy để mỗi trang viết, mỗi suy nghĩ, mỗi hành động của ta trong đời sống cũng là một “bút hoa ngàn kiếp không tàn”, một ngọn đuốc soi vào tăm tối, thắp lên lòng từ bi và trí tuệ.

Thông điệp của bài thơ như tiếng chuông ngân vang từ một chánh điện không vách tường: hãy dừng lại và nhìn sâu. Hãy thấy trò ảo thuật của vô thường, và đừng bị lừa bởi những lớp áo sinh tử. Hãy cùng trăng mà vui, cùng sự lặng yên mà sống. Bởi đêm rằm ấy, khi tâm không còn tìm kiếm, khi không còn ranh giới giữa kẻ đi và người đến, giữa cái được và cái mất, thì hội lớn mới thật sự bắt đầu. Và vầng trăng trong sáng kia – chính là tự tính, là bầu trời trong của mỗi chúng ta.

Bài thơ khép lại bằng một lời kêu gọi: “Tôi cần bàn tay bạn.” Không phải để thương hại bé, cũng không phải để nói thay Trời Phật, mà là để cùng nhau tìm lại lương tri, tìm lại ánh sáng giữa mênh mông tối. Và cũng như vậy, để mỗi lần một bông sen nở lên giữa đại dương, là một lần thế giới được nhắc rằng: vẫn còn đó lòng từ, và vẫn còn hy vọng.

Cao phong vì thế không chỉ là tên bài thơ, mà còn là một cách sống – sống với đỉnh cao của nội tâm, nơi mỗi mặt trời ló dạng đều là biểu tượng của thức tỉnh và lòng từ bi tỏa rạng. Và ta, nếu lắng tai nghe được tin gọi đêm qua từ lòng đất, cũng có thể nhận ra một mặt trời đang mọc trong chính mình.

Cái đẹp trong bài thơ không nằm ở ngôn từ hoa mỹ mà ở tâm thế tĩnh lặng phía sau từng câu chữ. Và chính trong sự giản dị ấy, ta chạm đến điều sâu xa nhất: mỗi khoảnh khắc đều là cơ hội để quay về với chính mình, để đi mà không lạc, để sống mà không hời hợt. Đó là tinh thần thiền, và cũng là món quà mà Thiền sư gửi gắm trong từng vần thơ của mình.

Bướm lạc quê hương là một bài thơ để đọc khi lòng đang chênh vênh. Là một nhành cỏ dại mang hương đất mẹ. Là một nụ cười trong ánh mắt người xa xứ. Và là một lời nhắn gửi đầy yêu thương: rằng có đi đâu, có trôi dạt đến mấy, thì cội nguồn trong mỗi người vẫn luôn ở đó, lặng lẽ đợi ta về.

Và như vậy, bài thơ không chỉ là một chuyến du hành tâm linh mà còn là một lời mời – nhẹ nhàng nhưng thiết tha – rằng ta hãy dừng lại, nhìn sâu, để nhận ra rằng: bến lạ chưa từng xa. Nó ở đây, trong từng hơi thở, trong mỗi bước chân, trong lòng bàn tay đang buông xõa.

Bài thơ “Bé đã sinh ra rồi” là một minh chứng cho cái nhìn thấu suốt và đầy tình thương của thiền sư Thích Nhất Hạnh. Ngôn từ trong trẻo, hình ảnh gần gũi mà chất chứa thiền ý sâu xa, nhắc nhở ta rằng mỗi sinh linh nhỏ bé đều mang trong mình một ý nghĩa lớn lao. Trong một thế giới đầy biến động và tổn thương, sự ra đời của một đứa trẻ là một phép màu – là cơ hội để loài người tái thiết, để lòng người tìm lại ánh sáng, để khởi đầu một hành trình mới bằng hiểu biết và tình thương.

Bài thơ không hô hào hay lý luận. Nó là một sự dấn thân bằng thơ, là tiếng nói nhẹ mà vang, khơi dậy trong người đọc một niềm tin vào khả năng chuyển hóa. Có thể ta chưa đủ sức bắc những cây cầu vĩ đại, nhưng nếu mang trong tim một ánh sáng nhỏ, ta cũng đang góp phần soi rọi lối về. Bởi giữa cuộc đời tưởng chừng mịt mù, vẫn luôn có những người đứng đó – như cây ngô đồng cho chim Phượng đậu – để tình thương có nơi nương náu và lan tỏa khắp muôn phương.