Có những khoảnh khắc trong cuộc đời trôi qua rất khẽ, rất nhẹ, nhưng lại để lại trong lòng người những rung động không thể gọi tên. “Đôi mùa” của Trần Huyền Trân chính là một bức tranh như thế, một bức tranh đơn sơ mà sâu lắng, ghi lại khoảnh khắc giao thoa giữa hai mùa, giữa thiên nhiên và lòng người, giữa đến và đi, giữa hiện tại và hoài niệm.
Có những bài thơ không chỉ là ngôn từ, mà là tiếng lòng chất chứa bao nỗi niềm. “Thưa bà” của Trần Huyền Trân là một bài thơ như thế, một lời tự bạch đầy cay đắng, ngậm ngùi, một lời đáp cho một người yêu thơ, nhưng đồng thời cũng là một câu hỏi ném ngược lại cho cuộc đời.
Có những cuộc chia ly không chỉ là xa cách về không gian, mà còn là một dấu mốc trong tâm hồn, nơi con người ta biết rằng, sau lần chia tay này, mình sẽ không còn là mình của ngày hôm qua nữa.
Mười năm – một quãng thời gian đủ dài để một nhành hồng rụng đi mười lần hoa, để một con chim nhặt hết lời thơ xanh, để một tình yêu từ ngây thơ trở thành ký ức nhạt nhòa, và để hai người đi qua lòng nhau rồi hóa thành xa lạ.
Có những nỗi buồn không thể gọi tên, chỉ âm thầm lắng sâu trong lòng, như cơn mưa rả rích trên mái hiên, như ngọn gió vô tình cuốn trôi một chiếc lá xa cành. “Tha hương” của Trần Huyền Trân là một bài thơ như thế, một khúc độc hành của người lữ khách giữa dòng đời, mang trong mình nỗi cô đơn, sự bấp bênh, và cả niềm khắc khoải về quê hương, về một chốn bình yên đã xa khuất.
Có những cuộc chia ly không hẹn ngày gặp lại, có những mối tri âm rồi cũng tan biến theo dòng đời nghiệt ngã. “Hết cố nhân” của Trần Huyền Trân là một bài thơ đẫm nỗi cô đơn, một tiếng thở dài trước sự phai nhạt của những mối thâm giao, trước sự đổi thay của lòng người và thời thế.
Rượu, từ bao đời nay, vẫn là thứ men cay nồng đưa con người vào cõi mộng, giúp kẻ sĩ quên đi thế sự, giúp tri âm tri kỷ giãi bày nỗi lòng. Nhưng rượu trong thơ Trần Huyền Trân không chỉ là chén rượu thường tình, mà còn là rượu của đời, của nỗi đau nhân thế, của sự trăn trở trước thời cuộc và phận người.
Mùa thu luôn gợi trong lòng người những cảm xúc mơ hồ và man mác buồn. “Thu” (hay “Ý thu”) của Trần Huyền Trân là một bức tranh thu đơn sơ nhưng lặng lẽ thấm đẫm tâm trạng – nơi từng giọt mưa, từng chiếc lá rụng cũng mang nỗi tương tư.
Có những nỗi đau không thành tiếng, có những giấc mơ chưa từng gọi tên. Trần Huyền Trân trong bài thơ “Mẹ con” đã vẽ nên một bức tranh hiện thực nghiệt ngã, nơi có những kiếp đời lầm lũi, có những người mẹ hy sinh tất cả mà chưa một lần được no đủ, có những đứa con lớn lên trong thiếu thốn rồi lại lạc lõng giữa dòng đời.
Có những bài thơ không chỉ là thơ, mà còn là những trang đời, những khúc nhạc buồn về số phận con người. “Mẹ nuôi con” của Trần Huyền Trân là một bài thơ như vậy. Một bài thơ không chỉ viết về tình mẹ, mà còn là tiếng thở dài về xã hội bất công, nơi những con người nghèo khổ bị dồn vào bước đường cùng.
Có những khoảnh khắc trong đời không thể nào quên. Có những cuộc gặp gỡ, dù ngắn ngủi, nhưng lại đọng mãi trong lòng như vầng trăng sáng giữa đêm rằm. “Ngô Sơn Vọng Nguyệt”, bài liên ngâm của bốn thi nhân Trúc Khê, Nguyễn Bính, Trần Huyền Trân và Thâm Tâm, là một khúc ca vừa đượm men say, vừa chất chứa nỗi buồn ly biệt.
Có những nỗi nhớ không ồn ào, không day dứt, chỉ lặng lẽ len vào từng hạt mưa, từng tia nắng yếu ớt còn sót lại cuối chiều. “Nhớ nhau” của Trần Huyền Trân, là một bản hòa ca trầm lắng về tình tri kỷ, về sự chia xa và những hoài niệm khắc khoải trong lòng kẻ sĩ giữa cõi nhân gian phù du.
Đêm mưa, từng hạt nước đổ xuống lều gianh, từng cơn gió xô dạt cụm bèo trôi dạt. Trong màn mưa ấy, có một bà lão chài thấp thỏm lo âu, một chàng thi sĩ lặng lẽ suy tư, một kiếp người đơn sơ mà chất chứa bao nỗi niềm. Bài thơ “Mưa đêm lều vó” của Trần Huyền Trân không chỉ đơn thuần là bức tranh của một đêm mưa trên sông nước, mà còn là tiếng lòng trăn trở về cuộc đời, về con người, về những kiếp sống bấp bênh giữa dòng đời vô định.
Tương tư – cảm xúc vừa ngọt ngào, vừa đau đáu, là thứ men tình khiến lòng người vui trong mong đợi nhưng cũng quặn thắt trong cô đơn. Trong bài thơ “Khúc hát tương tư”, Trần Huyền Trân đã vẽ nên một bức tranh tình yêu đầy day dứt, nơi có bóng chim mộng bay vào màn đêm, có hoa dạ hợp lặng lẽ ngậm sầu, có những nỗi nhớ quẩn quanh, chỉ càng yêu thì càng khổ.
“Thơ không có tên” của Trần Huyền Trân là một bài thơ như thế – một khúc nhạc lòng không lời, một dòng chảy cảm xúc mãnh liệt nhưng không thể diễn đạt thành câu chữ trọn vẹn. Nó là những xúc cảm ẩn sâu trong trái tim, là những nỗi niềm chỉ những ai đồng điệu mới có thể hiểu, không cần đọc, không cần giải thích.
Có những cuộc gặp gỡ trong đời đẹp như một giấc mơ, nhưng cũng mong manh như một cánh hoa vừa rụng. Có những mối nhân duyên tựa bóng mây ngang trời, đến rồi đi, để lại một nỗi niềm day dứt chẳng thể gọi tên.
Tản Đà – kẻ sĩ cuối cùng của thời Nho phong, người lữ khách cô đơn giữa đôi bờ cũ mới, một tâm hồn chất chứa mộng lớn nhưng chịu kiếp sống long đong. Khi ông ra đi vào một ngày tháng Sáu năm 1939, Trần Huyền Trân đã để lại bài thơ “Khóc Tản Đà”, như một lời tiễn biệt đầy thương cảm dành cho người bạn thơ tài hoa nhưng bạc mệnh.
Có những nỗi niềm không thể nói thành lời, có những cuộc gặp gỡ lỡ làng như gió thoảng qua mùa xuân. “Bài thơ không có nhan đề” của Trần Huyền Trân tựa như một lời tự sự buồn bã, một tiếng lòng khắc khoải về tình yêu vô vọng, nơi “bướm dại” và “hoa vàng” mãi mãi lạc nhau giữa cõi nhân gian.
Xuân Diệu, nhà thơ được mệnh danh là “ông hoàng thơ tình,” không chỉ nổi bật với những bài thơ tình yêu mãnh liệt mà còn để lại dấu ấn sâu đậm qua những tác phẩm viết về thiên nhiên. Bài thơ “Đây mùa thu tới” là một bức tranh mùa thu tuyệt đẹp nhưng chất chứa nỗi buồn man mác, khiến người đọc vừa rung động trước vẻ đẹp của cảnh vật, vừa bâng khuâng trước những cảm xúc mơ hồ mà mùa thu gợi lên.
Có những đêm dài thao thức, khi giấc ngủ vắng bóng, nhường chỗ cho những suy tư cháy bỏng về cuộc đời, con người, và những hy sinh thầm lặng. Trong bài thơ “Đêm quên ngủ”, Trần Huyền Trân đã khắc họa một đêm không ngủ – nhưng không phải vì trăn trở cá nhân, mà bởi tình yêu, sự thấu hiểu và đồng cảm sâu sắc với những con người đang lao động quên mình vì đất nước.
Trần Huyền Trân, với trái tim nhân văn và tấm lòng trĩu nặng những suy tư, đã để lại cho đời nhiều tác phẩm mang nỗi đau thế sự, những vần thơ như tiếng khóc xé lòng giữa thời loạn lạc. “Cái thai hoang” không chỉ là một bài thơ, mà còn là lời ai oán, tiếng kêu bi thương của một sinh linh chưa kịp chào đời, của một kiếp người bị vùi dập ngay từ khi chưa mở mắt.
