Bài ca trên vỉa hè
Lưu Quang Vũ
Tôi ngồi trên vỉa hè
Nghe tiếng xe cộ chạy qua
Mặt trời nóng bỏng
Ánh sáng chói chang
Có người đã đi qua
Có người đang đi tới
Những tiếng cười, tiếng nói
Rơi xuống như những hạt mưa
Tôi nghe được những lời than vãn
Những mơ ước, những khao khát
Có những người vội vàng
Có những người đứng lại
Tôi nhìn thấy những khuôn mặt
Những ánh mắt lo lắng
Có người đang mơ mộng
Có người đang chờ đợi
Tôi ngồi trên vỉa hè
Cảm nhận cuộc sống qua từng phút
Những con người, những câu chuyện
Làm nên bản giao hưởng cuộc đời
Tôi không biết mình đang làm gì
Chỉ biết rằng mình đang sống
Trên vỉa hè của cuộc đời
Nghe bài ca của những ngày trôi qua
*
Bài Ca Trên Vỉa Hè – Tiếng Thở Dài Của Cuộc Đời
Lưu Quang Vũ, với phong cách viết tinh tế và đầy cảm xúc, đã khắc họa một bức tranh sống động về cuộc sống hối hả và nhộn nhịp trong bài thơ Bài ca trên vỉa hè. Dù bối cảnh chỉ là một vỉa hè đơn giản, nhưng qua cái nhìn và cảm nhận của tác giả, nó trở thành một không gian rộng lớn, nơi từng mảnh đời, từng câu chuyện, từng giấc mơ đang cùng nhau hòa nhịp. Đây không chỉ là một bài thơ, mà là bản giao hưởng cuộc sống, là tiếng thở dài của những con người trong dòng chảy thời gian.
Khung Cảnh Đời Thường Trên Vỉa Hè
Ngay từ câu mở đầu, “Tôi ngồi trên vỉa hè / Nghe tiếng xe cộ chạy qua”, Lưu Quang Vũ đã đặt người đọc vào một không gian rất cụ thể, nơi sự tĩnh lặng của một con người lắng nghe cuộc sống đang xung quanh mình diễn ra. Vỉa hè – một nơi tưởng như chỉ là không gian phụ, nhưng lại là nơi chứng kiến mọi nhịp điệu, mọi sự kiện của đời sống. Âm thanh của những chiếc xe cộ chạy qua không chỉ là tiếng động, mà còn là sự hối hả của cuộc đời, là những khoảnh khắc mà mỗi con người, mỗi hoàn cảnh, mỗi câu chuyện cứ thế trôi qua, không đợi ai.
Sự Đan Xen Giữa Con Người Và Cuộc Sống
Với những hình ảnh mạnh mẽ như “Ánh sáng chói chang” hay “Những tiếng cười, tiếng nói / Rơi xuống như những hạt mưa”, tác giả đã mô tả một cuộc sống đầy màu sắc, đầy âm thanh, đầy sự phức tạp nhưng cũng đầy sự thản nhiên và giản đơn. Những tiếng cười, tiếng nói của con người, đôi khi là sự phấn khởi, nhưng đôi khi cũng là những tiếng than vãn, những mơ ước chưa thành, những khao khát chưa được đáp ứng. Lưu Quang Vũ đã tạo ra một không gian trong đó, con người sống vội vàng, lao về phía trước, nhưng lại có những người đứng lại, suy tư, ngẫm nghĩ, như những kẻ mơ mộng, chờ đợi một điều gì đó.
Những Khuôn Mặt Cuộc Đời
Qua từng câu thơ, hình ảnh của những người đi qua, những ánh mắt lo lắng, những con người mơ mộng hiện lên sống động. “Tôi nhìn thấy những khuôn mặt / Những ánh mắt lo lắng” – những con người không chỉ đơn giản là hình ảnh đi qua, mà là những đại diện của cả một xã hội, của những niềm vui, nỗi buồn, những lo âu, khát vọng. Lưu Quang Vũ đã đưa người đọc vào trong không gian của một cuộc đời đầy biến động, nơi mỗi người, dù có khác biệt về hoàn cảnh, đều mang trong mình những câu chuyện riêng.
Bài Ca Của Cuộc Đời
Tuy nhiên, điểm đặc biệt của bài thơ không chỉ là sự miêu tả những con người và cảnh vật, mà là sự cảm nhận về nhịp điệu cuộc sống. “Tôi ngồi trên vỉa hè / Cảm nhận cuộc sống qua từng phút” – từng phút giây trôi qua là một cuộc sống, là một bản nhạc với những âm điệu khác nhau, có vui, có buồn, có những lúc rộn rã, có lúc lặng lẽ. “Những con người, những câu chuyện / Làm nên bản giao hưởng cuộc đời” – tất cả những điều này tạo thành một tổng thể lớn lao, nơi mỗi con người, mỗi câu chuyện dù nhỏ bé đều góp phần vào bản giao hưởng của cuộc sống, nơi mọi thứ kết nối lại với nhau.
Cuộc Sống Đơn Giản Nhưng Ý Nghĩa
Bài thơ kết thúc bằng một sự thừa nhận giản dị nhưng đầy sâu sắc: “Tôi không biết mình đang làm gì / Chỉ biết rằng mình đang sống / Trên vỉa hè của cuộc đời”. Chính sự lặng lẽ, bình dị này lại là thông điệp mạnh mẽ mà Lưu Quang Vũ muốn gửi gắm. Đôi khi, cuộc sống không cần phải vội vàng tìm kiếm ý nghĩa, không cần phải có những thành tựu lớn lao, mà chỉ cần sống, cảm nhận và trân trọng từng khoảnh khắc của cuộc đời. Vỉa hè của cuộc đời là nơi mỗi chúng ta đang bước đi, có thể không phô trương, không cao sang, nhưng là nơi chứa đựng tất cả những âm thanh, những cảm xúc, những khát vọng của con người.
Lời Kết
Bài thơ Bài ca trên vỉa hè không chỉ là một bài thơ về sự vội vã của cuộc sống, mà còn là một bài ca về những niềm vui, nỗi buồn, những câu chuyện mà mỗi chúng ta mang theo trong suốt cuộc đời. Lưu Quang Vũ đã khéo léo khắc họa những khoảnh khắc bình dị nhưng đầy ý nghĩa của cuộc sống, và qua đó, ông nhắc nhở chúng ta rằng trong mỗi khoảnh khắc trôi qua, dù là ở vỉa hè hay bất cứ đâu, chúng ta đều là một phần của bản giao hưởng cuộc đời.
*
Lưu Quang Vũ – Tài Năng Kiệt Xuất của Văn Học và Sân Khấu Việt Nam
Lưu Quang Vũ (17/4/1948 – 29/8/1988) là một trong những tên tuổi lớn của văn học, sân khấu và thi ca Việt Nam. Cuộc đời ông tuy ngắn ngủi nhưng những đóng góp của ông cho nghệ thuật nước nhà đã để lại dấu ấn sâu đậm, trở thành tượng đài bất hủ trong lòng người yêu văn chương và sân khấu.
Tiểu sử và hành trình nghệ thuật
Lưu Quang Vũ sinh tại xã Thiệu Cơ, huyện Hạ Hòa, tỉnh Phú Thọ, nhưng quê gốc ở quận Hải Châu, Đà Nẵng. Ông là con trai nhà viết kịch Lưu Quang Thuận và bà Vũ Thị Khánh. Từ nhỏ, thiên hướng nghệ thuật của Lưu Quang Vũ đã sớm bộc lộ. Tuổi thơ gắn bó với vùng quê trung du Bắc Bộ đã trở thành nguồn cảm hứng sâu sắc trong nhiều sáng tác của ông sau này.
Ông gia nhập quân ngũ năm 1965 và trong thời gian này, thơ ca của ông bắt đầu nở rộ. Sau khi xuất ngũ, ông trải qua nhiều công việc khác nhau để mưu sinh trước khi thực sự tỏa sáng với vai trò nhà soạn kịch. Giai đoạn từ 1978 đến 1988 là thời kỳ đỉnh cao sự nghiệp của ông, khi ông sáng tác hàng loạt vở kịch để đời, góp phần làm rạng danh sân khấu Việt Nam thời kỳ đổi mới.
Những tác phẩm nổi bật
Dù chỉ sống 40 năm, Lưu Quang Vũ đã để lại một di sản đồ sộ với gần 50 vở kịch, hàng trăm bài thơ, truyện ngắn và các tác phẩm chèo. Những vở kịch như Hồn Trương Ba da hàng thịt, Lời thề thứ 9, Bệnh sĩ, Khoảnh khắc và vô tận, và Tôi và chúng ta đã làm sôi động sân khấu Việt Nam trong thập niên 80.
Thơ của Lưu Quang Vũ không chỉ giàu cảm xúc mà còn ẩn chứa những trăn trở sâu sắc về cuộc sống và tình yêu. Các tác phẩm như Và anh tồn tại, Tiếng Việt, và Bầy ong trong đêm sâu đã chiếm trọn trái tim của nhiều thế hệ bạn đọc.
Phong cách nghệ thuật
Tác phẩm của Lưu Quang Vũ nổi bật bởi tính hiện thực và chiều sâu nhân văn. Ông viết bằng cả trái tim, khắc họa chân thực những vấn đề xã hội, những khát vọng, và mâu thuẫn của con người. Thơ ca và kịch của ông là sự kết hợp hài hòa giữa trí tuệ, cảm xúc, và sự sáng tạo độc đáo, để lại ấn tượng mạnh mẽ trong lòng công chúng.
Bi kịch và sự ra đi
Năm 1988, giữa lúc tài năng đang ở độ chín, Lưu Quang Vũ qua đời trong một tai nạn giao thông thảm khốc cùng vợ, nhà thơ Xuân Quỳnh, và con trai Lưu Quỳnh Thơ. Sự ra đi đột ngột của ông là mất mát to lớn cho nền nghệ thuật Việt Nam, để lại niềm tiếc thương vô hạn trong lòng công chúng.
Di sản và vinh danh
Dù cuộc đời ngắn ngủi, Lưu Quang Vũ đã tạo nên một di sản nghệ thuật vĩ đại. Năm 2000, ông được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật. Những tác phẩm của ông vẫn tiếp tục được yêu mến, biểu diễn và nghiên cứu, minh chứng cho sức sống mãnh liệt của một tài năng hiếm có.
Lưu Quang Vũ – Tượng đài bất hủ
Lưu Quang Vũ không chỉ là một nhà văn, nhà thơ, nhà soạn kịch xuất sắc mà còn là biểu tượng của sự sáng tạo và cống hiến không ngừng nghỉ. Cuộc đời và sự nghiệp của ông mãi là nguồn cảm hứng bất tận cho các thế hệ nghệ sĩ và những người yêu văn học Việt Nam.
Viên Ngọc Quý.
