Buổi sáng nhà em
Trần Đăng Khoa
Ông trời nổi lửa đằng đông
Bà sân vấn chiếc khăn hồng đẹp thay
Bố em xách điếu đi cày
Mẹ em tát nước, nắng đầy trong khau
Cậu mèo đã dậy từ lâu
Cái tay rửa mặt, cái đầu nghiêng nghiêng
Mụ gà cục tác như điên
Làm thằng gà trống huyên thuyên một hồi
Cái na đã tỉnh giấc rồi
Đàn chuối đứng vỗ tay cười, vui sao!
Chị tre chải tóc bên ao
Nàng mây áo trắng ghé vào soi gương
Bác nồi đồng hát bùng boong
Bà chổi loẹt quẹt lom khom trong nhà.
1967
(Nguồn: Trần Đăng Khoa, Góc sân và khoảng trời, Nxb Văn hóa dân tộc, 1999)
*
Cảm nhận về bài thơ “Buổi sáng nhà em” của Trần Đăng Khoa
Mỗi buổi sáng là một câu chuyện, và trong bài thơ “Buổi sáng nhà em” của Trần Đăng Khoa, câu chuyện ấy hiện lên như một bức tranh đầy sức sống, sinh động và thơ mộng. Qua đôi mắt trẻ thơ, tất cả mọi thứ đều trở nên đáng yêu và có hồn, từ ông trời, bà sân cho đến chú mèo hay cây na.
Một buổi sáng giản dị nhưng đầy sắc màu
Ngay từ những câu thơ đầu, nhà thơ đã biến khung cảnh buổi sáng quen thuộc trở thành một vũ hội ánh sáng và âm thanh:
“Ông trời nổi lửa đằng đông
Bà sân vấn chiếc khăn hồng đẹp thay”
Ánh bình minh đỏ rực không chỉ là ánh sáng tự nhiên, mà còn được nhân hóa như ngọn lửa bừng cháy, báo hiệu ngày mới tràn đầy năng lượng. Cả “bà sân” cũng trở nên duyên dáng, đáng yêu, như đang sửa soạn cho một ngày mới thật đẹp.
Cảnh lao động của bố mẹ em, vốn giản dị và quen thuộc, lại được tô điểm bằng sự tươi sáng của nắng và tình cảm yêu thương của đứa trẻ:
“Bố em xách điếu đi cày
Mẹ em tát nước, nắng đầy trong khau”
Những hình ảnh ấy không chỉ khắc họa một làng quê yên bình, mà còn gợi lên lòng biết ơn đối với sự tần tảo của cha mẹ, những người gieo mầm cho hạnh phúc gia đình.
Thế giới thiên nhiên tràn đầy sức sống
Bài thơ còn làm sống dậy cả thế giới thiên nhiên quanh ngôi nhà. Chú mèo rửa mặt, gà mái cục tác, và gà trống gáy vang – mỗi hình ảnh đều như đang diễn một vở kịch nhỏ, vui nhộn và sống động:
“Cậu mèo đã dậy từ lâu
Cái tay rửa mặt, cái đầu nghiêng nghiêng
Mụ gà cục tác như điên
Làm thằng gà trống huyên thuyên một hồi”
Tất cả những hình ảnh này đều rất gần gũi với tuổi thơ, khiến ta nhớ lại những ngày còn nhỏ, mỗi sáng thức dậy đều cảm nhận được cả thế giới xung quanh như đang chuyển động theo nhịp điệu riêng của nó.
Cây na, bụi chuối, chị tre bên ao – tất cả đều hiện lên không chỉ như cảnh vật, mà như những người bạn đồng hành, đang cùng đứa trẻ vui đùa, trò chuyện:
“Cái na đã tỉnh giấc rồi
Đàn chuối đứng vỗ tay cười, vui sao!”
Những câu thơ này không chỉ đẹp mà còn gợi cảm, như thể cả thiên nhiên đều đang hòa chung niềm vui của buổi sáng làng quê.
Thông điệp giản dị mà sâu sắc
Qua bài thơ, Trần Đăng Khoa không chỉ tái hiện một buổi sáng quê hương tràn đầy sức sống, mà còn gửi gắm tình yêu quê nhà, yêu cuộc sống giản dị. Nhà thơ muốn nhắc nhở chúng ta hãy trân trọng những điều nhỏ bé quanh mình – một tia nắng buổi sáng, tiếng gà gáy vang, hay hình ảnh bố mẹ lao động. Đó chính là những điều làm nên vẻ đẹp của cuộc sống.
Bài thơ cũng là lời nhắn gửi rằng, cuộc sống vốn dĩ rất đỗi giản đơn nhưng lại chứa đựng niềm vui sâu sắc. Chỉ cần ta biết quan sát bằng đôi mắt trẻ thơ, biết lắng nghe bằng trái tim trong trẻo, thì mọi thứ quanh ta đều sẽ trở nên thi vị và đáng yêu.
Lời kết
“Buổi sáng nhà em” của Trần Đăng Khoa là một bài thơ đẹp, dung dị nhưng tràn đầy cảm xúc. Nó khiến ta như sống lại những buổi sáng êm đềm của tuổi thơ, nơi mọi thứ đều trong trẻo và yên bình. Qua bài thơ, ta học được cách yêu thương những điều giản dị quanh mình, để từ đó cảm nhận được vẻ đẹp sâu sắc của cuộc sống.
*
Trần Đăng Khoa, sinh năm 1958 tại Hải Dương, là một trong những nhà thơ xuất sắc của nền văn học Việt Nam. Ông được mệnh danh là “thần đồng thơ” khi nổi tiếng từ rất sớm với những bài thơ giản dị mà sâu sắc, phản ánh chân thực cuộc sống làng quê và tình yêu đất nước. Tập thơ đầu tay “Góc sân và khoảng trời”, sáng tác khi ông mới 8 tuổi, đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng độc giả.
Thơ Trần Đăng Khoa giàu hình ảnh, ngôn ngữ trong trẻo nhưng ý tứ thấm đượm những giá trị lớn lao. Các tác phẩm của ông, như “Hạt gạo làng ta“, không chỉ là lời ca ngợi cuộc sống lao động mà còn là biểu tượng của lòng yêu nước và tình người.
Hiện nay, Trần Đăng Khoa không chỉ sáng tác mà còn hoạt động trong lĩnh vực báo chí và văn hóa, tiếp tục cống hiến cho nền văn học nước nhà.
Viên Ngọc Quý.
