Con chim chiền chiện
Huy Cận
Con chim chiền chiện
Bay vút, vút cao
Lòng đầy yêu mến
Khúc hát ngọt ngào.
Cánh đập trời xanh
Cao hoài, cao vợi
Tiếng hót long lanh
Như cành sáng chói
Chim ơi, chim nói
Chuyện chi, chuyện chi?
Lòng vui bối rối
Đời lên đến thì…
Tiếng ngọc trong veo
Chim gieo từng chuỗi
Lòng chim vui nhiều
Hát không biết mỏi
Chim bay, chim sà
Lúa tròn bụng sữa
Đồng quê chan chứa
Những lời chim ca.
Bay cao, cao vút
Chim biến mất rồi
Chỉ còn tiếng hót
Làm xanh da trời…
Con chim chiền chiện
Hồn xanh quê nhà
Sáng nay lại hót
Tưng bừng lòng ta.
*
“Con Chim Chiền Chiện – Khúc Hát Của Đồng Quê Và Tâm Hồn”
Bài thơ Con chim chiền chiện của Huy Cận không chỉ là một bức tranh thiên nhiên đầy sức sống, mà còn là một bản giao hưởng cảm xúc, nơi tâm hồn con người hòa quyện với đất trời, đồng quê và niềm vui sống. Những vần thơ nhẹ nhàng, bay bổng như chính cánh chim chiền chiện giữa trời xanh, đã để lại trong lòng người đọc những rung động sâu xa.
Khúc ca của thiên nhiên tràn đầy sức sống
Ngay từ những dòng thơ đầu, hình ảnh con chim chiền chiện hiện lên với cánh bay cao vút, vượt lên không gian bao la của bầu trời:
Con chim chiền chiện
Bay vút, vút cao
Lòng đầy yêu mến
Khúc hát ngọt ngào.
Chim bay không chỉ bằng đôi cánh, mà dường như còn bằng cả lòng yêu đời, bằng khúc hát thấm đượm niềm vui. Huy Cận đã nhân hóa tiếng hót của chim thành “tiếng ngọc trong veo,” từng chuỗi âm thanh ngân lên như giai điệu ngọt ngào của thiên nhiên.
Cánh chim – biểu tượng của tự do và niềm tin
Hình ảnh con chim chiền chiện không chỉ đơn thuần là một sinh vật, mà còn là biểu tượng của sự tự do và khát vọng. Chim bay “cao hoài, cao vợi,” vượt lên không gian chật hẹp, hướng tới những tầng trời cao rộng. Đó là khát khao vươn tới những điều tươi sáng, tốt đẹp, không bao giờ biết mỏi mệt:
Tiếng hót long lanh
Như cành sáng chói…
Lòng chim vui nhiều
Hát không biết mỏi.
Con chim chiền chiện trong bài thơ không ngừng ca hát, mang niềm vui và sự lạc quan tỏa khắp đồng quê. Tiếng hót ấy là nhịp đập của thiên nhiên, nhưng cũng là nhịp đập của hy vọng và niềm tin vào cuộc sống.
Thiên nhiên và con người hòa quyện
Bài thơ không chỉ vẽ lên bức tranh thiên nhiên sống động, mà còn khéo léo gắn kết cảm xúc của con người với cảnh vật. Tiếng chim hót làm “xanh da trời,” làm sáng bừng cả không gian, mang lại sự ấm áp cho hồn quê:
Con chim chiền chiện
Hồn xanh quê nhà
Sáng nay lại hót
Tưng bừng lòng ta.
Ở đây, tiếng chim không chỉ là âm thanh, mà còn là “hồn xanh” của quê hương, của sự sống. Tiếng chim làm lay động lòng người, đánh thức trong ta tình yêu quê hương, đất nước và những giá trị bình dị nhưng sâu sắc của cuộc sống thường nhật.
Thông điệp của bài thơ
Qua bài thơ, Huy Cận muốn gửi gắm thông điệp về tình yêu thiên nhiên và sự gắn bó với quê hương. Con chim chiền chiện với tiếng hót trong veo chính là biểu tượng của niềm tin và hy vọng, là lời nhắc nhở chúng ta hãy biết yêu quý, trân trọng những điều bình dị quanh mình.
Tiếng chim không chỉ là âm thanh vui tươi, mà còn là tiếng gọi của tâm hồn, mời gọi chúng ta sống chan hòa, yêu đời, và không ngừng vươn lên như cánh chim bay mãi giữa bầu trời xanh.
Kết luận
Bài thơ Con chim chiền chiện là một tác phẩm nhẹ nhàng nhưng giàu cảm xúc, khơi gợi tình yêu cuộc sống và sự gắn bó với quê hương. Những vần thơ của Huy Cận như lời ru của thiên nhiên, đánh thức trong ta niềm vui sống, lòng biết ơn với đất trời và những giá trị giản dị mà sâu sắc của cuộc đời.
*
Nhà Thơ Huy Cận – Một Thi Nhân Tài Hoa và Nhà Chính Trị Xuất Chúng
Huy Cận (1919–2005) là một trong những gương mặt nổi bật của nền văn học Việt Nam hiện đại, đặc biệt trong phong trào Thơ mới. Không chỉ dừng lại ở vai trò một thi sĩ, ông còn là một chính khách tài năng, đóng góp không nhỏ cho sự nghiệp xây dựng và phát triển văn hóa, chính trị nước nhà.
Tuổi thơ và con đường học vấn
Sinh ngày 31 tháng 5 năm 1919 tại làng Ân Phú, huyện Đức Thọ (nay thuộc huyện Vũ Quang, Hà Tĩnh), Huy Cận lớn lên trong một gia đình nhà nho nghèo nhưng giàu truyền thống học vấn. Ngay từ nhỏ, ông đã bộc lộ năng khiếu văn chương đặc biệt. Sau khi hoàn thành bậc trung học tại Huế và đỗ tú tài Pháp, Huy Cận ra Hà Nội học tại trường Cao đẳng Canh nông. Trong thời gian này, ông ở cùng nhà với Xuân Diệu, người bạn tri kỷ suốt đời của ông.
Con đường thơ ca – Từ nỗi buồn siêu hình đến hơi thở cuộc sống
Huy Cận bước vào làng văn học với tập thơ “Lửa Thiêng” (1940), được coi là một trong những đỉnh cao của phong trào Thơ mới. Tập thơ mang nỗi buồn mênh mang, hiu quạnh, thể hiện những suy tư triết lý về kiếp người và vũ trụ. Nỗi buồn trong thơ ông vừa siêu hình, vừa sâu lắng, để lại ấn tượng mạnh mẽ trong lòng độc giả.
Sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945, thơ Huy Cận có sự chuyển mình rõ rệt, tràn đầy niềm vui và hơi thở cuộc sống. Những tập thơ như “Trời mỗi ngày lại sáng” (1958) hay “Đất nở hoa” (1960) phản ánh tinh thần lạc quan và niềm tin vào sự đổi mới của đất nước.
Ông không ngừng sáng tác, để lại nhiều tác phẩm giá trị như “Ngày hằng sống ngày hằng thơ” (1975), “Hạt lại gieo” (1984), và “Ta về với biển” (1997). Nhiều bài thơ của ông được phổ nhạc, trở thành những tác phẩm âm nhạc bất hủ như “Ngậm ngùi” (Phạm Duy) hay “Buồn đêm mưa” (Phạm Đình Chương).
Hành trình chính trị và những cống hiến to lớn
Không chỉ là một nhà thơ xuất sắc, Huy Cận còn là một chính khách tài ba. Ông từng giữ nhiều chức vụ quan trọng như Bộ trưởng Bộ Canh nông, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, và Bộ trưởng đặc trách Văn hóa Thông tin. Ông cũng là một trong những thành viên chủ chốt của phái đoàn Chính phủ Lâm thời tiếp nhận lễ thoái vị của vua Bảo Đại.
Huy Cận cũng tham gia Quốc dân đại hội Tân Trào và được bầu vào Ủy ban Giải phóng Dân tộc. Trong suốt sự nghiệp, ông luôn là cầu nối giữa văn hóa và chính trị, thúc đẩy sự phát triển của văn học nghệ thuật trong giai đoạn đầy biến động của đất nước.
Giải thưởng và vinh danh
Huy Cận được phong tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật (đợt I, năm 1996) và được bầu làm Viện sĩ Viện Hàn lâm Thơ Thế giới vào năm 2001. Sau khi qua đời vào năm 2005, ông được Nhà nước truy tặng Huân chương Sao Vàng – phần thưởng cao quý nhất của Việt Nam.
Di sản để lại
Huy Cận để lại một di sản thơ ca đồ sộ với những tác phẩm giàu giá trị nghệ thuật và tư tưởng. Tâm hồn ông là sự hòa quyện giữa cái nhìn nhân văn, triết lý sâu sắc và tình yêu quê hương, đất nước. Đồng thời, ông cũng là biểu tượng cho sự kết hợp hài hòa giữa trí tuệ văn chương và bản lĩnh chính trị.
Ngày nay, tên tuổi Huy Cận được lưu danh qua các con đường, ngôi trường tại quê nhà Hà Tĩnh và nhiều tỉnh thành khác. Thơ ca của ông vẫn sống mãi trong lòng bạn đọc, như một chứng nhân cho sự chuyển mình của đất nước và tâm hồn người Việt qua từng thời kỳ lịch sử.
Viên Ngọc Quý.
