Ghen
Nguyễn Bính
Cô nhân tình bé của tôi ơi!
Tôi muốn môi cô chỉ mỉm cười
Những lúc có tôi và mắt chỉ…
Nhìn tôi những lúc tôi xa xôi.
Tôi muốn cô đừng nghĩ đến ai,
Đừng hôn, dù thấy cánh hoa tươi,
Đừng ôm gối chiếc, đêm nay ngủ…
Đừng tắm chiều nay, biển lắm người.
Tôi muốn mùi thơm của nước hoa,
Mà cô thường xức, chẳng bay xa,
Chẳng làm ngây ngất người qua lại,
Dẫu chỉ qua đường, khách lại qua.
Tôi muốn những đêm đông giá lạnh
Chiêm bao đừng lẩn quất bên cô
Bằng không, tôi muốn cô đừng gặp
Một trẻ trai nào, trong giấc mơ.
Tôi muốn làn hơi cô thở nhẹ.
Đừng làm ẩm áo khách chưa quen.
Chân cô in vết trên đường bụi
Chẳng bước chân nào được dẫm lên.
Nghĩa là ghen quá đấy mà thôi,
Thế nghĩa là yêu quá mất rồi
Và nghĩa là cô là tất cả.
Cô là tất cả của riêng tôi!
(Bài thơ được nhạc sĩ Trọng Khương phổ nhạc thành bài hát cùng tên.)
Nguồn: Hoàng Xuân, Nguyễn Bính – thơ và đời, NXB Văn học, 2003
*
“Ghen” – Khúc Tự Tình Đầy Sắc Thái Trong Tình Yêu
Nguyễn Bính, với chất thơ chân quê mộc mạc và giàu cảm xúc, đã để lại dấu ấn khó phai trong lòng người đọc. “Ghen”, một bài thơ nổi tiếng của ông, là lời tự tình đầy mãnh liệt của một trái tim yêu. Không chỉ là lời ghen tuông đơn thuần, bài thơ còn chứa đựng một tình yêu cuồng si, chiếm hữu, nhưng cũng rất đỗi chân thành và ngọt ngào.
Ghen – biểu hiện của một tình yêu mãnh liệt
Từ những câu thơ đầu tiên, Nguyễn Bính đã vẽ lên bức tranh của một người đàn ông đang yêu say đắm:
“Cô nhân tình bé của tôi ơi!
Tôi muốn môi cô chỉ mỉm cười
Những lúc có tôi và mắt chỉ…
Nhìn tôi những lúc tôi xa xôi.”
Tình yêu ấy được thể hiện qua mong muốn sở hữu tuyệt đối. Người yêu trong thơ Nguyễn Bính không chỉ là đối tượng yêu thương mà còn là cả thế giới của nhân vật trữ tình. Cảm giác ghen tuông nảy sinh từ khát khao rằng mọi ánh mắt, nụ cười của người con gái đều dành trọn cho mình. Cách xưng hô “cô nhân tình bé” vừa thân thương, vừa tạo cảm giác gần gũi, như lời thủ thỉ của người đang yêu.
Ghen – sự chiếm hữu tinh tế của trái tim yêu
Tình yêu trong bài thơ không chỉ là cảm xúc thuần túy mà còn mang tính chiếm hữu mạnh mẽ, đôi lúc đến mức cực đoan:
“Tôi muốn cô đừng nghĩ đến ai,
Đừng hôn, dù thấy cánh hoa tươi,
Đừng ôm gối chiếc, đêm nay ngủ…
Đừng tắm chiều nay, biển lắm người.”
Từng mong muốn đều đậm chất “ghen” – từ việc cấm cô “nghĩ đến ai” cho đến những điều nhỏ nhặt như không tắm hay không hôn cả cánh hoa. Cách thể hiện này có phần độc đoán nhưng không hề gây cảm giác nặng nề; ngược lại, nó lại đầy thi vị và đáng yêu, bởi tất cả đều xuất phát từ tình yêu sâu sắc. Người đàn ông trong bài thơ như muốn bảo vệ người yêu khỏi mọi ánh mắt hay sự tiếp xúc với thế giới bên ngoài, để cô mãi thuộc về mình.
Ghen – nỗi lo sợ đánh mất người yêu
Không dừng lại ở sự chiếm hữu, bài thơ còn bộc lộ nỗi bất an của người đàn ông đang yêu. Anh ta sợ rằng cô gái có thể bị “đánh cắp” bởi những điều dù nhỏ bé nhất:
“Tôi muốn mùi thơm của nước hoa,
Mà cô thường xức, chẳng bay xa,
Chẳng làm ngây ngất người qua lại,
Dẫu chỉ qua đường, khách lại qua.”
Mùi hương – thứ vô hình nhưng dễ lan tỏa, được anh nhắc đến như biểu tượng của sức hút. Từ mùi thơm của nước hoa đến làn hơi thở nhẹ, từng điều nhỏ nhặt của cô cũng được anh bao bọc, không muốn chia sẻ cùng ai. Tình yêu trong thơ Nguyễn Bính là vậy – vừa dữ dội, vừa tinh tế, vừa mãnh liệt nhưng cũng rất dễ tổn thương.
Yêu – ghen – và sự khẳng định người yêu là tất cả
Đỉnh điểm của cảm xúc yêu đương và ghen tuông được khẳng định trong hai câu kết đầy sức nặng:
“Nghĩa là ghen quá đấy mà thôi,
Thế nghĩa là yêu quá mất rồi.”
Sự thừa nhận thẳng thắn này như lời tự vấn, cũng là lời bộc bạch chân thành nhất. Ghen tuông trong tình yêu của Nguyễn Bính không hề mang ý nghĩa tiêu cực, mà là minh chứng cho tình yêu sâu đậm và sự sợ hãi mất đi người yêu. Anh thừa nhận tình yêu ấy đã vượt qua mọi ranh giới lý trí, để người con gái trở thành tất cả:
“Và nghĩa là cô là tất cả.
Cô là tất cả của riêng tôi!”
Đây không chỉ là câu khẳng định tình yêu mà còn là lời tuyên ngôn cho sự hòa quyện giữa hai tâm hồn trong tình yêu. Cô gái – với anh – là cả thế giới, là điều thiêng liêng nhất mà anh khao khát nắm giữ mãi mãi.
Giá trị nghệ thuật và thông điệp bài thơ
“Ghen” mang phong cách thơ lục bát truyền thống nhưng được Nguyễn Bính thổi vào đó một hơi thở hiện đại, gần gũi với tâm tư của người đang yêu. Từng câu thơ nhẹ nhàng, ngọt ngào nhưng vẫn đủ mạnh mẽ để khắc họa những cung bậc cảm xúc phức tạp. Đằng sau nỗi ghen tuông ấy là thông điệp sâu sắc: tình yêu chân thành luôn đi kèm với sự trân trọng và mong muốn gìn giữ. Nhưng chỉ khi tình yêu được xây dựng trên sự đồng cảm và tin tưởng, nó mới thực sự bền lâu.
Kết luận
“Ghen” là một trong những bài thơ tình đặc sắc nhất của Nguyễn Bính, không chỉ bởi cách thể hiện tài tình mà còn bởi khả năng chạm đến trái tim người đọc. Ai đã từng yêu cũng sẽ thấy mình trong những cảm xúc vừa ngọt ngào, vừa bất an ấy. Đọc “Ghen”, ta không chỉ hiểu thêm về tình yêu mà còn cảm nhận được sự tinh tế, sâu sắc trong tâm hồn người nghệ sĩ – một trái tim luôn khao khát yêu thương và sợ hãi mất mát.
*
Nguyễn Bính – Nhà Thơ Chân Quê Của Làng Văn Việt Nam
Tiểu Sử và Thân Thế
Nguyễn Bính, tên thật là Nguyễn Trọng Bính, sinh ngày 13 tháng 2 năm 1918 tại xóm Trạm, xã Đồng Đội, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định. Ông xuất thân trong một gia đình nhà Nho nghèo nhưng giàu truyền thống văn hóa, điều này đã ảnh hưởng sâu sắc đến tư duy nghệ thuật của ông. Mẹ mất sớm khi Nguyễn Bính mới 3 tuổi, tuổi thơ của ông gắn liền với hình ảnh làng quê Bắc Bộ và những nỗi buồn của cuộc sống thiếu vắng tình mẫu tử.
Nguyễn Bính sớm bộc lộ năng khiếu thơ ca và đã sáng tác từ khi còn trẻ. Năm 13 tuổi, ông được giải thưởng văn chương đầu tiên từ một cuộc thi thơ tại địa phương, mở đầu cho sự nghiệp văn chương đầy thành tựu của mình.
Sự Nghiệp Văn Chương
Nguyễn Bính được biết đến là một trong những nhà thơ tiêu biểu nhất của phong trào Thơ mới (1932–1945). Ông nổi tiếng với phong cách thơ mang đậm hồn quê, giản dị, mộc mạc nhưng đầy chất thơ. Tác phẩm của ông thường phản ánh hình ảnh làng quê Việt Nam với những nếp sống bình dị, cùng với đó là tâm tư, tình cảm của con người trong một xã hội nửa truyền thống, nửa hiện đại.
Nguyễn Bính không chạy theo những sáng tạo táo bạo hay hiện đại hóa như nhiều nhà thơ cùng thời. Thay vào đó, ông quay về với truyền thống, sử dụng thể thơ lục bát, song thất lục bát một cách nhuần nhuyễn để tạo nên một phong cách rất riêng, gần gũi và dễ chạm đến trái tim độc giả.
Các Tác Phẩm Tiêu Biểu
Nguyễn Bính để lại một kho tàng thơ ca phong phú, trong đó có nhiều tác phẩm tiêu biểu như:
“Chân quê”: Một trong những bài thơ nổi tiếng nhất của ông, thể hiện nỗi trăn trở về sự thay đổi của làng quê dưới tác động của đời sống hiện đại.
“Lỡ bước sang ngang”: Một bài thơ dài mang đậm cảm xúc lãng mạn và buồn bã, nói về số phận của người con gái bị cuốn vào những biến cố cuộc đời.
“Tâm hồn tôi”: Bài thơ này khắc họa nội tâm nhạy cảm và những suy tư sâu sắc của nhà thơ.
“Gái quê” (tập thơ): Tập thơ đầu tay ra mắt năm 1941, được đánh giá là tác phẩm kinh điển của dòng thơ quê hương.
“Mây Tần”: Một tập thơ được yêu thích với những bài thơ lãng mạn nhưng vẫn mang đậm hơi thở của làng quê.
“Thơ Nụ cười xuân”: Một tập thơ chứa đựng những cảm xúc xuân sắc, niềm vui và nỗi buồn trong cuộc sống.
Đánh Giá Về Tác Giả và Phong Cách Sáng Tác
Nguyễn Bính được coi là nhà thơ của làng quê Việt Nam. Thơ ông mang đậm hơi thở dân dã, bình dị, nhưng cũng đầy những suy tư triết lý sâu sắc. Phong cách thơ của ông kết hợp giữa sự tinh tế trong việc sử dụng ngôn từ với lối kể chuyện giản dị, dễ hiểu, làm nổi bật những giá trị văn hóa truyền thống.
Thơ Nguyễn Bính gắn bó mật thiết với cuộc sống làng quê, từ những con đường làng, cánh đồng lúa, bến nước đến những con người thật thà, chất phác. Đồng thời, thơ ông còn phản ánh sự va chạm giữa cái cũ và cái mới, giữa truyền thống và hiện đại, mang đến những trăn trở, day dứt về sự đổi thay của xã hội.
Vinh Danh và Di Sản
Nguyễn Bính được coi là một trong những nhà thơ lớn của Việt Nam. Tác phẩm của ông không chỉ ghi dấu ấn trong nền văn học nước nhà mà còn để lại ảnh hưởng sâu sắc đối với các thế hệ sau. Năm 2000, ông được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật – một sự ghi nhận xứng đáng cho những đóng góp của ông đối với văn hóa Việt Nam.
Các tác phẩm của Nguyễn Bính vẫn luôn được yêu thích và nằm trong chương trình giáo dục phổ thông tại Việt Nam. Nhiều bài thơ của ông đã được phổ nhạc, trở thành những ca khúc đi cùng năm tháng.
Kết Luận
Nguyễn Bính là một tài năng thơ ca đặc biệt của Việt Nam. Thơ ông không chỉ là tiếng lòng của người nghệ sĩ yêu quê hương, yêu cuộc sống mà còn là bức tranh sống động về đời sống tinh thần của người dân Việt Nam trong giai đoạn chuyển mình của lịch sử. Với sự nghiệp sáng tác phong phú và phong cách độc đáo, Nguyễn Bính xứng đáng là một biểu tượng tiêu biểu của nền thơ ca Việt Nam.
Viên Ngọc Quý.
